Memet Baydur

Gelmiş geçmiş en büyük tiyatro yazarımızdır.

Memet Baydur, 9 Ağustos 1951 tarihinde Ankara’da doğmuştur. Altmışlı yıllarda Ankara Sanat Tiyatrosu ile sevdalandı tiyatroya. Orta öğrenimini Ankara’da bitirdikten sonra uzun yıllar Londra ve Paris'te yaşadı. 1974 yılında İngiltere'ye giderek Londra Üniversitesi'nde sosyoloji eğitimi görmekte iken öğrenimini yarıda bırakarak Türkiye'ye döndü. Kısa öyküler yazan Memet Baydur’un ilk yazısı 1979 yılında "Yeni İnsan" dergisinde çıktı.

Daha sonra Milliyet Sanat, Gösteri, Kitap-lık ve Sanat Dünyamız dergilerinde yazı ve öyküleri çıkmaya başladı. Dışişleri Bakanlığında çalışan ve büyükelçi olan eşi Sina Baydur’un atandığı görev yerleri nedeniyle değişik ülkelerde bulundu. 1982 yılında Afrika’ya Kenya'nın başkenti Nairobi’ye gitti. 1982-1986 yılları arasında Afrika'da Kenya Toplu İletişim Okulu'nda sinema tarihi ve sinematografi dersleri verdi.

1982 yılında Ankara'dayken yazdığı ilk oyunu olan Limon'u edebiyat çevrelerinden tanıdığı ve ölümüne kadar dostluğunu sürdürdüğü Adalet Ağaoğlu vasıtası ile Müşfik Kenter'e okutur. Limon, 1984 yılında Müşfik Kenter tarafından sahnelenir ve hem yazarına hem yönetmenine ödül getirir.

1988-1992 yılları arasında Madrid'teki Uluslararası Akdeniz Tiyatro Enstitüsü'nün kurucu üyeleri arasında yer aldı. 1991 yılında Kadın İstasyonu adlı oyunu Fransızcaya çevrildi, Marsilya'da, Richard Martin yönetimindeki Toursky Tiyatrosunda sahnelendi ve oyunu kendisi yönetti.

1992'den itibaren Bonn Tiyatro Bienali'nin Türkiye danışmanlığını yaptı. Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı'nda sinema dersleri verdi, Cumhuriyet gazetesinde yazılar yazdı.

1982 yılında yazdığı "Limon" ve "Cumhuriyet Kızı", "Kadın İstasyonu", "Yangın Yerinde Orkideler", "Düdüklüde Kıymalı Bamya" ve "Yeşil Papağan Limited", “Kamyon” gibi oyunları Devlet Tiyatroları ve çeşitli illerdeki Şehir Tiyatroları'nda sahnelendi.

1996 yılında eşinin işi gereği Washington DC. yakınlarında Virginia eyaletinin McLean şehrinde bulundular.

Memet Baydur, çoğu Devlet Tiyatrosu sahnelerinde ve özel tiyatrolarda sahnelenmiş 23 tiyatro oyunu yazmıştır. Memet Baydur'un oyunları çağdaş geleneksel Türk mizah anlayışının buruk-alaycı tavrını sürdüren, şaka ile ciddi arasında gidip gelen, gerçeğin benzerini değil, sahneye özgü oyunsu bir gerçekliği yakalamaya çalışan yapıtlardır. Benimsenmiş değerleri sorguya çeker. İçi boşalmış doğruları, kalıplaşmış kuralları yerinden oynatmaya çalışır.

Oyunlarını İngilizce, Fransızca ve ispanyolcaya çevirdi. Bazı kitapları onun ölümünden sonra derlenip basılmıştır.

Memet Baydur, Türkiye’nin kadın büyükelçilerinden Melek Sina Baydur ile evli idi. Yunus adında bir oğlu vardır.

Memet Baydur, 24 Kasım 2001 tarihinde ABD’de tedavi gördüğü kanser rahatsızlığından sonra İstanbul’da 50 yaşında ölmüştür.

Ödülleri :
1984 - Sanat Kurum En Başarılı Oyun Yazarı, (Limon)
1988 - İnönü Vakfı Tiyatro Ödülü - İkincilik
2000 - 4. Afife Tiyatro Ödülleri, Cevat Fehmi Başkut Özel Ödülü, (Güne Bakan Cam Kırıkları), İlk Kez O Yıl Sahnelenmiş Olan En Başarılı Yerli Oyunun Yazarı

Eserleri :
1990 - Cumhuriyet Kızı
1991 - Yangın Yerinde Orkideler
1993 - Toplu Oyunları 1 Doğum / Limon / Yalnızlığın Oyuncakları / Kadın İstasyonu
1993 - Toplu Oyunları-2 Düdüklüde Kıymalı Bamya / Aşk / Vladimir Komarov
1994 - Tensing
1994 - Toplu Oyunları-3 Yeşil Papağan Limited / Sevgi Ayakları / Kamyon,
1995 - Gözün Kahverengi Suyu Hikayeler 1974-1994
1995 - Kutu Kutu
1997 - Toplu Oyunları 4 Elma Hırsızları, Yalancının Resmi, Genel Anlamda Öpüşme, Çin Kelebeği,
2000 - Toplu Oyunları 5 Maskeli Süvari / Menekşe Korsanları
2002 - Uccello’nun Kuşları
2003 - Lozan Gün Gece / Oyun Ölüm / Kuşluk Zamanı
2004 - Sinema Yazıları Bütün Eserleri
2005 - Mektuplaşmalar
2006 - Sessiz Güvercinler Ülkesinde Cumhuriyet Yazıları

Tiyatro Oyunları :
1982 - Limon
1982 - Gün Gece/ Oyun Ölüm
1984 - Yalnızlığın Oyuncakları
1987 - Kadın İstasyonu
1988 - Cumhuriyet Kızı
1988 - Kuşluk Zamanı
1989 - Yangın Yerinde Orkideler
1990 - Maskeli Süvari
1990 - Kamyon
1991 - Düdüklüde Kıymalı Bamya
1990 - Vladimir Komarov
1991 - Menekşe Korsanları
1992 - Aşk (1991), Sevgi Ayakları
1992 - Yeşil Papağan Limited
1992 - Doğum
1994 - Çin Kelebeği
1993 - Tensing
1993 - Genel Anlamda Öpüşme
1994 - Kutu Kutu
1996 - Elma Hırsızları
1996 - Günebakan Cam Kırıkları
2000 - Lozan


Kaynak:Biyografi.info