Ayşen Gruda

Türk Sineması ve Tiyatrosu'nun "Domates Güzeli" lakaplı oyuncusu.
Ayşen Gruda, 30 Kasım 1945 tarihinde Erman Ailesi’nin ortanca kızı olarak İstanbul, Yeşilköy’de Osmanlı zamanında karargâh olarak kullanılan bir köşkte doğdu. Babası kara tren makinistiydi. Komedi yeteneği, çocuk yaşta Yeşilköy'deki evlerinde Ermeni komşularının taklidini yaparken ailesi tarafından keşfedildi. Lise ikiye giderken babası vefat etti. Geçim sıkıntısı yüzünden okulu bırakıp çalışmaya başladı. Kardeşi Ayben Erman ve ablası Ayten Erman da kendisi gibi oyuncu olacaktı. Televizyon için yaptığı skeçlerden birinde canlandırdığı "Domates Güzeli Nahide Şerbet" karakterinden sonra lakabı "Domates Güzeli" olarak kaldı.

Ayşen Gruda, Tevfik Bilge’nin turne tiyatrosunda profesyonel oyunculuğa başladı. İlk rolü 1962 yılında “Kongre Eğleniyor” adlı vodvilde küçük bir hizmetçi rolü idi. 1977 yılında 16 senelik tiyatro hayatından sonra televizyonda bir eğlence programı içinde yayınlanan skeçte canlandırdığı "Domates Güzeli Nahide Şerbet" karakterinden sonra herkes tarafından tanındı.

Ayşen Erman, Ankara Meydan Sahnesi’nde tiyatro oyuncusu Yılmaz Gruda ile tanışıp evlendi. Kızları Elvan Gruda doğunca Ayşen Gruda bir süre tiyatroya ara verdi. Bu evlilik uzun sürdü. Ayşen Gruda, Yılmaz Gruda’dan 1976 yılında boşandıktan sonra da soyadını kullanmayı sürdürdü.

Ayşen Gruda daha sonra yakın dostu Adile Naşit’le birlikte, Ertem Eğilmez filmlerinin çekirdek kadrosunda yer aldı.

Ayşen Gruda, "Mum Söndü", "Deve Kuşu Kabare", "Hababam Sınıfı Müzikali", "Yedi Kocalı Hürmüz" gibi kabare ve müzikallerde yer aldı. Tiyatronun yanı sıra da birçok televizyon programında skeçlerde ve dizilerde oyunculuk yaptı. Sinemada "Tosun Paşa", "Süt Kardeşler", "Şabanoğlu Şaban", "Hababam Sınıfı", "Neşeli Günler" gibi birçok klasikleşmiş Türk sineması örneklerinde oynadı.

2014 yılında senaristliğini ve yönetmenliğini Cem Yılmaz’ın yaptığı “Pek Yakında” adlı sinema filminde Cem Yılmaz, Ozan Güven, Zafer Algöz, Özkan Uğur, Çağlar Çorumlu, Şirincan Çakıroğlu, Tülin Özen ile birlikte rol aldı.

Ayşen Gruda, 1965 yılında tiyatrocu Yılmaz Gruda ile evlendi. Elvan Gruda adında bir kızı oldu. Bu evlilik uzun sürdü. 1976 yılında boşandılar.

Ödüllerinden Bazıları:
2006 - 11. Sadri Alışık Ödülleri - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu - Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü?
2010 - 47. Uluslararası Altın Portakal Film Festivali - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu (Kağıt)

Ayşen Gruda'nın Zaman gazetesine verdiği röportaj :

Ayşen Gruda, Türk sinemasının sevilen kadın oyuncularından biri. Her zaman bir başrol oyuncusu kadar dikkat çekti. Onun hakkında herkesin merak ettiği tek bir konu var: Yıllarca yan karakterlerde oynayan bir oyuncu olarak ayakta kalmayı nasıl başarmıştı? Ne hokka gibi burnu, ne de yay gibi kaşları vardı; ama ekrana yakışan yüzü ve karizmasıyla oyunculuğunu konuşturuyordu. Bu nedenle, kadın komedyen deyince akla gelen ilk isimlerden oldu… Diğer isim ise Perran Kutman. Türkiye onlardan sonra neredeyse kadın komedyen yetiştiremedi. Gruda, bunun nedenini kimsenin bilmediğini söylüyor. Şimdilerde Hisseli Harikalar Kumpanyası’nda ve Fesupanallah dizisinde oynayan sanatçı, pek çok insanın zannettiği gibi ‘evde kalmış kız kurusu’ rollerinin kadını değil. Domates güzeli ise hiç değil. Çünkü Gruda, “Ben hayatı, aşkları dolu dolu yaşamış çok mutlu bir kadınım. Erkekler benim için neredeyse cinayet işliyordu.” diyor.

Sizin de rol aldığınız Kemal Sunal’lı, Şener Şen’li filmler, defalarca seyredilmesine rağmen yine de reyting alıyor. Günümüz dizilerİ yıllar sonra izlendiğinde aynı keyfi verir mi?
Eğer günlük değil güncel konuları işliyorlarsa keyif verir. Güncelden kastım politika, trafik, kadın-erkek, doktor-hasta ilişkileri gibi modası geçmeyecek konular… İkisi arasında ince bir ayrıntı vardır. Mesela İkinci Bahar dizisi şimdi tekrarlanıyor. Aynı zevkle izleniyor.

Yan karakterlerde oynayıp da yıllarca ayakta kalan oyuncu sayısı az...
Tabii ki insanın fiziği çok önemli. Ekrana yüzünüzün yakışması gerekiyor. Bu illa hokka burun, pamuk ağız, yay kaş değil. Karizmanız önemli. Birinci neden bu. İkincisi; ben Arzu Film ekolünden geliyorum. Orada başrol, son rol diye bir şey yoktu. Sadece senaryo vardı ve hepimizin o senaryoya hakkıyla hizmet etmesi beklenirdi. Biz çok özgür oyunculardık, ama başı boş değildik. Arzu Film’de çok sıkı bir disiplin vardı. Bunların dışında da ben bir komedyenim. Komedyen her rolü oynar. Yan rol, orta rol, kenar rol yoktur. Bir film seyredersiniz, küçücük bir rol hafızanıza kazınır. Olay budur.

Kemal Sunal filmlerde çok komikti; ama gerçek hayatta çok ciddi olduğu söyleniyordu. Siz de öyle misiniz?
Ben işimi yapıyorum. Gülen güler, gülmeyen gülmez. Bir doktoru otobüste ameliyat yaparken hiç gördünüz mü? Ben bir oyuncuyum. İşimi yaptığım yer set, tiyatro sahnesi. Karşılığında da para alırım. Gerçek hayatta insanları güldürmek gibi özel bir görevim yok.

Karakter olarak eğlenceli biri misiniz diye sormuştum...
Ayşen dürüst, sözü dinlenir, sözüne güvenilir, işinde disiplinli, yüreğini iyi tutmaya çalışan biri.

Türkiye kadın komedyen yetiştirme konusunda başarısız mı?
Kadın komedyenlerin sayısı ülkemizde de, dünyada da azdır. Bunu rahmetli Oğuz Aral, Gani Müjde ve bu işle uğraşan bir yığın insanla konuştuk. Bir türlü işin içinden çıkamadık. Ya kadınlara mahsus senaryo yazılmıyor, erkek egemen senaryolar yazılıyor ya da kadın, estetiğinden endişe duyuyor, kendini bozmak istemiyor. Hicvin babası, koskoca Oğuz Aral bile çıkamadı işin içinden… Bilemiyorum.

Eski filmlerinizde kendinizi izleyince ne hissediyorsunuz?
Hiçbir şey. Benim yaptığım iş laboratuvar işi. Matematik, aritmetik, geometri gerektiriyor. Bir bilim işi olduğu için geriden aldığım derslerle ileri doğru gidiyorum. Ben o filmleri zaten fazla izlemiyorum. Bir filmi 3 kere izleyebilirim, ama 23 kere neden izleyeyim? Bunu anlayamıyorum. Aynı şeyleri izle izle insan delirir. Bu nedenle insanlara sormak istiyorum: Acaba bu lezzette başka şeyler yapılmadığı ve sürekli önünüze getirildiği için mi bunları izliyorsunuz?

Ama herkes severek ve gülerek izliyor…
Çok fazla dayatılıyor izleyiciye. Çünkü başka bir şey yok. Ben televizyonların yerinde olsam diziden ziyade 2-3 gün sürecek televizyon filmleri yaparım. Yani sinemayla televizyonu birlikte yürüten filmler… Çok daha iyi ve başarılı işler olur. Bizim filmlerimiz klasik oldu artık, klasikler eskimez. Kaldırılmasın ama insanlar bıktırılmasın. Biraz nefes aldırsınlar seyirciye, özletsinler.

Oyunculuğun şimdilerde sadece görsellik üzerinden yürümesine ne diyorsunuz?
Sinema farklı, televizyon farklı. Televizyon dizilerinin hangi mantığa dayalı olarak yapıldığını bir yapımcı kadar bilemiyorum. Demek ki böyle bir talep var. İyi olmayanlar eleniyor zaten.

Ayşen Gruda’yı eleştirebilir misiniz?
Çok fazla mükemmelliyetçiyim, ailemle ilişkilerimde de anksiyete bozukluğu var denilecek kadar endişeliyim. Zamanım olmadığı için istediğim kadar kitap okuyamıyorum. Bunların dışında eleştirilecek çok fazla bir şeyim yok.

Oyunculuğunuzla ilgili…
Ne rol verirlerse oynarım, evvelallah. Çağ çok değişti. Modern tiyatro daha farklı. Dünyada nasıl bir tiyatro akımı var bunları birebir takip edemiyoruz. Ama öyle bir tarzı olan tiyatroya da en fazla 10 gün içinde adapte olurum.

Eski oyunculuk tekniklerini mi kullanmaya devam ediyorsunuz?
Oyunculuk teknikleri tabii ki farklılaşıyor. Yazarların hayal güçleri, nasıl bir nefes tekniği kullanılması gerektiği… Bunlar hep araştırılarak yapılacak şeyler. Çağın IQ’sunun yarım adım gerisinde görüyorum kendimi. Bu benim özeleştirim. Ama yaparım.

Sizin için hep ‘evde kalmış kız rollerini oynayan kadın, kız kurusu, domates güzeli’ yakıştırması yapılıyor. Bunlar sizi nasıl etkiledi?
Bak ben sana bir şey söyleyeyim: Erkekler benim için neredeyse cinayet işliyorlardı vaktiyle. O rol, onlara inanmayın. O kadın ben değilim. Ben farklıyım, oynadığım roller farklı. Farklı kadınların acılarını dile getiriyorum. Ben hayatı, aşkları dolu dolu yaşamış çok mutlu bir kadınım. Benim için üzülmeyin.

2018 yılında Müfit Can Saçıntı'nın senaryosunu yazıp yönettiği ve başrolünü üstlendiği 'Babamın Ceketi' filminde Mert Turak, Erkan Can, Elif Nur Kerkük, Ayşen Gruda, Suat Sungur, Yalçın Menteş, Ünal Yeter oynadı.

Ayşen Gruda, 23 Ocak 2019 tarihinde pankreas kanseri nedeni ile tedavi görmekte olduğu hastanede 74 yaşında vefat etti.

Rol Aldığı Bazı Tiyatro Oyunları :
- Dün Gece Yolda Giderken Çok Tuhaf Bir şey oldu
- Hisseli Harikalar Kumpanyası-Haldun Dormen
- Papaz Kaçtı-Philip King
- Bizim Sınıf-Ferhan Şensoy
- Yedi Kocalı Hürmüz-Sadık Şendil
- Hababam Sınıfı Müzikali-Rıfat Ilgaz
- Deve Kuşu Kabare-Haldun Taner
- Mum Söndü-Musahipzade Celal
- Ah Evlendim Vah Evlenemedim

Filmleri ve Dizileri :
- Sevgili Komşum (Sinema Filmi)2018
- Babamın Ceketi (Ayşen)(Sinema Filmi)2018
- Bizim Hikaye (Yedi Bela Aysel)(TV Dizisi)2017
- Mahrumlar (Nefize Teyze) (TV Filmi) 2016
- Dedemin Fişi (Darende Teyze)(Sinema Filmi)2016
- İlişki Durumu: Karışık (Nacinin Annesi Kudret)(TV Dizisi)2015
- Sucu Kamil (Sevgi) (TV Filmi) 2015 -
- Kötü Kedi Şerafettin (Ev sahibi Hasene (ses))(Sinema Filmi)2015
- Güvercin Uçuverdi (Hamiyet Taşkın)(Sinema Filmi)2015
- Beş Kardeş (Mukadder)(TV Dizisi)2015
- Altın Horoz (Sinema Filmi)2015
- Dedemin Fişi (Sinema Filmi)2016
- Kötü Kedi Şerafettin - Hasene (seslendirme)(Sinema Filmi)2016
- Güvercin Uçuverdi (Sinema Filmi)2015
- Çılgın Dersane Üniversitede (Nevra) (TV Dizisi)2014
- Seni Seviyorum Adamım (Anneanne) (Sinema Filmi)2014
- Ruhumun Aynası (mehpare) (TV Dizisi)2014
- Pek Yakında (Remziye) (Sinema Filmi)2014
- Meleklerin Mucizesi (Sinema Filmi)2014
- Çakma Hayat (Sinema Filmi)2013
- Qüfür (Anukyan) (Sinema Filmi)2013
- Hoştanlı Kalaylı Saray (Süt Anne) (TV Dizisi)2013
- Bebek İşi (Hayriye) (TV Dizisi)2013
- İbret-i Ailem (TV Dizisi)2012
- Krem (TV Dizisi)2012
- Ya Sonra (Safiye Hanım) (Sinema Filmi)2011
- Pazarları Hiç Sevmem (Fevziye) (Sinema Filmi)2011
- Leyla ile Mecnun (TV Dizisi) (Hidayet'in Annesi)2012
- Huzurum Kalmadı (Hanım Ağa Dilber) (TV Dizisi)2011
- Kukuriku - Kadın Krallığı (Sinema Filmi)2010
- Gecekondu (Kendisi)Tv Programı2010
- Zoraki Başkan (Sebahat) (TV Dizisi)2009
- Aile Reisi (Domates Güzeli) (TV Dizisi)2009
- Sevgili Düşmanım (TV Dizisi)2008
- Peri Masalı (Müzeyyen) (TV Dizisi)2008
- Mert İle Gert (Servet Hala) (TV Dizisi)2008
- Kötüler Konağı (Emine) (Tv Filmi)2008
- Kağıt (Şahane Hanım) (Sinema Filmi)2008
- Gece Gündüz (Hayriye) (TV Dizisi)2008
- Fesupanallah (Yüksel Teyze ) (TV Dizisi)2007
- Cumhur Cemaat (TV Dizisi)2007
- İlk Aşk (Hatice Teyze) (Sinema Filmi)2006
- İki Aile (Rukiye) (TV Dizisi)2006
- Fırtına (Feraye) (TV Dizisi)2006
- Dünyayı Kurtaran Adamın Oğlu (Safiye Ana) (Sinema Filmi)2006
- Ömer Seyfettin: Perili Köşk (Babaanne) (Tv Filmi)2005
- Ömer Seyfettin: Fon Sadristsyn... (Hala) (Tv Filmi)2005
- Çılgın Yuva (Güllü) (TV Dizisi)2005
- Sen misin Değil misin? (Leman) (TV Dizisi)2005
- Keloğlan Kara Prens'e Karşı (Sultan) (Sinema Filmi)2005
- Hacivat Karagöz Neden Öldürüld... (Kam Ana) (Sinema Filmi)2005
- Güz Yangını (Rukiye) (TV Dizisi)2005
- Çemberimde Gül Oya (TV Dizisi) (Konuk oyuncu)2004
- Perili Ev (Latife) (TV Dizisi)2004
- Dayı (Muazzez) (TV Dizisi)2004
- Cennet Mahallesi (Hatice) (TV Dizisi)2004
- Yeşilçam Denizi (Dometes Güzeli)Tv Programı2003
- Sultan Makamı (Dursun) (TV Dizisi)2003
- Hababam Sınıfı: Merhaba (Ayşe Hanım) (Sinema Filmi)2003
- Yarı Şakı Yarı Ciddi (TV Dizisi)2000
- Tersine Dünya (TV Dizisi)2000
- Bana Babamı Anlat (TV Dizisi)2000
- Evimiz Olacak mı? (Zevahir) (TV Dizisi)1999
- Salacak Öyküleri (TV Dizisi)1998
- İlişkiler (Seher) (TV Dizisi)1997
- Hayvanlara Dokunduk (TV Dizisi)1997
- Ana Kuzusu (Cevriye Hanım) (TV Dizisi)1997
- Çılgın Bediş 3. Sezon (Tarih Öğretmeni) (TV Dizisi) 2001
- Mesela Dedik (TV Dizisi)1996
- Palavra Aşklar (TV Dizisi)1995
- Şenlik Var (Aynur) (Sinema Filmi)1994
- İnce İnce Yasemince (TV Dizisi)1994
- Kızlar Sınıfı (TV Dizisi)1994
- Kaygısızlar (Sabriye Kaygısız) (TV Dizisi)1994
- İnsanlık Hali (TV Dizisi)1993
- Üçüzler (Aynur) (Sinema Filmi)1993
- Rumuz Sev Beni (Zekiye) (Sinema Filmi)1993
- Ana (Ana) (TV Dizisi)1991
- Bir Milyara Bir Çocuk (TV Dizisi)1990
- Güzel Bir Gün İçin (Tv Filmi)1989
- Süper Baba (Edalı) (Video)1988
- Hisseli Harikalar Kumpanyası (Prenses Mehtap) (TV Dizisi)1988
- Şam Fıstık (Safinaz) (Sinema Filmi)1987
- Çantada Keklik (Video)1987
- Seyyar Kamil (Gülbahar) (Sinema Filmi)1987
- Gönlü Bol (Emine) (Video)1987
- Etme Bulma (Video)1987
- Aile Pansiyonu (Hacer) (Sinema Filmi)1987
- Yaygara 86 (Sinema Filmi)1986
- Olacak O Kadar (TV Dizisi)1986
- Neşeye Bak Neşeye (Video)1986
- Mavi Muammer 3 / Ölürsün Gülme... (Video)1986
- Lotto Kralı (Ayşe) (Video)1986
- Kocamın Nişanlısı (Seher) (Video)1986
- Kiralık Ev (Ayşe) (Sinema Filmi)1986
- Karım Beni Aldatırsa (Zuhal) (Video)1986
- Karamanın Koyunu (Sinema Filmi)1986
- Huysuz (Video)1986
- Hayroş (Sinema Filmi)1986
- Ağa Bacı (Kadırgalı Leyla) (Video)1986
- Ayşe İle Ali (ayşem) (Ayşe) (Video)1986
- Şendul Şaban (Ayşen) (Sinema Filmi)1985
- Çileli Damat (Gül'ün Annesi) (Sinema Filmi)1985
- Yeter Be (Fatma) (Sinema Filmi)1985
- Uyanıklar Dünyası (Ayşe) (Sinema Filmi)1985
- Sarı Öküz Parası (Bilonun Hanımı) (Sinema Filmi)1985
- Mavi Muammer 2 / Silahtan Ödüm... (Video)1985
- Mavi Muammer (Video)1985
- Kızlar Sınıfı Yarışıyor (Sinema Filmi)1985
- Köşeyi Dönenler (Sinema Filmi)1985
- Gazino Bülbülü (Fatma) (Sinema Filmi)1985
- Fakir Milyoner (Fehamet) (Video)1985
- Deliye Hergün Bayram (Ayşe) (Sinema Filmi)1985
- Bir İlkbahar Sabahı (Video)1985
- Aşık Oldum (İnci) (Sinema Filmi)1985
- Namuslu (Naciye) (Sinema Filmi)1984
- Lodos Zühtü (Selma) (Sinema Filmi)1984
- Kızlar Sınıfı (Ayten Hoca) (Sinema Filmi)1984
- Gırgıriyede Büyük Seçim (Sevim) (Sinema Filmi)1984
- Şekerpare (Peyker) (Sinema Filmi)1983
- Neşeli Kuklalar (Video)1983
- Şıngırdak Şadiye (Dilber) (Sinema Filmi)1982
- Çiçek Abbas (Şükriye) (Sinema Filmi)1982
- Görgüsüzler (Ayşegül) (Sinema Filmi)1982
- Dolap Beygiri (Hacer) (Sinema Filmi)1982
- Doktor Civanım (Şadiye) (Sinema Filmi)1982
- Buyurun Cümbüşe (Zehra) (Sinema Filmi)1982
- Adile Teyze (Ayşe) (Sinema Filmi)1982
- Hababam Sınıfı Güle Güle (Melahat) (Sinema Filmi)1981
- Gırgıriyede Şenlik Var (Sevim) (Sinema Filmi)1981
- Gırgıriye (Sevim) (Sinema Filmi)1981
- Davaro (Ayşo ) (Sinema Filmi)1981
- Yedi Kocalı Hürmüz (Havva) (TV Dizisi)1980
- Renkli Dünya (Ayşe Güngören) (Sinema Filmi)1980
- Şark Bülbülü (Fethi'nin Kız Kardeşi) (Sinema Filmi)1979
- Doktor (Hemşire Sabahat) (Sinema Filmi)1979
- Neşeli Günler (Nilgün) (Sinema Filmi)1978
- Avanak Apti (Nevin Şenses) (Sinema Filmi)1978
- Şabanoğlu Şaban (Safinaz) (Sinema Filmi)1977
- İbo İle Güllüşah (Nazlı) (Sinema Filmi)1977
- Çöpçüler Kralı (Hacer) (Sinema Filmi)1977
- Seyahatname (TV Dizisi)1977
- Sarmaş Dolaş (Müjgan) (Sinema Filmi)1977
- Hababam Sınıfı Tatilde (Ayşe) (Sinema Filmi)1977
- Gülen Gözler (Fikret) (Sinema Filmi)1977
- Öyle Olsun (Ayşe Huyugüzel) (Sinema Filmi)1976
- Tosun Paşa (Zekiye ) (Sinema Filmi)1976
- Süt Kardeşler (Emine) (Sinema Filmi)1976
- Güngörmüşler (Hizmetçi Fatoş) (Sinema Filmi)1976
- Gülşah Küçük Anne (Ebe Hanife) (Sinema Filmi)1976
- Arabacının Aşkı (Nahide Şerbet) (Sinema Filmi)1976
- Aile Şerefi (Ayşe) (Sinema Filmi)1976
- Ah Dede Vah Dede (Alev Sururi Seslendirmesi) (Sinema Filmi)1976
- Vay Anasına (Sinema Filmi)1975
- Televizyon Çocuğu (Recep'in Eşi) (Sinema Filmi)1975
- Hanzo (Feride) (Sinema Filmi)1975
- Hababam Sınıfı (Yarışma Sunucusu) (Sinema Filmi)1975
- Gariban Şakir (Sinema Filmi)1975
- Delisin (Şaziment) (Sinema Filmi)1975
- Bizim Aile / Merhaba (Feride) (Sinema Filmi)1975
- Bitirimler Sınıfı (Cevriye) (Sinema Filmi)1975
- Bir Araya Gelemeyiz (Neriman Kıraç) (Sinema Filmi)1975
- Ve Silahlara Veda (Sinema Filmi)1966


Kaynak:Biyografi.info