Tahsin Yücel

Tahsin Yücel, öykü, roman, deneme, eleştiri, masal, inceleme, derleme ve çeviri eserleriyle çağdaş Türk edebiyatının önemli figürlerinden biridir.

Tahsin Yücel, 17 Şubat 1933 tarihinde Elbistan, Kahramanmaraş’da doğmuştur. Babası kunduracı Ahmet Yücel, annesi Nuriye Münevver Hanım'dır. Babasını üç yaşına gelmeden kaybetti. Ablası ve ağabeyini de çok erken yaşta kaybetti. İlköğrenimini Elbistan Gazi Paşa İlkokulu'nda tamamladıktan sonra parasız yatılı sınavlarında Galatasaray Lisesi'ni kazanarak 1945 yılında İstanbul'a geldi. Galatasaray Lisesi'nde okulda Esat Mahmut Karakurt'un öğrencisi oldu; Orhan Şaik Gökyay ve Ahmet Kutsi Tecer ile tanıştı. Yiğit Okur, Yıldırım Keskin gibi isimlerle Galatasaray dergisini çıkardı. 1953 yılında Galatasaray Lisesi'nden mezun oldu. 1960 yılında da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirdi. Üniversite yıllarında Varlık Yayınevi’nde çalıştı ve Galatasaray Lisesi’nin Ortaköy bölümünde muallim muavinliği yaptı.

Mezuniyetinden sonra İstanbul Üniversitesi’nde de akademik yaşama devam etti ve göstergebilim alanındaki çalışmalarını Fransız hükümetinden burs alarak gittiği Paris’te sürdürdü. Tezini Paris’te tamamladıktan sonra Türkiye’ye döndü; “L’Imaginaire de Bernanos” (Bernanos’un İmge Evreni) başlıklı teziyle 1965 yılında doktorasını tamamladı.

1965-1967 yıllarında askerlik görevini yaptıktan sonra üniversitedeki görevine dönerek göstergebilim alanında çalışmaya devam etti. 1972 yılında “Figures et messages dans la Comédie humaine” başlıklı çalışmasıyla doçentlik, 1978 yılında da 1978’de “Les Coordines Narratives” başlıklı çalışmasıyla profesörlük ünvanını aldı. İstanbul Üniversitesi’ndeki görevinden 2000 yılında emekliliğe ayrıldı.

Tahsin Yücel, ilk öyküsü olan “Dert Çok, Hemdert Yok!” 1950 yılında “Yeni Hikâyeler”de yayımlayarak yazın hayatına başlayan Tahsin Yücel, daha sonraları Varlık, Seçilmiş Hikâyeler, Yeryüzü, Beraber ve Mavi gibi dergilerde öyküleri yayımlanmaya devam etti. Tahsin Yücel, öykü, roman, deneme, eleştiri, masal, inceleme, derleme ve çeviri eserleriyle çağdaş Türk edebiyatının önemli figürlerinden biridir.

İlk öykü kitabı “Uçan Daireler" Nisan 1954’te Varlık Yayınevi tarafından yayımlandı. 1955’te “Haney Yaşamalı” yayımlandı ve bu kitap 1956 Sait Faik Hikâye Armağanı ile ödüllendirildi.

1957 yılında “Anadolu Masalları” adlı kitabı Varlık Yayınevi’nin çocuk klasikleri arasında yayımlandı. Onu 1958’de yayımlanan “Düşlerin Ölümü” 1958 takip etti. Bu kitap, 1959’da Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü’nü aldı. Ertesi yıl ilk romanı "Mutfak Çıkmazı"’nı yayımladı.

Bu dönemlerde; kullandığı yalın dil, kullandığı modern sözcükler, Anadolu insanına yaklaşımındaki tutarlılık ve anlatımındaki ustalık dikkat çekti. Behçet Necatigil gibi isimlerden yorumlar aldı. Uçan Daireler, Haney Yaşamalı ve Düşlerin Ölümü adlı öykü kitaplarını yayımlayarak kariyerine devam eden Yücel, bu kitaplarda kendi geçmişinden bazı öğeler kullandı. Bunları ele alırken oldukça karamsardı; ancak daha sonraları bunu dönemin akımlarından etkilenerek yaptığını belirtmiştir.

Öykü ve roman dışındaki eserlerine bakıldığında, Yazın, Gene Yazın ve Tartışmalar adlarında iki deneme kitabı görülür. Bunlardan ilki, genellikle kendi hayatından alıntılar içerirken, ikincisi, dilsel konuları alan polemikleri konu alır. Aynı zamanda, Türkiye'ye göstergebilimi tanıttığı çalışmaları da var.

Yurtiçi ve yurtdışında ses getiren yazınsal incelemelerinin yanı sıra, hatırı sayılır çevirileri de vardır. Fransız edebiyatından seksen civarında çeviri yaptı. Öykülerinden bazıları, İsveççe ve Fransızca'ya çevrildi.

Tahsin Yücel, 1961 yılında Gülçin Arıca ile evlendi; Elif (1961) ve Halime (1972) adlında iki kızı oldu.

Tahsin Yücel, 22 Ocak 2016 tarihinde İstanbul’da 83 yaşında ölmüştür.

Tahsin Yücel, eserlerinin ana eksenine yerleştirdiği birey ve toplumun aşırıya varan tutkularını, çok katmanlı anlam örgüsü içinde, ince bir alay ve keskin bir ironi ile eleştirir. Yücel’in 1995 yılında yayımladığı Bıyık Söylencesi romanı, tutku ve adanmışlığın bireyin yaşamında yarattığı yıkıcı etkinin boyutlarını irdelemesi bakımından dikkat çekicidir. Bir taşra kasabasında geçen ve ‘bıyık’ üzerinden insan – nesne ilişkisini ironik bir üslûpla irdeleyen roman, “bıyığının adamı olmak uğruna” erkekliğinden, ailesinden, hayatından vazgeçen Cumali’nin trajik öyküsünü anlatır. Bu çalışma, Tahsin Yücel’in Bıyık Söylencesi eserinde, sıra dışı bir tutku ve adanmışlık duygusuyla hareket eden ve onun körleştirici etkisine maruz kalan insanın kendiyle ve toplumla kurduğu ilişki sorgulayan ve sorunsallaştıran tutumunu incelemeyi amaçlar.

Ödülleri:
1956 - Sait Faik Hikâye Armağanı (Haney Yaşamalı)
1959 - TDK Öykü Ödülü (Düşlerin Ölümü)
1984 - Azra Erhat - Çeviri Üstün Hizmet Ödülü (Yaban Düşünce)
1993 - Orhan Kemal Roman Armağanı (Peygamberin Son Beş Günü)
1999 - Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü (Söylemlerin İçinden)
1999 - Dünya Kitap Yılın Kitabı Ödülü (Komşular)
2003 - Tüyap Kitap Fuarı’nın onur yazarı seçildi
2003 - Yunus Nadi Roman Ödülü (Yalan)
2002 - Ömer Asım Aksoy Ödülü (Yalan)
2007 - Balkanika ödülü (Gökdelen)
2008 - Mersin Kenti Edebiyat Ödülü
1997 - Fransız Hükûmeti Palmes Académiques nişanı Commandeur derecesi

Eserleri :
Öykü :
1954 - Uçan Daireler
1955 - Haney Yaşamalı
1958 - Düşlerin Ölümü
1969 - Yaşadıktan Sonra
1983 - Ben ve Öteki
1989 - Aykırı Öyküler
1999 - Komşular
2008 - Golyan Devrimi

Roman :
1960 - Mutfak Çıkmazı
1992 - Peygamberin Son Beş Günü
1995 - Bıyık Söylencesi
1996 - Vatandaş
2002 - Yalan
2005 - Kumru ile Kumru
2006 - Gökdelen
2010 - Sonuncu

Masal :
1957 - Anadolu Masalları

Anlatı :
1975 - Dönüşüm
1975 - Vatandaş

Deneme-Eleştiri :
1976 - Yazın ve Yaşam
1982 - Yazının Sınırları
1993 - Tartışmalar
1995 - Yazın, Gene Yazın
1997 - Alıntılar
1998 - Söylemlerin İçinden
2000 - Salaklık Üstüne Deneme
2003 - Yüz ve Söz
2006 - Göstergeler

İnceleme :
1968 - Dil Devrimi
1969 - L’Imaginaire de Bernanos
1972 - Figures et Messages dans la Comédie Humaine
1980 - Anlatı Yerlemleri
1982 - Dil Devrimi ve Sonuçları
1982 - Yapısalcılık
1991 - Eleştirinin Abecesi
1997 - İnsanlık Güldürüsü’nde Yüzler ve Bildiriler
2007 - Eleştiri Kuramları

Derleme :
1990 - Yazı ve Yorum (Roland Barthes seçkisi)

Türkiye dışında yayınlanan eserleri :
2005 - The Citizen (Vatandaş, 1996), Rocher, (Fransızca)
2006 - The Last Five Days of the Prophet (Peygamberin Son Beş Günü,1992), Rocher, Fransızca
2009 - The Tale of the Moustache (Bıyık Söylencesi, 1995), Hakları French- Actes Sud tarafından satın alındı

Çeviri :
1954 - Amok (Stefan Zweig)
1954 - Arı Maya (Waldemar Bonsels)
1954 - Tom Amca'nın Kulubesi (Harriet Beecher Stowe)
1954 - Usta İşçi (Stefan Zweig)
1954 - Malezya Tılsımı (William Somerset Maugham)
1954 - Jane Eyre (Charlotte Bronte)
1954 - Taraskonlu Tartarin (Alphonse Daudet)
1954 - Yarına Dönüş (Sıgrıd Undest)
1955 - Bir Numaralı Evde Olanlar (John Steinbeck)
1955 - Geçmiş Günler (Francis Carco)
1955 - Genç Kızlar (Henry de Montherlant)
1955 - Güzel Kadın Meyhanesi (Roland Dorgeles)
1955 - Kadınlara Acıyın (Henry de Montherlant)
1955 - Kedinin Masalları (Marcel Ayme)
1955 - İyilik Şeytanı (Henry de Montherlant)
1955 - Kan (Curzio Malaparte)
1955 - Kanatlılar (Joseph Kessel)
1955 - Kolej Yılları (Valery Larbaud)
1955 - Yeryüzünde Bir Yolcu (Julien Green)
1956 - Katil (Georges Simenon)
1956 - Kül Kedisi (Charles Perrault)
1956 - Taşralı Kız (Alberto Moravia)
1956 - Madam Bovary (Gustave Flaubert)
1956 - Büyük Sürü (Jean Giono)
1956 - Cüzzamlı Kadınlar (Henry de Montherlant)
1956 - Ya Gerçek Olsaydı (Roland Dorgeles)
1956 - Duvargeçenler (Marcel Ayme)
1957 - Tehlikeli Geçit (William Somerset Maugham)
1958 - Colomba (Prosper Merimee)
1958 - Küçük Prenses (Frances Hodgson Burnett)
1958 - Kar Topu (Guy de Maupassant)
1958 - Vatikan Zindanları (Andre Gide)
1959 - Kaçak (Georges Simenon)
1959 - Pamuk Prenses (Jacob Grimm)
1959 - Kırmızı Zambak (Anatole France)
1959 - Sapho (Alphonse Daudet)
1959 - Uzaktan (Colette)
1959 - Kadın ve Kukla (Pierre Louys)
1959 - Dünya Nimetleri ((Andre Gide)
1960 - Aynı Yol (Andre Gide)
1960 - Kaz Baba (Marcel Ayme)
1960 - Diktatörün Kadını (Alberto Moravia)
1960 - Bella (Jean Giraudoux)
1961 - Paris Sıkıntısı (Charles Baudelaire)
1961 - Eugenie Grandet (Balzac)
1961 - Konuşan Hayvanlar (Marcel Ayme)
1961 - Swann'ın Bir Aşkı (Marcel Proust)
1962 - Bekârlar (Henry de Montherlant)
1962 - Çoban Prens (Hans Christian Andersen)
1962 - Sisifos Efsanesi (Albert Camus)
1963 - Kalpazanlar (Andre Gide)
1963 - Tersi ve Yüzü (Albert Camus)
1963 - Kamelyalı Kadın (Alexandre Dumas (oğul))
1963 - Sinekler (jean-paul-sartre)
1965 - Evlilik (Alberto Moravia)
1966 - Altenburg'un Ceviz Ağaçları (André Malraux)
1967 - Başkaldıran İnsan (Albert Camus)
1967 - İklimler (Emile Herzog/Andre Maurois)
1967 - Kadınlar Okulu (Andre Gide)
1968 - Ak Bıldırcın (John Steinbeck)
1969 - Cennet Bahçesi (Hans Christian Andersen)
1969 - Politika ve Propoganda (Jean-Marie Domenach)
1969 - Tolstoy'un Hayatı (Romain Rolland)
1970 - Kale (Antoine de Saint-Exupéry)
1970 - Yeşil Kısrak (Marcel Ayme)
1970 - İnsanların Dünyası (Antoine de Saint-Exupéry)
1972 - Becket: Tanrının Şerefi (Jean Anouilh)
1972 - Parmak Kız (Hans Christian Andersen)
1972 - Goriot Baba (Balzac)
1973 - Karlar Kraliçesi (Hans Christian Andersen)
1973 - Eleştiri Kuramları (J. C. Carloni-Jean C. Filloux)
1979 - Nuhun Gemisi (Marcel Ayme)
1981 - Suluboya Kutuları (Marcel Ayme)
1981 - Yağmur Yağdıran Kedi (Marcel Ayme)
1984 - Yaban Düşünce (Claude Lévi-Strauss)
1985 - Kral Solomon'un Bunalımı (Emile Ajar)
1986 - Sevgili (Marguerite Duras)
1989 - Yazının Sıfır Derecesi (Roland Barthes)
1990 - Çağdaş Söylenler (Roland Barthes)
1991 - Duygusal Sürgün (Colette)
1992 - Hastane Günlüğü (Hervé Guibert)
1993 - Kısa Düzyazılar (Michel Tournier)
1994 - Yaz (Albert Camus)
1996 - Sürgün ve Krallık (Albert Camus)
1996 - Göstergeler İmparatorluğu (Roland Barthes)


Kaynak:Biyografi.info