Yılmaz Gruda

Tek kişilik gösterilerinde geleneksel Türk tiyatrosundan esinlendiği bir oyunculuk anlayışı ortaya koymuştur. Edebiyat alanında kendine özgü şiirleriyle dikkati çekmiştir.
Yılmaz Gruda, 14 Temmuz 1930 tarihinde İstanbul’da doğmuştur. Tam adı Ahmet Yılmaz Gruda’dır. Babasının adı Hasan, annesinin adı Emine Mediha’dır. İlk Okulu İstanbul 12. İlkokulunda okudu. Anne-babası ayrıldığı için 5.sınıftayken Ankara'ya göç etti, ticaretle uğraşan babasının yanında büyüdü. Ortaokulu Ankara da okudu. Yılmaz Gruda Ankara Ticaret Lisesi'ndeki eğitim sürecini 2. Sınıfta yarıda bırakarak Ankara’da banka memurluğu yapmaya başladı, daha sonra İstanbul’da Yeni Sabah gazetesinde muhasebecilik yaptı. 1954 yılında istifa ederek Tiyatro Derneği Cep Tiyatrosu’nda 1955-1956 yıllarında iki sezon sahneye çıktı.

Daha sonra da Küçük Sahne, Dormen Tiyatrosu, Ankara Devlet Tiyatrosu, Ankara Meydan Sahnesi, Ulvi Uraz, Nisa Serezli - Tolga Aşkıner gibi topluluklarda oynadı. Bu dönemde rol aldığı oyunlar arasında Eugene O Neill’den Karaağaçlar Altında (1957), Walter Brandon Thomas’tan Teyzesi (1957), Donald Bevan - Edmund Trzcinski’den Stalag 17 / Kamp 17 (1957), Niccolo Machiavelli’den Aşk Otu (1958), Turgut Özakman’dan Duvarların Ötesi (1959), Nikolay Vasilyeviç Gogol’den Müfettiş (1959), Refik Erduran’dan İkinci Baskı (1961), Alec Coppell’dan Gazebo (1961), Haldun Taner’den Günün Adamı (1961), Agatha Christie’den Fare Kapanı (1962), Peter Ustinov’dan Romanoffla Jülyet (1962) sayılabilir. Muammer Karaca tiyatrosunu yönetti.

1950'li yıllarda yazdığı şiirleri çeşitli dergilerde yayımlandı. Televizyon, Kabare, Film, Radyo oyuncusu, Genel Sanat Yönetmeni, Öğretim Görevlisi,Tiyatro Yönetmeni, Rejisör, Çağdaş Meddah, Gazeteci, Yazar, Araştırmacı, Şair, Çevirimci, Muhasip, Reklam Metni Yazarlığı gibi işlerde çalıştı. Aynı zamanda Attila İlhan ile beraber mavi hareketini yaratan şairlerdendir.

Sinema ve dizi filmlerde rol alan ve tiyatro oyunları da yazıp, çeviriler yapan Yılmaz Gruda'nın eserlerinde geleneksel Türk tiyatrosu ve Anton Çehov etkisi açıkça görülür.

Tek kişilik gösterilerinde geleneksel Türk tiyatrosundan esinlendiği bir oyunculuk anlayışı ortaya koymuştur. Edebiyat alanında kendine özgü şiirleriyle dikkati çekmiştir.

İlk Şiiri (Memoya Mektup), Yağmur Ve Toprak Dergisi’nde yayınlandı (1945). Kaynak, Mavi, Yeni Ufuklar, Dost, Yeditepe, Şayet, Varlık, Kitaplık, Yücel, Şairler Yaprağı, Şimdilik,Varan, Yelken, Vatan Sanat Eki, Tanin, Oluşum, Soyut, Vatan gibi gazete ve dergilerde yazıları ve şiirleri yayınlandı.

İstanbul ve Ankara Radyolarında Radyo Tiyatrolarını yönetti ve oynadı. 1959 yılında Stand Up / Çağdaş Meddah’ı sahneledi ve oynadı. Meddah ve Orta Oyununu televizyona getirdi. Ulusal Kanal’da 7 yıl Nasreddin Hoca / Bir Dakika Medya Konuğu programlarını yaptı.

İstanbul Büyükşehir Gösteri Merkezi ile Bahçelievler Belediye Tiyatrosunda Genel Sanat Yönetmeni, oyuncu, yönetmen ve öğretim görevlisi olarak çalıştı.

Efendiler Lütfen Şapkanızı Çıkarın (1958), Susanların Sonu (1960) ve Körün Gözü (1960) adlı oyunları yazan Yılmaz Gruda, sahnelerde ve televizyonda meddah gösterileri de gerçekleştirdi.

Dokuz Dağın Efesi (1959) ile yöneldiği sinemada özellikle karakter rollerinde başarılı oldu. 1949’dan başlayarak dergilerde şiirlerini yayımladı. Toplumsal gerçekçi anlayıştaki şiirlerini Çarmıhtaki Yeni Mehmet (1963) ve Kuyumcular (1980) adlı kitaplarında topladı. Deneme türünde yazılarını içeren Şu Bizim Tiyatromuz (1976) ve müstehcen filmlerin patladığı dönemde uzun yıllar (15 yıl) çalıştığı reklamcılık alanındaki deneyimlerini aktaran Biraz Reklam Alır mısınız? (1986) adlı yapıtları da vardır.

Aydınlık Dergisi’nde köşe yazarlığı yaptı.

2016 yılı 53'üncü Uluslararası Antalya Film Festivali açılış töreninde Yılmaz Gruda, Feyzi Tuna, Fransız Yıldız Audrey Tautou ve Emel Sayın'a onur ödülü verildi.

Evlilikleri :
3 kere evlendi 2 çocuğu vardır.
1.eşi: 1957 yılında balerin Tolga Tiğin ile evlendi 1963 yılında boşandılar. Bir çocukları vardır.
2.eşi: 1965 yılında Ayşen Gruda (Erman) ile evlendi. Bu evlilik uzun sürdü. 1976 yılında boşandılar. Elvan Gruda adında bir kızı vardır.
3.eşi: 1985 yılında tiyatrocu Türkan Gruda ile evlendi. Eşi 24 Eylül 2014 tarihinde vefat etti.

Yılmaz Gruda, 25 Ekim 2020'de Harbiye Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu'nda, Anton Çehov'un Evliliğin Halleri'ni Çeviren/Derleyen/Yöneten ve oyuncusu olarak 90 yaşında sahnede yer aldı.

Yılmaz Gruda, 13 Mart 2023 tarihinde böbrek yetmezliği nedeniyle İstanbul'da hastaneye kaldırıldı. 25 temmuz 2023 tarihinde 93 yaşında öldü.

Ödülleri :
2018 - Sadri Alışık Tiyatro Ödülleri, Onur Ödülü
2016 - 53. Antalya Film Festivali, Onur ödülü
2003 - Cumhuriyet Gazetesi, Yunus Nadi Abalıoğlu Şiir Ödülü, Marathon "Bir Uzun Koşu"
1999 - Türk Tabibler Birliği Behçet Aysan Şiir Ödülü - Çerçi Zeus

Kitapları :
1963-1997 - Çarmıhtaki yeni Mehmet (Şiir )
1976 - Åžu bizim Tiyatromuz
1980 - Kuyumcular ve Kuyumcular Günlüğü (Şiir )
1986 - Biraz Reklam Alır mısınız
1996 - Camdaki Düşman (Türkan Guruda ile beraber)
1997 - Çerçi Zeus (Şiir )
2002 - Bir çürümüş Kent Belgeseli (Şiir )
2002 - Maraton (Åžiir )
2006 - Manzum Nasreddin Hoca Fıkraları
2007 - Çağdaş Edep Erkan Görgü Kitabı
2007 - Bir BaÅŸka O (Oratoryo)
2008 - Köylü Devrimci Börklüce Mustafa (Destan)
2011 - Kavuklu Hamdi (Orta Oyunu)
2011 - Bektaşi Fıkraları
2012 - Sultan Abdülaziz Vak'ası
2013 - Kendi Ä°le Kendisi (Åžiir)
2014 - Kasetçi
2016 - Yeşilçam Cehennemi
2017 - Gelir Ergeç
2020 - Sımayıl İle Razıya

Çevirileri :
1966 - Tütünün Zararları (Anton Çehov)
1984 -Tek Perdelik Dokuz Oyun (Anton Çehov)
1993 - Kül Altındaki Kor (Anton Çehov)
2018 - Bir Devlet Memurunun Ölümü, (Anton Çehov, Çeviren: Yılmaz Gruda)

Filmleri ve Dizileri :
2023 - Üç Günlük Dünya (Sinema Filmi)
2023 - Åžahmaran (Konuk oyuncu) (TV Dizisi)
2022 - Yanlış Anlama 2
2022 - Rüzgargülü
2022 - Prens
2021 - Çukur
2020 - Menajerimi Ara
2020 - Babam Çok Değişti
2019 - Hercai
2019 - Bir Aile Hikayesi
2018 - Åžahsiyet (Yatan hasta (Konuk oyuncu) (TV Dizisi)
2018 - Sorma Neden (Sinema Filmi)
2018 - Görevimiz Tatil (Sinema Filmi)
2018 - Göktaşı (Sinema Filmi)
2018 - Ailecek Şaşkınız (Sinema Filmi)
2017 - Ver Kaç (Avni Amca) (Sinema Filmi)
2017 - Yıldızlar Şahidim (Ragıp)(TV Dizisi)
2017 - Batlır (Ayhan Amca)(Sinema Filmi)
2016 - Ä°smail ve Roza Ä°smail) (Sinema Filmi)
2015 - Mutlu Ol Yeter (Ziya) (TV Dizisi)
2015 - Biz Bir Dolaşalım (Sinema Filmi)
2015 - Adana Ä°ÅŸi (ÅžimÅŸek'in Dedesi) (Sinema Filmi)
2014 - Ulan İstanbul (Dülgen Hoca) (TV Dizisi)
2014 - Otel Divane (Sadık Yarim) (TV Dizisi)
2014 - Olur Olur! (Sinema Filmi)
2014 - Gülcemal (Abdülkerim) (Sinema Filmi)
2013 - Vicdan (TV Dizisi)
2013 - Sürgün İnek (Cebrail Dede) (Sinema Filmi)
2013 - Sürgün İnek (Sinema Filmi)
2013 - Fatih (Emir Ali Çelebi) (TV Dizisi)
2013 - Aşk Ağlatır (Sinema Filmi)
2012 - İşler Güçler (Rüstem Abi) (TV Dizisi)
2012 - Suskunlar (Ömer) (TV Dizisi)
2011 - Celal Tan ve Ailesinin Aşırı A... (Nida Bey) (Sinema Filmi)
2011 - Arka Sıradakiler (5. Sezon) (Ergun) (TV Dizisi)
2010 - Çakıl Taşları (Süleyman) (TV Dizisi)
2010 - Aşk Tesadüfleri Sever (Kemal Dede) (Sinema Filmi)
2009 - AÅŸk Geliyorum Demez (Mankenci Atilla) (Sinema Filmi)
2008 - Şeytanın Pabucu (Nahit) (Sinema Filmi)
2007 - 2010 - Kavak Yelleri (HaÅŸmet) (TV Dizisi)
2007 - Bez Bebek (Dede) (TV Dizisi)2007
2004 - Yabancı Damat (Celayir) (TV Dizisi)
1996 - Gözlerinde Son Gece (TV Dizisi)
1995 - Gökkuşağı (Profesör) (TV Dizisi)
1994 - Bay Kamber (TV Dizisi)
1994 - Aylaklar (Sinema Filmi)
1993 - Hastane (TV Dizisi)
1992 - YaÄŸmur Beklerken (TV Dizisi)
1977 - Meryem Ve Oğulları (Sinema Filmi)
1976 - Şoför (Polis) (Sinema Filmi)
1976 - Tek Başına (Sinema Filmi)
1976 - Su Perisi Elması (Konuk Oyuncu) (Sinema Filmi)
1976 - Kuklalar (Gazino patronu Kadir) (Sinema Filmi)
1976 - Kana Kan (Sinema Filmi)
1976 - Güngörmüşler (Kaptan) (Sinema Filmi)
1976 - Gel Barışalım (Reklam Şirketinin Müdürü) (Sinema Filmi)
1976 - Babanın Suçu (İsmet) (Sinema Filmi)
1976 - AÅŸk DediÄŸin Laf DeÄŸildir (Naci Bey) (Sinema Filmi)
1976 - Arabacının Aşkı (Gazete Patronu Asım) (Sinema Filmi)
1975 - Vur Tatlım (Sinema Filmi)
1975 - Nereden Çıktı Bu Velet (Sinema Filmi)
1975 - Köçek (Acenta Rıza) (Sinema Filmi)
1975 - Diyet (Yaşlı Sipahi) (TV Dizisi)
1974 - Kartal Yuvası (Muhtar) (Sinema Filmi)
1974 - Fedai (Talat) (Sinema Filmi)
1973 - Yeryüzünde Bir Melek (Meral'in Babası) (Sinema Filmi)
1973 - Yaban (Sinema Filmi)
1973 - Sevda Yolu (Asım Bey) (Sinema Filmi)
1973 - Karateci Kız (Doktor) (Sinema Filmi)
1973 - Hazreti Yusuf (Potifar) (Sinema Filmi)
1973 - Gülerken Ağlayanlar (Necla'nın Babası) (Sinema Filmi)
1973 - Gazi Kadın / Nene Hatun (Aleksandr Aleksandroviç) (Sinema Filmi)
1973 - Cano (Sinema Filmi)
1973 - Bitirimler Sosyetede (Gazino Sahibi) (Sinema Filmi)
1973 - Bebek Yüzlü (Komiser) (Sinema Filmi)
1973 - Asiye Nasıl Kurtulur (Haydar) (Sinema Filmi)
1973 - Arap Abdo (Saraylı Muhittin) (Sinema Filmi)
1972 - Zulüm (Sağır) (Sinema Filmi)
1972 - Tophaneli Murat (Savcı) (Sinema Filmi)
1972 - Suya Düşen Hayal (Murat) (Sinema Filmi)
1971 - Sezercik Yavrum Benim (Manav) (Sinema Filmi)
1971 - Bir Kadın Kayboldu (İrfan) (Sinema Filmi)
1971 - Ayıpettin Şemsettin (Kaçakçı) (Sinema Filmi)
1970 - İç Güveysi (Bahçevan Bayram) (Sinema Filmi)
1970 - Ölünceye Kadar (Avukat Ziya) (Sinema Filmi)
1970 - Herkesin Sevgilisi (Davetli) (Sinema Filmi)
1970 - Bomba Ahmet (Patron) (Sinema Filmi)
1970 - AÄŸlayan Melek (Naci) (Sinema Filmi)
1967 - Kızıl Tehlike (Sinema Filmi)
1967 - Demir Yumruklu Üçler (Sinema Filmi)
1967 - Beni Katil Ettiler ( ) (Sinema Filmi)
1966 - Çalıkuşu (Sinema Filmi)
1966 - Zehirli Hayat (Sinema Filmi)
1966 - Karakolda Ayna Var (Siirt'li KaÅŸkaval Sabri) (Sinema Filmi)
1966 - Kanun Benim (Seyfettin) (Sinema Filmi)
1966 - Ben Bir Kanun Kaçağıyım (Okmeydanlı Cemil) (Sinema Filmi)
1965 - Cennet Fedaileri (Sinema Filmi)
1964 - Döner Ayna (Sinema Filmi)
1964 - Affetmeyen Kadın (Savcı) (Sinema Filmi)
1963 - Rüzgar Zehra (Musa) (Sinema Filmi)
1962 - Bir Gecelik Gelin (Åžahit) (Sinema Filmi)
1961 - İstanbul'da Aşk Başkadır (Sinema Filmi)
1961 - Suçlu Aşıklar (Sinema Filmi)
1961 - Kader Yolcusu (Sinema Filmi)
1960 - Gecelerin Ötesi (Hakkı) (Sinema Filmi)
1959 - Ölürüm De Ayrılmam (Sinema Filmi)
1959 - Düşman Yolları Kesti (Şükrü) (Sinema Filmi)
1958 - İstanbul Macerası (Sinema Filmi)
1958 - Çitlenbik (Sinema Filmi)
1958 - Daha Çekecek miyim? (Sinema Filmi)
1958 - Dokuz Dağın Efesi (Hasan Çavuş) (Sinema Filmi)

Rol Aldığı Bazı Tiyatro Oyunları :
- GEN -AR TİYATROSU (Büyüklere Masallar 1967 )
- BAŞKENT TİYATROSU (Başbakan ve Uşağı 1968 )
- ERDEN ENER TÄ°YATROSU ( Ä°ki El AteÅŸ 1969)
- BARİKAN ÇOCUK OYUNLARI ( Pinokyo, Küçük Prens Sera 1969 )
- ANKARA ÇUVALDIZ KABERA ( Molla Kendini Kolla 1969 )
- ANKARA ÇUVALDIZ KABERA ( Sen Adamı Deli Edersin 1970 )
- YENİŞEHİR TOPLULUĞU ( Generalin Aşkı )
- ANKARA MALTEPE KOMEDİ TİYATROSU - Orhan ELÇİN Tiyatrosu ( Ne Şehittir Ne Gazi) - ANKARA KÜÇÜK MEYDAN SAHNESİ (Baykuşla Pisi Pisi )
- ANKARA BÜYÜK MEYDAN SAHNESİ ( Söyle Kimsin )
- İSTANBUL ÜÇ MAYMUN KABERA ( İki Kıza Bir Çızbız 1971 )
- İSTANBULÜÇ MAYMUN KABERA ( Sen Adamı Deli Edesin 1971)
- Ayfer Feray TİYATROSU ( Çifte Balayı 1971 ),
- İSTANBUL TİYATROSU ( Bir Hamamda İki Çıplak 1973 )
- HALK TÄ°YATROSU ( Komprador Oyunu 1974 )
- İSTANBUL SANDVİÇ TİYATROSU ( Şvayk Karakolda 1974 )
- Haldun Dormen TİYATROSU ( Bir Şey Söyle 1975 ),
- BONCUK ÖMER TİYATROSU ( Boncuk Ömer ile Pembe )
- İSTANBUL BEŞİKTAŞ HALK EVİ TİYATROSU ( Çürük Elma )
- Ä°STANBUL DEVEKUÅžU KABERA ( Biz Bize Benzeriz 1978 )
- Enis Fosforoğlu TİYATROSU (Buzlar Çözülmeden 1980)
- ENÄ°S FOSFOROÄžLU TÄ°YATROSU ( Ä°kiz KardeÅŸim Devit 1983 )
- İNSELER TİYATROSU ( Aç Koynunu Ben Geldim 1983 )
- ÇUVALDIZ KARERA ( Olmaz Olmaz Deme 1986)
- Ulvi Uraz TÄ°YATROSU
- DEVLET TÄ°YATROSU
- Nisa Serezli – Tolga Aşkıner TİYATROSU
- Çolpan İlhan & Sadri Alışık Tiyatrosu (Frankenstein 2015-2018)
- Çivi Kabare Tiyatrosu (Biz Bize Benzeriz 2018)
- Kadıköy Halk Eğitim Merkezi (Gülmeye Geldik Dünyaya 2018)
- Onlar Ki... Kuvayi Milliye Destanı - Nazım Hikmet - 2019
- Evliliğin Halleri - Anton Çehov - 2020


Kaynak:Biyografi.info