Zihni Derin

Zihni Derin Türkiye'de çay tarımının başlamasına, gelişmesine ve yerleşmesine önderlik eden ziraat mühendisidir.

Zihni Derin, 1880 senesinde Muğla'da doğdu. Babası, Muğla'nın Kuloğulları ailesinden Mehmet Ali Bey'dir. İlk ve Orta öğrenimini 1897 yılında Muğla İdadisi'nden mezun olarak tamamladı. 1900 yılında Selanik Ziraat Ameliyat Mektebi'nden, 1904 yılında da İstanbul Halkalı Yüksek Ziraat Okulunu bitirdi.

1905 yılında Aydın İli Orman ve Maden Muamelat Kâtipliği göreviyle devlet memurluğuna başladı. Rodos'ta Akdeniz Adaları ili (o zamanki adıyla Cezayir-i Bahr-i Sefid Eyaleti) Orman Müfettiş Kâtibi, Gediz ve Simav ilçeleri Orman Müfettiş Vekili olarak görev yaptıktan sonra, 1907 yılında Orman Müfettişi oldu.

1909 yılından 1912 yılına kadar Selanik Ziraat Mektebi'nde kimya, ziraat sanatları ve jeoloji öğretmenliği yaptı. 1911 yılında Selanik'te Maide Hanım ile evlendi; bu evlilikten üç çocuğu oldu.

Zihni Derin, 1914-1920 yılları arasında, Bursa'da öğretmenlik yaptı ve Bursa Milli Eğitim Müdür Vekilliği görevinde bulundu.

Zihni Derin, 1920'deki Yunan işgalinden hemen önce Bursa'dan ayrılıp, Ankara'ya geçti. 1920 senesinde Milli Mücadele Hükümetinin kurduğu İktisat Bakanlığında ilk İktisat Vekaleti, Ziraat Umum Müdürlüğü vazifesine tayin edildi. 1924 yılına kadar bu görevini sürdürdü.

Ankara'da 1921 Nisanında ülkenin ekonomik ve sosyal sorunlarını görüşmek amacıyla bakanlık temsilciliklerinin katıldığı bir komisyonda İktisat Bakanlığı'nın temsilcisi olarak yer aldı. Rus Devrimi'nden sonra Batum sınırının kapatılması ile işsizliğin ve güvenlik sorunlarının arttığı Doğu Karadeniz'de halka yeni iş imkânları yaratmak için inceleme yapmakla görevlendirildi. Halkalı Yüksek Ziraat Mektebi öğretmenlerinden Ali Rıza Bey'in 1917'de Batum'da yaptığı inceleme sonucu yazdığı raporu okudu. Raporda, çayın Rize dolaylarında yetiştirilmesinin mümkün olduğu, sebepleri ile birlikte ifade edilmişti. Zihni Derin, Ali Rıza beyin raporunu Rize’deki komisyona okudu, uygulamayı başlatmak üzere bir fidanlık kurulması kararlaştırıldı.

1923 yılında çay ve narenciye fidanlığı kurmak üzere Rize'ye gönderilen Zihni Derin, hazineye ait Garal Tepesi'ndeki 15 dekarlık arazide çalışmalarına başladı. 1924'te Batum'u ziyaret ederek Ruslar tarafından kurulmuş olan çay bahçelerini, çay fabrikasını ve Astropikal Bitkiler Araştırma İstasyonu'nu inceledi. Beraberinde getirdiği çay tohumu, ve fidanları, narenciye ve bazı meyve çeşitleri, bambu rizomları fidanlığa dikti. Bölgenin iklim ve bölge yapısının çay yetiştirmeye uygun olduğu görüşüne vardı. Batum'dan fidan getirip halka dağıtma girişiminde bulundu ancak yeterli ilgi görmeyen bu ilk girişim başarısız oldu.

Ankara'daki görevinin başına dönen Zihni Derin, bu konu ile ilgili bir yasa teklifi hazırladı ve tasarı, o dönemin Rize Mebuslarının desteğiyle 6 Şubat 1924 tarih ve 407 sayıyla kanunlaştı. Kanun, Rize Vilayeti ile Borçka Kazasında; Fındık, Portakal, Limon, Mandalina, Çay Yetiştirilmesi Hakkındaki Kanun adıyla yürürlüğe girdi.

Çıkartılan kanuna rağmen bölge halkının çay yetiştirme konusunda bilgisizliği nedeniyle çalışmalar başarısız olup çay tarımı çalışmaları ertelenince Zihni Derin öğretmenlik mesleğine döndü. İstanbul'da çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. 1930'dan itibaren öğretmenliğe Ankara’da devam etti.

Zihni Derin, 1936 yılında Trakya'da İkinci Umumi Müfettişlik Ziraat Müşavirliğine, 1937 yılında Tarım Bakanlığı Başmüşavirliğine atandı.

1938 yılında Rize ve çevresinde kurulacak Ziraî Teşkilat'ta çay organizatörü unvanı ile çay üretiminin yaygınlaşması için yoğun olarak çalıştı. 1945 yılında yaş haddi nedeniyle emekli olduktan sonra da Tarım Bakanlığı'nda organizatör olarak görev yapmaya devam etti.

1950 yılında yapılan milletvekili seçimlerinde Rize'den bağımsız milletvekili adayı oldu; ancak meclise giremedi.

Zihni Derin, 25 Ağustos 1965 tarihinde Ankara’da 85 yaşında ölmüştür.

Kaynak:Biyografi.info