Roger Bacon

Deneysel bilim" yolunda çaba harcamış olan Bacon, çağdaş bilimin deneysel yaklaşımının tarihsel bakımdan erken olgunlaşmış bir temsilcisi olarak kabul edilir.

Roger Bacon, 1220 tarihinde Ilchester, İngiltere’de doğmuştur. Bacon’un hayatının ilk dönemine dair kayıtlar bulunmamakla birlikte varlıklı bir ailenin çocuğu olduğu düşünülmektedir. Oxford ve Paris’te eğitim gören Roger Bacon, 1256 ya da 1257 yılında Paris’teki Fransiscan tarikatına katıldı. Sıkı bir Fransiscan olmasına rağmen Bacon, hayatının kalan kısmı boyunca dini düzenle ilgili sorunlar yaşadı.

Geniş bilgisi nedeniyle Batı Dünyası'nda Doctor Mirabilis (Olağanüstü Bilgin) lakabıyla tanınan ve Robert Grosseteste'in öğrencisi olan Bacon'a göre, güvenilir bilgiye ancak akıl ve deney yollarıyla ulaşılabilir; akıl kanıtlayıcı, deney ise veri toplayıcıdır ve doğru bilgi için her ikisinden de yararlanmak gerekir; akılsal kanıtlama tek başına yeterli değildir; doğruluğunun deneyle denetlenmesi gerekir.

Deneysel bilim" yolunda çaba harcamış olan Roger Bacon, çağdaş bilimin deneysel yaklaşımının tarihsel bakımdan erken olgunlaşmış bir temsilcisi olarak kabul edilir. İnsanın bilgisizliğinin nedenleri üzerinde duran Bacon, otoriteye dayanmanın, geleneğin etkisinin, önyargıların ve kişinin cehaletini saklayan sözde bilgeliğin, insanı hakikate ulaşmaktan alıkoyduğunu söylemiştir.

Felsefenin görevinin insanı Tanrı'nın bilgisine götürmek ve O'nun hizmetine koşmak olduğunu dile getiren Bacon, matematiğe özel bir önem vermiş ve matematiği tüm bilimlerin anahtarı olarak kabul etmiştir. Zamanının bilimiyle ahlakına yoğun eleştiriler yöneltmiş olan Bacon, tümevarım ve tümdengelimden meydana geldiğini söylediği bilimsel yöntem konusunda önemli katkılar yapmıştır.

Roger Bacon, ortaçağ ile çağdaş bilim adamlarının karışımı sayılabilir. Fransiskan bir keşiş olan ve eğitimini Oxford ve Paris’te sürdüren Roger Bacon, kendisini özellikle matematik çalışmalarına (bu dal bütün bilimlerin temeli olarak kabul edilir ve aritmetik, geometri, astronomi ve müzik alanlarını da içerir) ve fizik bilimlerine (bunlar arasında perspektif, simya, tarım, tıp, astroloji ve sihir bulunmaktadır) adamıştır. Bunun yanı sıra Yunanca, İbranice, Arapça ve Arami (Chaldean) dilleriyle ilgilenmektedir. Bunların tanrıbilim ve felsefeden ayrılamaz olduğunu düşünmektedir. Metafiziği, ilk nedenin bilimi olarak tanımlamaktadır. Bacon düşüncelerini ansiklopedik bir çalışma olan Opus Majus’da toplamıştır.

Roger Bacon, bilginin iki yönteminin kanıtlama ve deneyim olduğunu söylemektedir. “Deneyim olmadan hiçbir şey yeterince bilinemeyecektir.” “Deneyim, iki katlıdır: Dışsal duyumlara bağlı olan insan ya da felsefe ve içsel görünüm ya da tanrısal esinlenme. Böylece, bilgi, yalnızca tinsel şeyler değil, aynı zamanda yapısal konular ve felsefe bilimleridir” sonucuna ulaşılmaktadır. Böyle içsel deneyim aracılığı bir esrime ya da gizemli bilgi konumuna ulaşılır.

Roger Bacon’un bilimsel tutumu, çağdaş bilimin ruhundan farklıdır. Bir yığın fantastik idea ile boş inançlar bulunmaktadır: astroloji, astronomi ile karışmıştır, büyü ile mekanik, simya ile kimya için de aynı şeyler söylenebilmektedir ve iki katlı deneyim öğretisi, deneysel bilimlerin gelişimine zararlı olanaklılıkların tüm çeşitlerine kapılarını açmaktadır; Roger Bacon doğayı gözlemlemiş ve çalışmalarını bu doğrultuda sürdürmüştür.

Roger Bacon çağdaşlarına ve kendisinden önceki düşünürlere yaptığı eleştirilerle öne çıkmış, yanlış yapmanın dört nedenini sıralamıştır:
1) Değeri olmayan otoriteye teslimiyet,
2) Geleneğin etkisi,
3) Yaygın önyargı,
4) Bilginin gösterişli teşhiri ile bilgisizliğin gizlenmesi.

Bacon, aynı zamanda otoriteye bağlılık ve aşırı güvenin bilimsel bilgi için büyük tehlike olduğunu savunur.

Roger Bacon’na göre felsefi konularda yazı yazabilmek için mutlaka bilimlerden haberdar olmak ve bilimsel deneye uygun bir düşünce ortaya koymak için bazı temel farklılıkların belirginlik kazanması gerekmekteydi. Bilim insanları her şeyden önce düşüncelerini türettikleri kaynağın sağlam olup olmadığını araştırmalı, bunu da aklın kurallarına uygun olarak yapmalıydı. Bilinmesi gereken dört temel bilim bulunmaktaydı. Matematik bu bilimler arasında kilit öneme sahipti. Matematik bilmeyenler dünyayı oluşturan ilişkilerle düzgün biçimde iletişim kuramayacaktır. Matematik aklı öteki bilimler ve dünyanın kavranması için hazırlamakta ve varolan şeylerin tümünün birden belli bir bilgisine yükseltmektedir.

Roger Bacon’un başlıbaşına bir toplum felsefesi yoktur, ama kimi ilahiyat sorunlarıyla bağlantılı olarak toplum sorunlarına da el atmıştır. Ahlak felsefesi, insanın kendi kendisi, komşusu ve Tanrı ile olan ilişkilerini denetleyen ve ona bu yolda rehberlik eden bilimdir. Dolayısıyla ahlak “insanın mutluluğu ve selameti ile ilgilidir. Ahlak felsefesinin bu pratik amacı onu bilimler arasında en asil konuma oturtur. Roger Bacon için felsefe, bilgelik yolunda insanın araç gibi kullandığı aklı incelikli bir hale dönüştüren akademik bir uğraştır. Bilgelik peygamberlere ve kilisenin üst düzey insanlarına verilmiştir. Bu yüzden ilahiyat tüm bilimleri kuşatan tümel bir erdemdir. Bu tümel erdem bütün olarak Tanrı’nın kendisinde bulunur ve O’nun sayesinde insanlara vahyedilir. İlahiyatın gölgesi altında verilmesi gereken ahlak ve eğitim böyle tümel bir erdemi biçimlendirerek tümel bir toplum yaratacaktır.

Roger Bacon’un en büyük hayali, ortak bir iman etrafında birleşmiş insanların tek bir insan tarafından yönetildikleri bir toplumdur. Augustinus bu toplumun ancak cennette ortaya çıkacağını söylemiş, Roger Bacon ise böyle bir toplumun yeryüzünde oluşacağına inanmıştı.

Roger Bacon, özgür fikirleri yüzünden otorite ve din adamlarıyla sürekli tartışmalar yaşadığı için 14 yıl hapis yattı. Hıristiyan olmayanlardan (özellikle araplardan) birçok şey öğrenilebileceğini söyledi. Ona göre İbn-i Sina, Aristotales'den sonraki en büyük filozoftu.

Roger Bacon, 1292 tarihinde Oxford, İngiltere’de 72 yaşında ölmüştür.

Kitapları :
Opus Majus
Opus Tertuim
Opus Minus
1268 - Communia Mathematica
1272 - Compendium Studii Philosophiae
Grammatica
he Greek Grammar of Roger Bacon and a Fragment of His Hebrew Grammar
Communia Naturalium
Compendium Studii Theologiae
The Speculum Alchemia
1542 - The Epistola de Secretis
Questions (sorular)


Kaynak:Biyografi.info