Can Yücel

Türk şiirinin aykırı sesi.
Şair Can Yücel, 21 Ağustos 1926 tarihinde İstanbul'da doğdu. Annesi Gülsüm Refika Hanım'dır. Türkiye'nin ilk Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel'in oğlu olan Can Yücel, orta öğrenimini Ankara Erkek Lisesi'nde tamamladıktan sonra, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Klasik Filoloji Bölümü'nde okudu. İngiltere'de Cambridge Üniversitesi'nde eğitimini sürdüren Yücel, bir süre Londra'da BBC Radyosu'nda çalıştı.

Askerliğini Kore’de yaptı. 1958’de Türkiye'ye dönüşünde Bodrum'da turist rehberliği yapan Yücel, daha sonra İstanbul'a yerleşti ve bağımsız çevirmen olarak yaşamını sürdürdü. Ankara'da lisede okurken Doktor Gazi Yaşargil arkadaşıdır.

Can Yücel, 1945-1965 yılları arasında "Yenilikler", "Beraber", "Seçilmiş Hikayeler", "Dost", "Sosyal Adalet", "Şiir Sanatı", "Dönem", "Yöne", "Ant", "İmece", "Papirus" adlı dergilerde yazdı. "Yeni Dergi", "Birikim", "Sanat Emeği", "Yazko Edebiyat" ve "Yeni Düşün" dergilerinde yayımladığı şiir, yazı ve çeviri şiirleri ile tanınan Yücel, 1965'ten sonra siyasal konularda da ürün verdi.

İlk şiirlerini 1950 yılında "Yazma" adlı kitapta toplayan Can Yücel, "toplumsal sorunların yarattığı izlenimlerin ağırlığından kurtulmak istermiş gibi" kimi taşlama, kimi bıçak ile işleyen duyarlılığın ağır bastığı şiirlerinde, yalın dili ve buluşları ile dikkati çekti. Şiirlerinde argo ve müstehcen sözlere çok sık yer veren, bu nedenle zaman zaman dikkatleri üzerine çekip koğuşturmaya uğradı.

1956 yılında Güler Yücel ile evlendi. Güzel ve Su adlarında iki kızı ve Hasan adında bir oğlu oldu.

Ünlü dünya şairlerinden çevirdiği şiirleri bir araya getirdiği "Her Boydan" adlı kitabı 1959 yılında yayımlanan Yücel, yapıtlarını "Yazma" (1950), "Sevgi Duvarı" (1973), "Bir Siyasinin Şiirleri" (1974), "Ölüm ve Oğlum" (1976), "Şiir Alayı" (1981), Rengarenk (1982), "Gökyokuş" (1984), "Canfeda" (1987), "Çok bi Çocuk" (1988), "Kısadevre" (1990) ve "Kuzgunun Yavrusu" (1990) adlı kitaplarda topladı.

Can Yücel ayrıca Federico Garcia Lorca, William Shakespeare, Bertolt Brecht gibi önemli yazarların oyunlarından çeviriler yaptı. Shakespeare çevirileri (Hamlet, Fırtına ve Bir Yaz Gecesi Rüyası) aslına bağlı kalmayan, eserleri topluma aktarma amacıyla yaptığı çevirilerdir. Shakespeare'in ünlü 'to be or not to be' sözünü 'bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin' şeklinde Türkçeleştirmiştir. 1959'da ilk baskısı yayımlanan 'Her Boydan' adlı kitabında dünya şairlerinin şiirlerini serbest ama çok başarılı bir biçimde Türkçeye çevirmiştir.

1996 yılında kurulan Emek Partisi'nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. Şairin ‘Hava döndü' şiiri EMEP'in parti marşı olarak kullanıldı, işçi sınıfının en önemli marşlarından birisi oldu.

1998 yılında Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e hakaretten yargılanan Yücel, 18 Nisan 1999 seçimlerinde Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nin ÖDP'nin İzmir 1. sıra milletvekili adayı oldu.

Ömrünün sonlarına doğru Datça'ya yerleşti. 12 Ağustos 1999 tarihinde 73 yaşında Muğla'nın Datça ilçesinde öldü.

Kitapları :
Yazma (1950)
Her Boydan (1959-Çeviri Şiirler)
Sevgi Duvarı (1973)
Bir Siyasinin Şiirleri (1974)
Ölüm ve Oğlum (1975)
Şiir Alayı (1981, ilk dört şiir kitabı)
Rengâhenk (1982)
Gökyokuş (1984)
Beşibiyerde (1985, ilk beş şiir kitabı)
Canfeda (1985)
Çok Bi Çocuk (1988)
Kısa Devre (1990)
Kuzgunun Yavrusu (1990)
Gece Vardiyası Albümü (1991)
Güle Güle-Seslerin Sessizliği (1993)
Gezintiler (1994)
Maaile (1995)
Seke Seke (1997)
Alavara (1999)
Mekânım Datça Olsun (1999)
En Uzak Mesafe
Benim Adım Firuzansa Ne Olayım.
Cazcı firuzan (1997)
Hotuhların dramı
Biraz alıştım
Bördübet'ten Sedir Adası'na
Yüz Kitabı Şiirlerimden Seçmeler (2010)
Yaprak Dökümü

Çevirileri:
Hamlet (Shakespeare)1992
Bahar Noktası (Bir Yaz Gecesi Rüyası'nın çevirisi) (William Shakespeare) 1981
Muhteşem Gatsby (The Great Gatsby, F. Scott Fitzgerald)1964
Yeni Başlayanlar İçin Marx (Marx Para Principantes) 1977
Salozun Mavalı (Peter Weiss)


Kaynak:Biyografi.info