Andrea Doria

Cenevizli amiral Andrea Doria, 1538 yılında Preveze Deniz Muharebesi'nde Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'yla savaşan Kutsal İttifak donanmasına komuta etmiştir.

Andrea Doria, Barbaros Hayreddin Paşa’nın en büyük rakibi veya karşılığı olarak hem çağdaşları hem de tarihçiler tarafından en az Barbaros Hayreddin Paşa kadar iltifat görmüş/gören bir denizci, yaşadığı döneme göre hayli uzun olan ömrüne sayısız başarılar sığdırmış bir askerdir.

Andrea Doria, 30 Kasım 1466 tarihinde Oneglia, İmperia, İtalya’da Andrea Coeva ve Maria Caracosa'nın oğlu olarak doğmuştur. Ailesi Cenova'nın köklü ailelerinden Dorialardan geliyordu. Andrea Doria 19 yaşında iken annesi ölünce Roma'ya gönderildi. Ailenin daha eski bir kolundan gelen akrabası Dominik Doria Papa VIII. Innocentius'un emrindeki papalık muhafız birliğinde görevlendirildi ve bütün askeri talimlerdeki üstün başarısı dolayısıyla hızlı bir şekilde yükseldi yüzbaşı oldu.

Papa VIII. Innocentius'un 25 Temmuz 1492 tarihinde ölümünden sonra yeni papa seçilen halefi Papa VI. Alexander (Rodrigo Borgia), Doria ailesinin iddialı olmasından hoşnut değildi. Genç Andrea böylece Dominik’in tavsiyesine uyarak askeri kariyer isteyen asillerin başvurabileceği en iyi okul olarak kabul edilen Urbino Dükü aynı zamanda bir condottieri olan Federico da Montefeltro’nun sarayına başvurdu. Urbino’nun sarayında biraz zaman geçiren Andrea Doria hep kendine “Hiçbir zaman savaşmayanlar hiçbir zafer kazanamaz” derdi ve kendini Akdeniz’e, savaşlara adayan bir kaptan olduğu için yolunu başka şekilde çizmeye karar verdi. 1503 yılında Korsika’da o dönem Fransız boyunduruğundaki Cenevizliler için savaşırken kazandığı başarılarla önemli bir kaptan olduğunu gösterdi. Ceneviz donanmasıyla Osmanlı donanmasına ve Cezayirli korsanlara karşı çok sayıda çarpışmaya katıldı.

Cenevizli amiral ve condottieri Andrea Doria, 1538 yılında Preveze Deniz Muharebesi'nde Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'yla savaşan Kutsal İttifak donanmasına komuta etmiştir.

Andrea Doria'nın bağlı bulunduğu Ceneviz Cumhuriyeti bu dönemde önce Fransa Krallığı daha sonra da Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu işgalinde kalır. Fransa Ordusuna katılan Andrea Doria general rütbesiyle 1524 yılında Marsilya'nın kurtarılmasında görev alır. Cenova'nın Fransa hakimiyetine geçmesi için çalışsa da Fransız idaresini tasvip etmez. Condottieri sözleşmesinin dolmasıyla birlikte 1528 yılında İspanya kralı ve Kutsal Roma-Cermen İmparatoru V. Karl'ın (Şarlken) hizmetine girer.

1528 yılında Fransa kontrolüneki Cenova’nın kurtarılması için Cenova’yı denizden kuşattı, buradaki Fransızlar karşı koymadan şehri terkettiler. Böylelikle Andrea Doria, Cenova’yı tekrar “bağımsızlığına” kavuşturdu. Yaptığı reformlar ve anayasayla 28 alberghi, yani yönetici aile belirledi ve bundan itibaren kent oligarşik bir yapıya doğru evrildi. 1560’taki ölümüne kadar kendisine ve ailesine karşı darbe girişimleri olsa da Cenova’nın altın çağını yaşamasını sağladı.

Osmanlı İmparatorluğu'na karşı sayısız sefere katılan Andrea Doria, Yunanistan'da Mora Yarımadası'nda yer alan Koron ve Patra şehirini 1532 yılında alarak Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu hakimiyetine soktu. 1535 yılında Tunus'un fethine katıldı.

1538 yılı Şubat ayında Papa III. Paulus'un öncülüğünde kurulan Kutsal İttifak donanmasına kumanda etti.

28 Eylül 1538 tarihinde Osmanlı donanmasına karşı yaptığı Preveze Deniz Muharebesinde yenilse de Osmanlılara karşı birçok zafer kazanmıştı.

1544 yılında Crepy Antlaşması ile sona eren İtalya Savaşlarının ardından 78 yaşındaki Andrea Doria, emeklilik günlerini geçirmek için inzivaya çekildi. Ancak büyük serveti ve varisi olan yeğeni Giannettino Doria'nın mağrur siyaseti yüzünden çok sayıda düşman kazanır. 1547 yılında aileye karşı Fieschi komplosu düzenlenir. Darbe girişimi başarısız olsa da yeğeni Giannettino öldürülür. Andrea Doria darbe bahanesiyle soylu ailelerden darbecilere yardım edenleri tasfiye ederek iktidarını Parma ve Piacenza'yı da kapsayacak şekilde genişletir. Cenova'da benzer darbelerle karşılaşsa da iktidarı vermeyen Andrea Doria, imparatordan gelen şehrin merkezine tahkimatlı bir kale yapma ve İspanyol askerlerini barındırma önerisini de sürekli olarak reddederek kentin bağımsızlığını korumaya çalışır.

Andrea Doria, 84 yaşındayken bile Sirte’ye Cezayirli Berberî korsanlarına karşı sefere çıkmış, ömrünün son aylarında ise küçük yeğeni Gianandrea’nın Cerbe’ye yapacağı seferin organizasyonunu yapmıştır. Bir condottiere (paralı asker lideri) olsa da kendini Cenova’ya adamış; denizde uyguladığı taktik-stratejik hamlelerle önemli bir amiral olduğunu ıspat etmiş; şehrine getirdiği refah ve düzenle sıradışı bir devlet adamı olduğunu kanıtlamıştır.

5 Ağustos 1552 tarihinde Ponza Deniz Muharebesi'nde Turgut Reis'in komuta ettiği Osmanlı Donanması, Andrea Doria komutasındaki Ceneviz Donanması karşısında zaferle ayrıldı.

Andrea Doria, 25 Kasım 1560 tarihinde Cenova, İtalya’da 94 yaşında ölmüştür.

Andrea Doria'nın adı çok sayıda gemide yaşatılmıştır:
• USS Andrew Doria (1175 ve 1908), ABD Donanmasındaki 2 gemi
• Andrea Doria, 1891 yılında yapılmış İtalyan savaş gemisidir, I. Dünya Savaşı'nda görev yaptıktan sonra 1929 yılında sökülmüştür. Aynı isimli 1916 yılı yapımı İtalyan savaş gemisi I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı'nda görev yaptıktan sonra 1956 yılında sökülmüştür.
• İtalyan bandıralı yolcu gemisi SS Andrea Doria 1951 yılında suya verildikten sonra 1953 yılında ilk seferine çıkmış, 1956 yılında da batmıştır.
• İtalyan donanmasındaki Andrea Doria adlı füze kruvazörü 1964-1991 yılları arasında hizmet vermiştir.
• İtalyan donanmasındaki Andrea Doria adlı firkateyn 2007 yılında hizmete girmiştir.


Kaynak:Biyografi.info