Konya

Konya

Konya; Anadolu’nun en eski yerleşim yerlerinden birisidir.
Konya’da yerleşimin tarihi prehistorik(tarih öncesi) çağlara gitmektedir.
M.Ö 6000-5000 yıllarında bölgede yerleşme merkezi kurulduğu araştırmalarla anlaşılmıştır.
Eski çağlarda “İkonium” olarak isimlendirilmiştir.

Bugüne kadar bulunmuş en eski ve en gelişmiş neolitik devir yerleşim merkezi olan Çatalhöyük Konya sınırları içindedir. Çatalhöyük ayrıca UNESCO Dünya Miras Listesinde yer almaktadır.

Tarih boyunca Hititler, Frigler, Roma ve Bizans, Büyük Selçuklu Devleti ve Anadolu Selçuklu Devleti'nin hâkimiyetinde kalmıştır. Selçuklu Devleti hükümdarı Süleyman Şah tarafından fethedilen Konya, Anadolu Selçuklu Devleti kurulduktan sonra bu devletin hakimiyetine girmiştir.

1074 yılında kurulan ve başkenti İznik olan Anadolu Selçuklu devleti 1’inci Haçlı Seferi sonunda İznik’i kaybedince, başkent Konya’ya taşınmıştır. Başkent olduktan sonra günden güne gelişen ve pek çok mimarı eserle süslenen kent, kısa zamanda Anadolu’nun en gelişmiş şehirlerinden biri haline gelmiştir.

Uzun yıllar Anadolu Selçuklu Devletinin başkentliğini yapan şehir, 1277 yılında Karaman oğulları Beyliği yönetimine girmiş ve Fatih Sultan Mehmed’in Karamanoğlu Beyliğine son vermesi ile Osmanlı hâkimiyetine geçmiştir. Fatih Sultan Mehmed 1470 yılında 4’üncü eyalet olarak Karaman Eyaletini kurmuş, merkezini de Konya şehri yapmıştır.

17’inci yüzyılda Karaman Eyaletinin sınırları genişlemiş, Tanzimat döneminde de ismi değişerek Konya Eyaleti adını almıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Yavuz Sultan Selim tarafından Mevlana’nın türbesi yenilenmiştir. Ayrıca, II. Selim zamanında Konya’ya çeşitli yatırımlar yapılmıştır. Abdülhamit II zamanında da demiryolu getirilmiştir.

Özellikle 1901 yılında Avlonyalı Ferit Paşa'nın Konya'ya vali olarak tayin edilmesiyle şehrin gelişmesi ivme kazanmıştır. 1. Dünya savaşından sonra çok kısa bir süre İtalyan işgaline uğrayan şehir bunun dışında herhangi bir yabancı ülke işgaline maruz kalmamıştır. Konya’nın ticaret sektörü, coğrafi konumu itibariyle eski dönemlerden itibaren gelişmiş olup, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de önemli kervan yollarının geçtiği bir il olarak yoğun ticari faaliyetlere sahne olmuştur.

Günümüzde Konya, 40813,52 km²’lik yüzölçümü ve 2 milyon üzerindeki nüfusu ile Türkiye Cumhuriyeti’nin önemli şehirlerinden birisidir. 1989 yılında büyükşehir statüsüne sahip olmuştur. Selçuklu, Meram ve Karatay merkez ilçeleri ile gelişmesine devam etmektedir.

Konya ovasında yer aldığı bilinen ve Hitit tabletlerinde İkuwaniya olarak geçen şehrin lokasyon ve isim benzerliğinden dolayı Konya olduğu düşünülmektedir. Bizans döneminde kullanılan İconium ve günümüzde kullanılan Konya adlarının şehrin Hititçe ismiyle olan benzerliğinden dolayı Konya adının İkuwaniya'dan geliyor olması olasıdır.

Bizans dönemindeki rivayetlere göre ise ile adını veren Konya şehrinin isminin Kutsal Tasvir anlamındaki "İkon" sözcüğüne bağlı olduğu iddia edilir. Mitolojide bu konuda değişik rivayetler bulunmaktadır. Bu hikâyelerden birinde anlatıldığı üzere, kente dadanan ejderhayı öldüren kişiye şükran ifadesi olarak bir anıt yapılır ve üzerine de olayı anlatan bir resim çizilir. Bu anıta verilen isim, İkonion dur. İkonion adı, zamanla İcconium'a dönüşür.

Roma döneminde İmparator adlarıyla değişen, Claudiconium, Colonia Selie, Augusta İconium gibi yeni adlar alır. Bizans kaynaklarında Tokonion olarak geçen şehre ve bölgeye verilen diğer isimler şöyledir: Ycconium, Conium, Stancona, Conia, Cogne, Cogna, Konien, Konia...

Araplar kentin ismini Kuniya olarak değiştirmişlerdir, Selçuklu ve Osmanlı döneminde bu ad Konya'ya dönüşmüştür. Günümüzde de kent hala Konya adını taşımaktadır.

Konya, Türkiye'nin yüzölçümü bakımından en büyük ili ve en kalabalık altıncı şehridir. 31 ilçeden oluşur. Konya il nüfusu 2021 yılında 2.277.017'ydi, trafik plaka numarası 42'dir. 1875'te kurulan Konya Belediyesi, 1987'de çıkarılan 3399 sayılı yasa gereğince "büyükşehir" statüsüne kavuşmuş olup 1989'dan beri belediye hizmetleri bu statüye göre yürütülmektedir. 2014'te 6360 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.

Ekonomik açıdan Türkiye'nin gelişmiş kentlerinden biri olan Konya doğal ve tarihsel zenginlikleriyle de önem taşır. Dünyanın en eski yerleşimlerinden biri olan Çatalhöyük, 2012 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınmıştır. Şehir Anadolu Selçukluları’nın ve Karamanoğulları’nın başkentliğini yapmıştır. Türkiye'nin en önemli sanayi kentlerinden birisidir. Anadolu Kaplanları'ndandır. Şehrin futbol takımı Konyaspor'dur. Yöresel yemekleri etliekmek, bamya çorbası, Mevlana böreği, yağ somunu, tirit, Konya pilavı, sac arası ve fırın kebabı'dır. Konya’nın simgeleri Mevlana Müzesi (Kubbe-i Hadrâ), çift başlı kartal'dır.