Narges Mohammedi

İnsan hakları savunucusu Narges Mohammedi, 2023 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.

Narges Mohammedi, 21 Nisan 1972 tarihinde Zencan, İran’da doğmuştur. Tam adı Narges Safie Mohammadi’dir. Babası aşçı ve çiftçiydi. Annesinin adı Özra Bazargan’dır. Bir erkek kardeşi vardır. Narges Mohammedi, Korveh, Karaj ve Oshnaviyeh'de büyüdü. İran’ın Kazvin Şehri’nde bulunan Uluslararası İmam Humeyni Üniversitesi'ne gitti, fizik diploması aldı ve mühendis oldu.

Narges Mohammedi, öğrenci gazetesinde kadın haklarını destekleyen makaleler yazdı ve siyasi öğrenci grubu Tashakkol Daaneshjuyi Roshangaraan'ın ("Aydınlanmış Öğrenci Grubu") iki toplantısında tutuklandı.

Aynı zamanda bir dağcılık grubunda da aktif üye idi, ancak siyasi faaliyetleri nedeniyle daha sonra tırmanışlara katılmaktan men edildi.

Narges Mohammedi, üniversiteden mezun olduktan sonra bir yapı denetim firmasında mühendis olarak çalışmaya başladı, aynı zamanda çeşitli reformist gazetelerde gazeteci olarak çalışmaya devam etti ve Reformlar, Strateji ve Taktikler başlıklı siyasi makalelerden oluşan bir kitap yayınladı.

2003 yılında Nobel Barış Ödülü sahibi Şirin Ebadi'nin başkanlığını yaptığı İnsan Hakları Savunucuları Merkezi'ne (DHRC) katıldı. Narges Mohammedi, İnsan Hakları Savunucuları Merkezi'nin müdür yardımcısı ve sözcüsü olarak görev yapıyor. DHRC ile yaptığı çalışmalar sonucunda 2010 yılında bir ay hapis cezasına çarptırılmıştı.

İnsan haklarına verdiği destekten kaynaklanan suçlamalar nedeniyle Devrim Mahkemesi, 18 Mayıs 2016'da kendisini Mayıs 2016'da Tahran'da "ölüm cezasının kaldırılması için kampanya yürüten bir insan hakları hareketi" kurmak ve yürütmek suçundan 16 yıl hapis cezasına çarptırdı. Dört yıllık hapis cezasını çektikten sonra, 8 Ekim 2020'de indirim getiren yasa tasarısı ile serbest bırakıldı.

Narges Mohammedi, 1999 yılında reform yanlısı İranlı gazeteci, yazar Taghi Rahmani ile evlendi. Kiana Rahmani ve Ali Rahmani (d.2007) adlarında ikiz çocukları vardır. Eşi Taghi Rahmani, toplam 14 yıl hapis cezasını çektikten sonra 2012 yılında çocuklarıyla birlikte Fransa'ya taşındı. Ancak Narges Mohammedi, insan hakları çalışmalarına devam etmek üzere İran’da kaldı.

Narges Mohammedi, ilk olarak 1998 yılında İran hükümetine yönelik eleştirileri nedeniyle tutuklandı ve bir yıl hapis yattı. Nisan 2010'da DHRC üyeliği nedeniyle İslam Devrim Mahkemesi'ne çağrıldı ve kısa süreliğine 50.000 ABD Doları tutarındaki kefalet karşılığında serbest bırakıldı, ancak birkaç gün sonra yeniden tutuklandı ve Evin hapishanesinde gözaltına alındı, bir ay sonra salındı.

Temmuz 2011'de Narges Mohammedi yeniden yargılandı ve "ulusal güvenliğe karşı hareket etmek, DHRC'ye üye olmak ve rejime karşı propaganda yapmaktan" suçlu bulundu. 2011 Eylül ayında 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 2012 yılının Mart ayında ceza, altı yıla indirilmiş olmasına rağmen temyiz mahkemesi tarafından onandı. 2012 Nisan'da cezasının başlaması için tutuklandı.

2012 yılında Uluslararası Af Örgütü onu düşünce mahkumu ilan etti ve derhal serbest bırakılması çağrısında bulundu. Sınır Tanımayan Gazeteciler, ABD, Kanada, Birleşik Krallık, Avustralya, İtalya ve Litvanya gibi ülkelerden destek geldi. 31 Temmuz 2012'de Narges Mohammedi hapishaneden serbest bırakıldı.

31 Ekim 2014 tarihinde Narges Mohammedi, iki yıl önce Evin ceza evinde sorgulama sırasında işkence sebebi ile ölen Sattar Beheshti'nin mezarı başında yaptığı konuşma yüzünden 5 Mayıs 2015 tarihinde yeniden tutuklandı. Devrim Mahkemesi onu "yasadışı grup kurma" (Adım Adım İdam Cezasını Kaldırma Kampanyası) Legam suçlamasıyla on yıl, "ulusal karşı toplantı ve gizli anlaşma" suçundan beş yıl hapis cezasına çarptırdı. 8 Ekim 2020 tarihinde Narges Mohammedi hapishaneden serbest bırakıldı.

Bu kez 27 Şubat 2021 tarihinde sosyal medya üzerinden, henüz cezaevindeyken aleyhine açılan bir dava nedeniyle Aralık 2021 ayında iki kez mahkemeye çağrıldığını anlatan bir video yayınladı. Yayınladığı videoda mahkemeye çıkmayı reddettiğini ve verilen her türlü karara uymayacağını belirtti. Videoda kendisinin ve diğer kadınların cezaevlerinde maruz kaldığı cinsel istismar ve kötü muameleyi anlattı ve 24 Aralık'ta bu konuyla ilgili yaptığı şikâyete henüz yetkililerin yanıt vermediğini belirtti.

2021 yılının Mayıs ayında Tahran 2. Ceza Mahkemesi, Narges Mohammedi'yi “sistem aleyhine propaganda yaymak” da dahil olmak üzere suçlamalar nedeniyle iki buçuk yıl hapis, 80 kırbaç ve iki ayrı para cezasına çarptırdı. Dört ay sonra, bu cezayı çekmeye başlaması için celp aldı, ancak mahkumiyet kararının adil olmadığını düşündüğü için yanıt vermedi.

16 Kasım 2021'de Narges Mohammedi, Elburz eyaletinin Karaj kentinde tutuklandı. Kasım 2021’den bu yana cezaevinde bulunan Muhammedi şu anda, ‘devlete karşı propaganda yapmayı’ da içeren suçlamalar nedeniyle Tahran’daki Evin Hapishanesi’nde hapis yatıyor.

İfade özgürlüğü ve kadın haklarına yönelik eylemleri nedeniyle 13 kez tutuklandı, beş defa hapse girdi ve toplamda 31 yıl hapis ve 154 kırbaç cezasına çarptırıldı. Muhammedi’nin gazeteci olan eşi de 1981 ile 2005 yılları arasında toplam 5.000 gün hapis cezasına çarptırılmış, İran’ın en çok tutuklanan gazetecisidir.

Narges Mohammedi, Ocak 2023'te cezaevinden, Evin Cezaevi'ndeki kadınların durumunu, 58 mahkûmun listesini, yaşadıkları sorgulama süreçlerini ve işkenceleri ayrıntılarıyla anlatan şok edici bir rapor verdi.

Narges Mohammedi, 1 Şubat 2023 tarihinde İsveç Olof Palme Vakfı'ndan Olof Palme Ödülü’ne layık görüldü.

Narges Mohammedi, 2023 yılında, hâlâ hapishanedeyken, "İran'da kadınlara yönelik baskıya karşı mücadelesi ve herkes için insan hakları ve özgürlüklerini teşvik etme mücadelesi nedeniyle "Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.

Nobel Komitesi, Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Af Örgütü’nün de aralarında bulunduğu insan hakları örgütleri, Muhammedi’nin derhal serbest bırakılması çağrısında bulundu.

Ödülleri :
2009 - Alexander Langer Ödülü
2011 - İsveç hükümetinin uluslararası insan hakları ödülü / Per Anger Ödülü
2016 - Weimar İnsan Hakları Ödülü
2018 - Amerikan Fizik Derneği'nden Andrei Sakharov Ödülü (APS)
2022 - BBC'nin ilham veren ve etkili 100 kadını arasında tanınma
2023 - İsveç Olof Palme Vakfı'ndan Olof Palme Ödülü (Marta Chumalo ve Eren Keskin ile ortaklaşa)
2023 - Nobel Barış Ödülü

Kitapları :
2022 - White Torture: Interviews with Iranian Women Prisoners
2023 - Wählen Sie Ihre Cookie-Einstellungen


Kaynak:Biyografi.info