I. Nikolay

1825-1855 yılları arasında Rus çarı olarak bulundu.

1825-1855 yılları arasında arasında Rus çarı olan I. Nikolay, klasik otokrat tipinin başlıca temsilcisi ve tutucu politikalarıyla Rusya'nın gelişimini 30 yıl boyunca donduran kişi olarak hatırlanır.

I. Nikolay, 6 Temmuz 1796 tarihinde Rusya’da Sankt-Peterburg'un 45 km güneyinde yer alan Gatçina’da doğmuştur. Tam adı Nikolay Pavloviç Romanov’dir. Babasının adı Rusya İmparatoru Pavel Petroviç’dir. Babası; II. Katerina (Büyük Katerina) ve Rusya İmparatoru II. Petro’nun oğludur. Annesi ise Çariçe Maria Feodorovna (Württembergli Sophie Dorothea)’dır. I. Nikolay, 7 yaşına kadar bir İskoçyalıdan dersler aldı. 7 yaşından itibaren General Matthew Lamsdorff'tan ders almaya başladı. Nikolay'ın en sevdiği ders askerlikti, iyi bir subay olmak istiyordu.

I. Nikolay, bebekken büyükannesi Çariçe (Büyük Katerina) II. Katerina'nın 17 Kasım 1796 tarihinde ölmesinden sonra Büyük Prens adını taşıyan veliaht babası Pavel Petroviç Çar oldu. I. Nikolay, 5 yaşında iken babasının 23 Mart 1801 tarihinde çıkan bir isyanla öldürülmesinden sonra kendisinden 19 yaş büyük ağabeyi I. Aleksandr, Çar oldu.

I. Nikolay, 1814 yılında kardeşi Mihail ile beraber Napolyon Bonapart önderliğinde Fransa ile Avrupa'nın diğer güçlü devletlerinin oluşturduğu koalisyon arasında gerçekleşen Napolyon Savaşları'nda görev aldılar.

I. Nikolay, 1817 yılında Prusyalı Charlotte (Aleksandra) ile evlendi. II. Aleksandr, Konstantin Nikolayevich, Nikolay Nikolayeviç, Maria Nikolaevna, Mihail Nikolayeviç Romanov, Olga Nikolaevna, Alexandra Nikolaevna, Alexis Pashkine, Elizabeth Nicholaevna, Youzia Koberwein, Olga Carlovna Albrecht adlarında çocukları oldu.

Çar olan abisi I. Aleksandr, 1 Aralık 1825 tarihinde tifo hastalığından öldükten sonra yerine geçmesi gereken diğer abisi Konstantin, 26 Aralık 1825 kadar taç giymeden bekleyince I. Nikolay çar olarak başa geçmiştir. Bunun üzerine I. Aleksandr’ın başa geçmesini isteyen bazı Subay ve askerler 3.000 imparatorluk askeri ile Aralıkçılar İsyanı olarak anılan isyanı başlattı. İsyan, Çar I. Nikolay tarafından bastırıldı; 5 lider idam edildi ve asiler Sibirya'ya sürüldü.

I. Nikolay, Çar olduktan sonra tutucu eğilimlerini gösterdi. Gericilik ortamında yetişmiş olan yeni çar, Rus panslavizmi ve milliyetçiliğine derinden bağlıydı. Ancak tüm bunlara karşın 1826'da yasama ve yeni kurulan jandarma kuvvetleriyle ilgili 2. ve 3. daireler, 1828'de yardım ve eğitim kurumlarını yönetmek için 4. daire, 1836'da köylerin durumunu iyileştirmek için 5. daire (sonraları yerini Devlet Toprakları Bakanlığı'na bırakacaktı) ve 1843'te Transkafkasya için bir yönetim planı oluşturmak için 6. dairenin kurulması gibi yönetsel alanlarda reformlar yapıldı.

1833'te Eğitim bakanı Kont Sergey Uvarov tarafından ilan edilen Resmi Milliyet Öğretisi 3 temele dayanıyordu: Ortodoksluk, Otokrasi ve Milliyet.

Otokrasi, Rus devletinin vazgeçilmez yönetici sayılan çarın egemenliğinin mutlak olması ve sürdürülmesi anlamına geliyordu; bu temel dış politikada Viyana Anlaşması'nın (1845) savunulmasını sağladı.

Ortodoksluk resmi kilisenin Rusya'daki önemli rolünü, topluma ve insan yaşamına anlam kazandıran ahlak ve ideallerin kaynağı anlamına geliyordu.

Milliyet (narodnost) ise, hanedan ve hükümetin güçlü ve sadık destekçisi sayılan Rus halkını ifade ediyordu.

I. Nikolay, Rusya'nın çok gereksindiği temel reformları gerçekleştiremedi. Serfliğin artık çağ dışı kaldığı bu çağda hala serfliği kaldırmamakta inat etti. Serflik, Nikolay'ın ardılı II. Aleksandr döneminde 1861'de kaldırıldı. 1832 yılında, 17.yy'dan beri yayınlanmış tüm yasaları içeren bir genel yasa yayınladı. Bu yasa, 1917 Ekim devrimine kadar yürürlükte kaldı.

Osmanlı devletinin zayıflamasında ve parçalanmasında büyük çıkarı olan I. Nikolay, boğazların denetimini ele geçirerek Akdeniz'e inebilmek için, Yunan bağımsızlık hareketini destekledi. 1828 yılında Osmanlı devletine savaş açan Rus Çarı I. Nikolay, 1829'da Edirne'yi ele geçirdi. Rusya, Eylül 1829'da imzalanan Edirne antlaşması ile bazı topraklar kazanmasının yanında ticaret gemilerini boğazlardan serbestçe geçirme hakkını elde etti. Aynı antlaşma ile Osmanlı devleti, bağımsız bir Yunan devletinin kurulmasını kabul ediyordu.

I. Nikolay, Osmanlı Devletinin Sultanı II. Mahmut'un, 1830-1831 yıllarında Mısır Hidivi Kavalalı Mehmed Ali Paşa ile arasında doğan Mısır sorunu nedeni ile kendisinden istediği yardımı kabul ederek, 1833'te Rus donanmasını İstanbul'a gönderdi.

Temmuz 1833'te Rusya ile Osmanlı devleti arasında imzalanan Hünkar İskelesi Antlaşması ile Osmanlı Devleti, boğazları Rus gemileri dışında kalan tüm yabancı savaş gemilerine kapamayı kabul ederek, Rusya'ya İngiltere karşısında önemli bir üstünlük kazandırdı. Ancak 1841'de imzalanan Londra antlaşması ile boğazlar tüm savaş gemilerine kapatıldı.

1853 yılında Osmanlı Devleti'yle patlak veren Kırım Savaşı (1853-56), büyük devletlerin Osmanlıların yanında yer alması yüzünden Rusya'nın yenilgisiyle sonuçlandı.

I. Nikolay, 2 Mart 1855 tarihinde Kışlık Saray, St. Petersburg, Rusya’da yakalandığı soğuk algınlığının zatürreye dönüşmesi sonucunda 59 yaşında ölmüştür. Ölümünden sonra yerine oğlu II. Aleksandr geçmiştir.

Kaynak:Biyografi.info