David Ben Gurion

İsrail'in ilk başbakanı ve İsrail Devleti'nin kurucusudur.

David Ben Gurion, 16 Ekim 1886 tarihinde Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan Polonya'nın Plonsk şehrinde doğmuştur. Asıl adı David Grün'dür. Babası, Avigdor Grün bir hukukçu ve aynı zamanda Hovevei Zion örgütünün lideriydi. Annesi Scheindel Grün ise David Ben Gurion 11 yaşındayken öldü. 1912-1914 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde okudu.

David Ben Gurion, ateşli bir sosyalist ve Siyonist oldu ve 1906 yılında Filistin'e göç etti. Göç etmesinin kısmen nedeni babasının ticari çıkarlarıydı fakat bunun yanında Doğu Avrupa'daki anti-Semitizm ve soykırım da göç etmesinin nedeniydi.

Filistin'e göç ettikten sonra, önce tarım işçisi olarak portakal bahçelerinde çalıştı. Daha sonra gazeteci olarak çalışmaya başladı. Bu dönemde yani siyasi kariyerine ilk olarak başladığı sıralarda David Grün olan asıl ismini İbranice bir isim olan Ben–Gurion olarak değiştirdi.

1912 yılında 26 yaşında iken 8 ayda Türkçe öğrendikten sonra İstanbul'a taşınmış ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde 1914 yılına kadar hukuk öğrenimi görmüştür.

Faaliyetleri Cemal Paşa tarafından takip edilen David Ben Gurion, Osmanlı İmparatorluğu yönetimi altındaki Filistin'den siyasi aktiviteleri nedeniyle tutuklandıktan sonra pasaportuna "bir daha dönmemek üzere" ifadesi yazılarak sınır dışı edildi. Bu dönemde Cemal Paşa binlerce Yahudi'yi Filistin'den yolladı.

Filistin'den sürülen David Ben Gurion, ABD'de New York'a yerleşti. burada Rusya doğumlu bir Yahudi olan Paula Munweis ile tanıştı. 1917 yılında evlendiler. David Ben Gurion ve Paula Manweis çiftinin Amos Ben-Gurion, Renana Ben Gurion, Geula Ben-Eliezer adlarında 3 çocukları oldu.

1918 yılında İngiliz ordusuna bağlı Yahudi Lejyonu'nun 38. Tabur'una katılan David Ben Gurion, I. Dünya Savaşı'ndan sonra Filistin'in İngiltere tarafından ele geçirilmesiyle ailesi ile beraber Filistin'e geri döndüler. 1934 yılında İsrail'de bugünkü İsrail gizli servisi Mossad'ın ilk nüveleri olan Yahudi Ajansı'nı kurdu. Bu ajans İsrail devletinin kurulmasında önemli faaliyetlerde bulundu, dağınık olan Yahudi toplulukların birleşmesinde çok etkin rol oynadı.

David Ben Gurion, İsrail devletinin kurulmasıyla sona eren süreçte sosyalist Siyonizmin önde gelen siyasi önderlerinden biri oldu. Sofu bir idealist, koyu Yahudi olan David Ben Gurion, kendisini Yahudi Devletinin kurulmasına adadı. İsrail bağımsızlık bildirisinde, yeni kurulan ülkenin vatandaşlarının "ırk, din, cinsiyet ayrımı yapılmadan eşit sosyal ve siyasi haklara sahip olacağı" beyan ediliyordu.

David Ben Gurion, Yahudileri İngiliz Ordusuna katılmaları konusunda cesaretlendirirken aynı zamanda da İngilizlerin Yahudi göçünü engellemeye çalıştığı bir zamanda Avrupa Yahudilerinin yasadışı olarak Filistin'e göç etmelerini sağlıyordu.

David Ben Gurion, aynı zamanda hem Yahudi İşçi Federasyonunun (Histadrut olarak da bilinen bu örgüt İngiliz yönetimi altında bir Yahudi devleti kurulmasını sağlamıştır) hem de Sosyalist Siyonist Hareketinin paramiliter silahlı kuvvetinin (Haganah olarak bilinen bu örgüt Yahudi yerleşimlerini saldırılara karşı korumuş, Yahudi göçünü sağlamış ve ileride kurulacak olan İsrail Silahlı Kuvvetlerinin temelini oluşturmuştur) mimarı olarak bilinir.

1942 yılında New York'ta düzenlenen Biltmore Konferansı'nın programını hazırlayan kişi olan David Ben Gurion, 14 Mayıs 1948 tarihinde Tel Aviv'de İsrail Bağımsızlık Bildirgesi'ni okumuş ve 1948 Arap-İsrail Savaşı'nda ülkenin liderliğini yapmıştır.

Filistin'de İsrail devletinin kurulmasından önceki dönemde, David Ben Gurion ana akım Yahudileri temsil etti ve bir ılımlı olarak tanındı. İngilizler David Ben Gurion'un önderliğini yaptığı Haganah örgütüyle, İngilizlere karşı direnen Menahem Begin'in yönettiği Yahudi yeraltı örgütü olarak kurulan Irgun Zwai Leumi ile yani daha radikal Yahudilerle mücadele etmek için iş birliği yaptı. David Ben Gurion, Ze'ev Jabotinsky ve daha sonra da onun halefi olan Menahem Begin önderliğindeki Siyonist Revizyonistlere kuvvetli bir şekilde karşı idi.

David Ben Gurion, örgütünün Menahem Begin'in Irgun Zwai Leumi isimli örgütüyle iş birliği yaptığı kısa süreli zaman zarfında şiddete dayalı direniş hareketlerinde yer aldı. Fakat, her türlü terörist eyleme katılmayı reddetti ve sadece askeri hedeflere saldırılması gerektiğini savundu. David Ben Gurion, ilk başta Menahem Begin'in King David Oteli Bombalamasına destek verdi. Fakat, bombalamanın çok sayıda insanın ölümüyle sonuçlanma ihtimali görülür hale gelince David Ben Gurion, Menahem Begin'e eylemi iptal etmesini söyledi fakat Menahem Begin bu isteği reddetti.

David Ben Gurion, 14 Mayıs 1948 tarihinde İsrail Devleti'nin kurulma kararının 6 ya karşı 4 oyla kabul edilmesini sağladı. Bu kararın onaylanması sırasında kendi partisi de dahil olmak üzere siyasi yelpazenin her 2 tarafından da muhalefetle karşılaştı.

İsrail'in bağımsızlığının ilk haftalarında tüm direniş örgütlerinin tasfiye edilmesini ve bunların yerini bir resmi ordunun, İsrail Savunma Kuvvetlerinin alması kararının onaylanmasını sağladı. Bu karar nedeniyle, David Ben Gurion, Irgun Zwai Leumi isimli Yahudi direniş örgütüne silah taşıyan Altalena isimli geminin batırılması emrini verdi. Bu emir bugün de hala tartışmalı bir durumdadır.

David Ben Gurion, 17 Mayıs 1948 - 7 Aralık 1954 ve 2 Kasım 1955 - 21 Haziran 1963 tarihleri arasında İsrail'in ilk başbakanı olarak görev yapmıştır. David Ben Gurion, hükûmetteki görevinden ve daha sonra Knesset'ten (İsrail Meclisi) ayrıldıktan sonra Ulusun Atası payesi ile onurlandırılmıştır.

David Ben Gurion, Başbakan olarak ülkenin önemli kurumlarının kurulmasına başkanlık etti. Ülkenin gelişimini hedefleyen önemli projeleri yönetti. Yahudilerin Arap ülkelerinden helikopterlerle alınması olarak bilinen Operation Magic Carpet, National Water Carrier, kırsal yörelerin kalkınmasını amaçlayan projeler ve yeni kasaba ve şehirlerin kurulması gibi önemli projeler onun zamanında gerçekleşti. Özellikle ülkenin sınır kesimlerinde bilhassa Negev'de yerleşimlerin yapılması için öncülük etti.

1954 yılında hükûmetten çekilip İsrail Negevinde yer alan Kibbutz Sde-Boker'e yerleşmek istediğini beyan eden David Ben Gurion, 1955 yılında hükûmete geri dönüp Savunma Bakanlığı ve daha sonra da Başbakanlık görevlerini yeniden devraldı.

Yeniden başbakan olduktan sonra , David Ben Gurion, Fransız ve İngilizlerle iş birliği yaparak Süveyş Kanalı Krizine katıldı. Bu savaşta İsrail kuvvetleri Sina Yarımadasını bombaladı, böylece 1956 yılında İngiltere denetiminde olan Süveyş Kanalını millileştireceğini söyleyen Mısır Başkanı Cemal Abdülnasır'a İngiliz ve Fransızlara ortak müdahale etti. ABD ve Birleşmiş Milletler tarafından yapılan müdahaleler nedeniyle, İngiliz, Fransız ve İsrail geri adım atmak zorunda kaldı. Bunalım Birleşmiş Milletler'in Süveyş Kanalı'nın denetimini Mısır'a bırakma kararıyla sona erdi.

1963 yılında kişisel nedenlerle Başbakanlıktan ayrıldı ve yerine halef olarak Levi Eşkol'u atadı. 1 yıl sonra ikisi arasında Lavon Skandalı nedeniyle anlaşmazlık çıktı. David Ben Gurion, 1965 yılında Levi Eşkol'un Lavon Skandalını yönetimi nedeniyle partiden ayrıldı ve yeni bir parti kurdu. Yeni kurduğu parti Rafi seçimlerde Knesset'de 10 sandalye kazandı.

1968 yılında partisi Rafi ve eski partisi Mapai güçlerini birleştirerek ortak bir sol parti kurmaya çalıştığında, David Ben Gurion, seçim sisteminin değiştirilmesi konusundaki ayrı düşüncesi nedeniyle eski partisiyle barışmayı reddetti. (David Ben Gurion, oranlı seçim sistemi yerine çoğunlukçu seçim sistemine geçilmesini öneriyordu.) Bunun üzerine David Ben Gurion, yeni bir parti kurdu; "Ulusal Liste". Ulusal Liste 1969 seçimlerinde 4 sandalye kazandı.

David Ben Gurion, 1970 yılında politikadan emekliye ayrıldı ve ömrünün son yılını kibbutzdaki yerleşkesinde geçirdi.

David Ben Gurion, 1 Aralık 1973 tarihinde Ramat Gan, İsrail'de 87 yaşında öldü.

Vatandaşlığı:
1844 - 1922 - Osmanlı İmparatorluğu
1927-1948 - Filistin Mandası
1948 -1973 - İsrail


Kaynak:Biyografi.info