Catullus

Catullus
Doğumu: MÖ 84 Verona, İtalya
Ölümü: MÖ 54 Roma, İtalya
Şair

İskenderiye akımının yeni şairlerinden Romalı şair Catullus, kısa ömrüne sığdırdığı az sayıda şiirle ustalığını kanıtlamıştır. Eski Roma’nın aşk ve nefreti en etkileyici biçimde işleyen lirik şairidir. Şiirlerinde insan ruhunun en gizli, en uç yanlarını, karşıt duyguların karmaşasını, bireysel ve toplumsal yaşamın etkileyici olaylarını konu edinmiştir.

Catullus, milattan önce 84 yılında İtalya, Verona’da önde gelen binicilik ailelerinden birinin çocuğu olarak doğmuştur. Tam adı Gaius Valerius Catullus’dur. Hayatı hakkında pek az şey bilinen Catullus, Verona'nın önemli ailelerinden birine mensuptur. Verona'daki nüfuzuna rağmen hayatının en önemli kısmını 20’li yaşlarının başında gittiği Roma'da geçirmiştir.

Roma’da Latin şiirlerinin temalarını ve üslubunu yenilemeye çalışan bir grup genç şair olan Poetae Novi ile çalıştı ve onlarla takıldı. Kendini doğduğu şehre adamıştı ve sık sık babasının güzel bir villasının olduğu, Garda Gölü kıyısındaki Birisi'ne gider ve dinlenirdi. Catullus muhtemelen MÖ 54'te, henüz 30 yaşındayken öldü.

Catullus, Eski Roma’nın aşk ve nefreti en etkileyici biçimde işleyen lirik şairidir. Şiirlerinde insan ruhunun en gizli, en uç yanlarını, karşıt duyguların karmaşasını, bireysel ve toplumsal yaşamın etkileyici olaylarını konu edinmiştir. Jül Sezar ve başka devlet adamları hakkında yazdığı sert yergiler mizah gücünün de dikkat çekici örnekleri arasında yer alır.

Catullus'un babasının Jül Sezar'ı ve Vali Gaul'ü ağırladığı Garda Gölü mevkiinde Sirmio'da bir kır evleri vardı. Burada Jül Sezar ve başka devlet adamları hakkında yazdıkları için, sonraları özür dileyecektir, hatta pişmanlık duyacaktır.

Catullus'un şiirleri, insan ve toplum yaşamının minyatür bir resmidir. İnsan ruhunun en silik, en yakalanamaz, en uç gizleri, aşk ve nefret gibi birbirine karşıt, ancak birbirinin içinden çıkan duygu karmaşaları, deli dolu gençlik yılları, tutkular, kardeş ölümünden duyulan onmaz acı, Roma'nın kültürel kesiminin sosyal yaşantısı, düğünler, dostlar, aile içi ilişkiler, atışmalar, sevilmeyen kişilere yergiler, şair olmadığı halde şairmiş gibi eser üretenlere ya da iyi bir orator olmadığı halde söylevler yazanlara iğnelemeler şiirlerinin özünü oluşturur.

Catullus şiirlerinde lirik tonunu koruyan konuşma ritmi ile özenilecek bir dolaysız anlatıma ulaşmıştır. Horatius’un eleştirmekle birlikte öykündüğü şair, Ovidius, Propetius ve Martialis’i tarafından da sevgiyle anılır.

Catullus'un şiirleri çağdaş şairler tarafından büyük beğeni topladı ve diğerlerinin yanı sıra Ovidius ve Vergilius'i de önemli ölçüde etkiledi. Catullus, Geç Orta Çağ'da yeniden keşfedildikten sonra Francesco Petrarca gibi hayranlarını yeniden buldu. Bazı şiirlerinde kullandığı açık cinsel imgeler pek çok okuyucuyu şok etmiştir. Ancak birçok eğitim düzeyinde Catullus, Latince öğretmenleri için bir kaynak olarak kabul edilir.

Şiirlerinde Marcus Tullius Cicero, Jül Sezar ve Pompeius de dahil olmak üzere bir dizi önde gelen çağdaşı yer alıyor.

Catullus'un tarzı son derece kişisel, esprili ve duygusaldır; sık sık abartma, anafora, aliterasyon ve küçültme ifadeleri kullanır. 25 şiirinde, "Lesbia" olarak adlandırdığı ve yaygın olarak Romalı aristokrat Clodia Metelli olduğuna inanılan bir kadına olan bağlılığından söz eder.

Şiirlerinin en ünlülerinden biri, genellikle tutkulu dili ve açılış cümlesiyle tanınan 5. şiiridir: "Vivamus, mea Lesbia, atque amemus" ("Yaşayalım, Lesbia'm ve sevelim").

Catullus, MÖ 57 yazından 56 yazına kadar Bithynia valisi Gaius Memmius ile birlikte Orta Doğu’da bir geziye çıkmıştır.

Catullus'un şiiri, Helenistik Çağ'ın yenilikçi şiirinden ve özellikle Homeros geleneğindeki klasik epik şiirden bilinçli olarak uzaklaşan yeni bir şiir tarzını yayan Callimachus ve İskenderiye okulundan etkilenmiştir. Marcus Tullius Cicero, bu yerel yenilikçileri neoteroi veya "modernler" veya " yeni şairler " olarak adlandırdı.

Catullus, aynı zamanda MÖ yedinci yüzyılın kadın şairi Sappho'nun da hayranıydı.

Catullus’un şiirleri önemli ölçüde Sappho’nun etkisi altında yazılmıştır ve ölçüleri açısından eşine rastlanmadık bir çeşitlilik gösterirler. Catullus’ un 116 şiiri içerik açısından da oldukça zengindir; bu şiirlerin arasında aşk şiirinden ağıt ve taşlamaya, nükteli kısa şiirlerden destan boyut ve içeriğine yaklaşan uzun şiirlere dek her türlü tarz aynı ölçüde bir başarı ve duygusal yoğunlukla işlenmiştir.

Catullus’tan günümüze kalan 116 şiir, sağlığında kitap haline getirilmemiş, yüzyıllar boyunca elden ele geçerek ve kopya edilerek bugüne ulaşmıştır. Bir bütün olarak ele alındıklarında, Catullus’un şiirleri, içerdikleri biçimsel denemelerin zenginliği, çeşitliliği ve duygusal yoğunluklarıyla tüm Latin şiiri içinde ön plana çıkarlar.

Catullus, milattan önce 54 yılında İtalya’da Roma’da 30 yaşında ölmüştür.

Kaynak:Biyografi.info