Murathan Mungan

Yazar, oyun yazarı ve şair. 80 sonrası Türk şiiri içinde çok önemli yer tutan Mungan’ın yazdığı tiyatro oyunları da yurt içinde ve dışında sayısız kez sahnelenmiş ve birçok prestijli ödülün sahibi olmuştur. Murathan Mungan senaryo, öykü, deneme türlerinde de birçok yapıt ortaya koymuş, özellikle yazdığı şarkı sözleriyle büyük ün kazanmıştır. Ağırlıklı olarak Yeni Türkü grubu başta olmak üzere Sezen Aksu, Ajda Pekkan, Nükhet Duru, Mor ve Ötesi, Hümeyra ve Müslüm Gürses, Mungan’ın şarkı sözlerine sesleriyle hayat vermişlerdir.
21 Nisan 1955 tarihinde İstanbul’da dünyaya geldi. Mardinli bir ailenin çocuğudur. Babası avukat İsmail Mungan, annesi Habibe Mungan'dır. Çocukluğu ve ilk gençlik yılları Mardin’de geçen Mungan, ortaöğretimini Mardin Lisesi’nde tamamladı. Üniversite öğrenimi için Ankara’ya giden Mungan, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü’ne kaydoldu. Mezuniyetinin ardından master’ını da aynı üniversitede tamamlayan Mungan, Ankara’da Devlet Tiyatroları’nda ve İstanbul’da Şehir Tiyatroları’nda “Dramaturg” olarak çalışmaya başlayarak sanat yaşamına ilk adımını attı. Mungan o dönemde ayrıca, “Gençlik Günleri” adını verdiği daha sonra her yıl tekrarlanacak olan kapsamlı bir şenliğin yöneticiliğini yaptı ve programları sundu.

Gazete ve dergilerde ilk yazıları 1975’de yayımlanan Mungan, yazdığı şiirler, öyküler, metinler, deneme, eleştiri ve incelemelerle adını duyurdu. 1980’de ilk kitabı Mahmud ile Yezida’yı yayınladı. Aynı zamanda tiyatro oyunu olarak da kaleme aldığı bu eser, Mezopotamya Üçlemesi adını verdiği üçlemenin ilk romanıydı. Mahmud ile Yezida yurt içinde ve yurtdışında birçok topluluk tarafından sahnelendikten sonra, profesyonel olarak ilk kez 1993’te Ankara Devlet Tiyatroları tarafından oynanacaktı. Bu romanıyla 1979 yılında Türkiye İş Bankası’nın açtığı yarışmada ikincilik ödülü alan Mungan, aynı dönemde Osmanlıya Dair Hikayat adlı şiir kitabıyla 1980 Akademi Kitabevi Şiir Başarı Ödülü’nü Turgay Fişekçi ve Ozan Telli’yle paylaştı.

1981’de sahnelenen ilk oyunu olan ve Orhan Veli Kanık’ın şiirlerinden kurgulayarak oyunlaştırdığı Bir Garip Orhan Veli’yi yazdı. Oyun yirmi küsur yıl tiyatrolarda sahnelendi. Aynı yıl Sahtiyan adlı şiiri ona Gösteri Dergisi Şiir Ödülleri birinciliği getirdi. 1982’de yazdığı ve 1984 yılında sahnelenen Mezopotamya Üçlemesi ‘nin ikincisi olan Taziye adlı oyunuyla Memet Baydur ile birlikte Sanat Kurumu tarafından en iyi tiyatro yazarı seçildi.

Yine 1984’de yazdığı Dağınık Yatak isimli senaryosu Atıf Yılmaz tarafından filme alınan Mungan, senaryo çalışmalarına ilerleyen yıllarda da devam edecekti.

Mungan’ın Lal Masallar adlı öykü kitabındaki “Muradhan ile Selvihan ya da Bir Billur Köşk Masalı” adlı öyküsü, 1987’de, önce Fransa’da, Lulu Menase yönetiminde Théâter Des Arts de Cergy-Pontoıse’da, ardından Nurhan Karadağ yönetiminde Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü Sahnesi’nde sahnelendi. Aynı öykü, Amerika’da Penguen Books’un “Dünya Hikâyeleri Antolojisi”ne seçildi ve Bosna-Hersek’te yayımlanan Türk öykücülerini içeren bir seçkide bu öykünün Boşnakça çevirisi yer aldı.

Aynı yıl günlük olarak yayımlanan Söz gazetesinde,“Kültür-Sanat Sayfası” editörlüğü yapan Mungan, Hedda Gabler Adlı Bir Kadın isimli hikayesiyle Haldun Taner Öykü Ödülü’nü kazandı.

Mungan 1989’da İngiliz yazar Nell Dunn’ın “Steaming” adlı oyununu “Kadınlar Hamamı” olarak sahneye koydu. 1992 yılında, Mezopotamya Üçlemesi ‘nin son oyunu olan Geyikler Lanetler’ in tamamlanmasıyla birlikte, Metis Yayınları, üçlemeyi oluşturan bu oyunları, üç ayrı kitap olarak aynı anda yayınladı. 1994’te bu üç oyun bir yıl boyunca Devlet Tiyatroları tarihinde ilk kez olmak üzere arka arkaya Antalya Devlet Tiyatroları tarafından sahnelendi ve yine aynı yıl İstanbul Uluslararası Tiyatro Festivali’nde, “on bir saat süren bir gösteri” olarak iki kez tekrarlandı. 1999 yılında Berlin’de, uluslararası bir tiyatro şenliği olan “Theater der Welt”e çağrılan Mungan’ın oyunu Schaubühne’de sahnelendi. Aynı oyun 2003 yılında Yunanistan’da Selanik Devlet Tiyatrosu’nda da sahnelendi.

Yazarın gene Cenk Hikâyeleri kitabında yer alan“Binali ile Temir” adlı bir diğer öyküsü, 1991’de Ankara Deneme Sahnesi, 1999’da ise Adana Tiyatro Atölyesi tarafından sahnelendi.

Mungan'ın “Kasım ile Nasır” adlı öyküsü, 1994’te İtalya’da “La Mamma Umbria”da sahneye kondu ve aynı öykü 2004’te farklı bir yorumla Diyarbakır Sanat Merkezi tarafından sahnelendi. Yine aynı kitapta yer alan “Şahmeran’ın Bacakları” adlı uzun hikâyesi, çeşitli topluluklar tarafından sahneye uyarlandı.

2000’de Beşinci Sokak Tiyatrosu, yazarın “Dumrul ile Azrail” adlı oyununu, İstanbul Festivali’nden sonra, dünyanın önemli tiyatro festivallerinde, Avusturya, Almanya ve Tunus’un yanı sıra Hollanda’nın çeşitli kentlerinde sahneledi.

2003 yılında Kopenhag’daki “Bette Nansen Theater”da, yazarın “Sayfadaki Gibi” adlı kısa oyunu, bazı Doğulu yazarları bir araya getiren ortak bir proje olan “Bin Bir Gece” içinde yer aldı ve aynı oyun 2005 yılında İngiltere’de “1001 Nights Now” adıyla Nottingham Playhouse’da sahnelendi.

1988’ten beri serbest yazar olarak çalışmakta olan Mungan, halen İstanbul’da yaşamaktadır ve yirmi yıllık yazı serüveninin çeşitli ürünlerinden yaptığı bir derlemeyi kırkıncı yaşı nedeniyle Murathan’95 adlı bir kitapta toplamıştır.

OYUNLAR:

Mahmud ile Yezida (1980)

Taziye (1982)

Geyikler Lanetler (1997)

Bir Garip Orhan Veli (1997)

ÖYKÜ:

Son İstanbul (1995)

Cenk Hikayeleri (1986)

Kırk Oda (1987)

Lal Masallar (1989)

Kaf Dağının Önü (1994)

Ressamın Sözleşmesi (resim konulu öyküler seçkisi) 1997

Üç Aynalı Kırk Oda 1999

ROMAN:

Yüksek Topuklar 2002

ŞİİR:

Osmanlıya Dair Hikayat (1981)

Kum Saati (1984)

Sahtiyan (1985)

Yaz Sinemaları (1989)

Eski 45’likler (1989)

Mırıldandıklarım (1990)

Yaz Geçer (1992)

Oda, Poster ve Şeylerin Kaderin (1993)

Omayra (1993)

Metal (1994)

Murathan’95 (Seçmeler) 1995

Oyunlar, İntiharlar, Şarkılar (1997)

Mürekkep Balığı (1997)

Başkalarının Gecesi (1997)

Erkekler İçin Divan 2001

DÜZYAZI:

Li Rojhilate Dile Min 1996

Paranın Cinleri 1997

Metinler Kitabı (1998)

Doğduğum Yüzyıla Veda 2000

Meskalin 60 Draje 2000

13+1 Fazladan Bir Kitap 2000

Soğuk Büfe 2001

SENARYO:

Dört Kişilik Bahçe 1995

Dağınık Yatak 1997

Başkasının Hayatı 1997[[[

Kaynak:Biyografi.info