Burhan Asaf Belge

Aktris Zsa Zsa Gabor'un ilk kocasıdır.

Burhan Asaf Belge, 2 Ocak 1899 tarihinde Şam, Suriye’de doğmuştur. Ailesi, dönemin Osmanlı toplumu içinde zengin ve iyi eğitimli bir ailedir. Büyük babası Esad Efendi Meşrutiyet dönemlerinin önde gelen aydınlarından ve gazetecilerinden biridir. 1842’de Çorlu’da doğan Esad Efendi’nin aile kökleri, Fatih Sultan Mehmed devrinde Rumeli’ye yerleştirilen Kütahyalı Hüseyin Ağa’ya kadar geri gitmektedir. Burhan Asaf Belge’nin babası Mehmet Asaf Osmanlı devletinde Şam bölgesinde Yafa’da ve Türkiye’de birçok değişik yerlerde mutasarrıf olarak görev yaptı. Annesinin adı Emine Rana Asaf idi. Kız kardeşi Leman hanımın eşi yazar Yakup Kadri Karaosmanoğlu’dur.

İlkokula Yafa’da bir Fransız okulunda başladı. Babası 1908 yılında Cebel-i Bereket (Osmaniye) mutasarrıflığına tayin edilince eğitimine İstanbul’da Kadıköy’deki Menba’ül-İrfan adlı okulda devam ederek ilköğretimini tamamlamıştır.

1908–1909 eğitim yılında başladığı St. Joseph Lisesi’nden 1913 yılında 1.Dünya savaşı yüzünden Galatasaray lisesine gönderildi ve 1914 yılında mezun oldu. Babasının görevi nedeniyle yeniden İstanbul’dan ayrılmış ve Lübnan’a geçmiştir. Burada Beyrut Amerikan Koleji’nde devam ettikten sonra orta ve yüksek tahsilini Almanya'da Karlsruhe şehrinde tamamladı. Almanya'da sosyoloji ve mimar eğitimi gördü, yüksek mimar olarak eğitimini tamamladı. Eğitiminin ardından 1923 yılında İstanbul'a döndü.

İlk iş olarak 1923 yılının Nisan ayında Devlet Demiryolları’nın Eskişehir’deki bürosunda tercüman olarak çalışmaya başladı. 1923’te Demiryolları’ndaki görevinden kısa sürede ayrılıp Anadolu Ajansı’na geçerek ajansın Bükreş muhabiri olarak bir süre Romanya’da kalmıştır. Bükreş’ten 1924 yılının ortalarında ayrılan Burhan Belge İstanbul’da Türkiye Komünist Partisi’nin yayın organı olan Aydınlık Dergisi çevresine girerek Nazım Hikmet, Şevket Süreyya, İsmail Hüsrev gibi yeni isimlerle tanıştı.

İstanbul' a döndükten sonra cemiyet hayatına katılmakta zorlanmadı. Vedat Nedim Tör tarafından takdim edildiği ve Nazım Hikmet'in de içerisinde bulunduğu Aydınlık çevresiyle arkadaşlık etmeye başladı.

Burhan Asaf Belge, 1925 yılında Aydınlık dergisinde çalışmaya başladı. Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası (TİÇSF)'de görev aldı. Sonra TİÇSF’den ayrıldı. Aydınlık Dergisi’nin Şeyh Said isyanı sonrası 1925 tarihinde yayımı yasaklanınca, aynı yıl içinde Burhan Belge Ankara’ya geçerek Hariciye Vekâleti’nde çalışmaya başladı, 1926 yılında askerlik görevini yine Ankara’da Sekizinci Tümen’de yaptı.

Bir süre sonra Hariciye Vekâleti’ndeki görevinden ayrılarak Ziraat Bankası Ekonomik Tetkikler Servisi’nde çalışmaya başlamış ve aynı dönemde ilk kez 1928 yılının Nisan ayında Hâkimiyeti Milliye gazetesinde ilk köşe yazısını yazmıştır.

1929 yılına girildiğinde Burhan Belge bir yandan Hâkimiyeti Milliye’ye düzenli yazılar yazarken, aynı zamana Brüder Redlich & Berger adlı bir Avusturya inşaat şirketinde çalışmaya başlamıştır. Buradan da ayrıldıktan sonra 1930 yılı yaklaşırken Ankara’da İktisat Vekâleti İktisadi Neşriyat Müşavirliği’nde işe başlamış, bu görevde Celal Bayar’ın İktisat Bakanı olacağı 1932 yılı sonuna kadar kalmıştır.

1928 ile 1931 yılları arasında Hakimiyeti Milliye’de her gün farklı konuda iki yazı birden yazmıştır.

1933’de kurulan Matbuat Umum Müdürlüğü’nün başına Vedat Nedim’in getirilmesiyle Burhan Belge’de on iki yıl görev yapacağı bu kuruma geçer. 1934’ün ortalarına gelindiğindeyse Burhan Belge Haziran ve Temmuz aylarını kapsayan yedi haftalık bir orta-Avrupa seyahatine çıktı.

Burhan Asaf 1934 yılında çıkan soyadı kanunu ile “Belge” soyadını aldı.

Burhan Asaf Belge, bir dönem de İnkılap gazetesinde gazetecilik yaptı, CHP karşıtı yazılar yazdı. Kemalizmi Marksist bir çerçeveye oturtmaya çalışan Kadro dergisi ve Aydınlık gibi dergilerde yazarlık yaptı. İkinci Dünya Savaşı yıllarında Nazizme ve faşizme karşı bir dil kullandığı radyo programları yaptı. Çok partili döneme geçildiğinde Demokrat Parti çevresinde yer aldı.

Burhan Asaf Belge, Macaristan’daki yedi haftalık görevi sırasında Yahudi kökenli Zsa Zsa Gabor isminde genç ve güzel bir kızla tanıştı. Gabor 1936 yılı Macaristan Güzeli’dir. Gabor ile Belge arasındaki ilişki gelişti ve Burhan Asaf Belge, Gabor’u da alarak 1936 yılında Türkiye’ye geldi; 1937 yılında evlendiler. Gabor evlendiklerinde henüz 19 yaşında bir genç kızdı. İlk eşi olan Belge sayesinde Gabor, Ankara cemiyet hayatının içine girdi. İsmet İnönü’nün eşi ile çay partileri, Atatürk ile dans ettiği balolar, Falih Rıfkı Atay ile kendi kız kardeşlerinden birisi arasında çöpçatanlık çalışmaları gibi, Gabor’un Türkiye’ye bir dönem yön veren herkes ile ilişkisi oldu.

Gabor’un o dönem Ankara’da çokça dedikodusunun çıkması Belge ailesini karıştırdı. Hatta Gabor’un bir dönem adı Atatürk ile anılmaya başladı; daha sonra Gabor da otobiyografisinde Atatürk ile ilişkisi olduğunu iddia edecektir.

Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun eşi ve Burhan Asaf Belge’nin ablası olan Leman Karaosmanoğlu’nun anlattığına göre dedikodular bini aşınca devreye Başbakan Refik Saydam girdi. Burhan Belge’den Zsa Zsa Gabor’un eline hizmet pasaportu, cebine de döviz koyup göndermesini istedi. Burhan Asaf Belge istenileni yaptı. 1941 yılında Zsa Zsa Gabor Türk pasaportu ile Amerika’ya gitti. 1941 yılında, Gabor Amerika’da iken boşandılar.

1939 yılının Ağustos ayında Ankara Radyosu’nda hazırlayıp sunmaya başladığı “Günün Meseleleri” adlı haftalık programı, 1945 yılı başlarına kadar devam etmiştir. Büyük ilgi toplayan konuşmaların ana teması II. Dünya Savaşı’dır. Bunun yanı sıra Matbuat Umum Müdürlüğü’nce yayınlanmaya başlanan “Radyo Mecmuası’nın başyazarlarından biri olarak çalıştı.

Matbuat Umum Müdürlüğü’ndeki görevinden 1945’te istifa eden Belge, Mülkiye Mecmuası ile Vatan Gazetesi’nde zaman zaman yazılar yazdı. Bir yandan da Necip Fazıl Kısakürek’in Büyük Doğu Dergisi’nde yazdı. Dergi de toplam beş yazısı çıkan Belge, kısa süre sonra bu gruptan ayrıldı.

Ocak 1946’dan Nisan 1946’ya kadar Hürses Gazetesi yazarlığı yaptı. Mayıs ayında Demokrat Parti’ye üye oldu.

1955’ten itibaren 1960’a kadar Demokrat Parti’nin resmi yayın organı olan Zafer gazetesinin başyazarlığını yaptı. Zafer gazetesinde DP politikalarına dair, CHP ile polemiklere yoğunlaşan yazılar yazdı. Adnan Menderes tarafından gazete kurmak üzere İzmir'e gönderildi ve “Demokrat İzmir” gazetesini kurdu. Kurucularla olan ihtilafı nedeniyle 1948 yılında ayrıldığı Demokrat Parti'ye 1953 yılında geri döndü.

1957 yılında Demokrat Parti’sinden aday olarak Muğla milletvekili olarak TBMM’ne girdi.

Gençliğinde Spartakist görüşlerle girdiği siyasal arenadan sağ muhafazakâr bir perspektifle ayrıldı.

27 Mayıs 1960 darbesine kadar Zafer gazetesinde yazmayı sürdürdü. 1960 darbesinin ardından tutuklandı; yazıları ve konuşmaları nedeniyle yargılandı. 15 Eylül 1961 tarihinde de Yüksek Adalet Divanı’nca Anayasayı ihlal suçundan 15 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in yayınladığı afla, 27 Ekim 1964 tarihinde hapisten çıktı. Tutuklu kaldığı yıllarda hastalandı. Önce Ankara Numune hastanesinde bir süre tedavi gördükten sonra eşi Marion ile beraber Almanya’nın Bonn kentine gitti ve burada küçük bir kasaba olan Bad-Godersberg’e yerleşti.

Daha sonra 1967 yılında ölünceye kadar Almanya’da Alman radyosunda çalıştı.

Evlilikleri :
1.eşi: 1918 yılında Almanya’nın Karlsruhe şehrinde Üniversite öğrencisi iken tanıştığı Annamarie adlı bir genç Almanla evlendi.
2.eşi: Burhan Asaf Belge 1926 yılında Hayrünnisa hanım ile evlendi. Fakat bu evlilik uzun sürmemiş ve birkaç ay sonra ayrılmışlardır.
3.eşi: Burhan Asaf Belge 1936 yılında Macaristan güzeli seçilmiş olan Zsa Zsa Gabor ile 1937 yılında evlendi. 1941 yılında boşandı.
4.eşi: 1942 yılında Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun yeğeni olan Cavide hanım ile evlendi. Bu evliliğinden yazar Murat Belge ( d.16 Mart 1943) adında bir oğlu vardır. Bu evliliğinden de 50’li yıllarda boşandı.
5.eşi: Burhan Asaf Belge, 1953 yılında Alman asıllı Marion ile evlendi.

Burhan Asaf Belge, 23 Ağustos 1967 tarihinde Almanya’da 68 yaşında kalın bağırsak ve karaciğer kanseri nedeni ile ölmüştür. Mezarı Ankara’da Karşıyaka mezarlığındadır.

Kaynak:Biyografi.info