Fahri Erdinç

Fahri Erdinç: Anadolu'nun Yetenekli Şairi ve Öykücüsü.

Fahri Erdinç, 1 Ocak 1917 tarihinde Manisa'nın Akhisar ilçesinde doğdu. Annesini 1 yaşında iken veremden kaybeden Fahri Erdinç, çocukluğunu zorlu koşullarda geçirdi, ilkokul çağlarında tenekeci yanında çıraklık yaptı ve bu deneyimler hayatının ilerleyen dönemlerinde edebi çalışmalarına büyük bir ilham kaynağı oldu. Fahri Erdinç'in babası Halil Yaşar, aslen Ankaralı olan Deveci Çandaroğulları ailesine mensuptu ve öğretmenlik yapmaktaydı.

Eğitim hayatına Balıkesir Öğretmen Okulu'nda başlayan Fahri Erdinç, öğretmenlik mesleğine duyduğu ilgiyle bu yolu seçti. Ardından 1930 yılında başladığı Balıkesir Necati Bey İlköğretmen Okulu'ndan 1936 yılında mezun oldu. Öğretmenlik kariyerine Afyon'un Sandıklı ilçesinin Ürküt köyünde öğretmenliğe başladı. Daha sonra Manisa, Tekirdağ gibi illerin farklı köylerinde devam etti. Ayrıca, 1939 yılında sınavını kazandığı Ankara Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü'nde eğitim aldı ve tiyatroya ilgi duydu. Bu bölümde öğretim üyesi olan Sabahattin Ali ile tanıştı. Aynı yıl yazmaya başladığı ilk öykülerinde onun etkisi önemli bir rehber olarak görülmektedir.

Fahri Erdinç, konservatuvardaki katı yönetime ve bazı ayrıcalıklara itirazları yüzünden, biraz da geçim sıkıntılarının zorlamasıyla, öğrenimini bırakmak zorunda kaldı. Yeniden öğretmenlik mesleğine döndü. Ama arada yedek subaylığını yaptıktan sonra, 1943'te mesleğinden tamamen ayrıldı. Bir süre yapı yerlerinde (taşeron kâtibi ve puvantör olarak) çalıştı.

Fahri Erdinç, edebiyata şiirle adım attı ve Nazım Hikmet'in etkisi altında 1940 yılından itibaren şiirler yazmaya başladı. Daha sonra öykü yazmaya yöneldi ve toplumsal gerçekçi bir yaklaşımla öyküler kaleme aldı.

1946 yılında ise sınavını kazandığı devlet radyosuna geçti. Temsil kolunda üç yıl çalıştı. Hayat Bir Tekerrürden İbaret", "Mübarek Efendi", "Selami Baba" gibi pek çok radyofonik oyunu Ankara Radyosu'nda seslendirildi. Bu arada "Şen Olasın Halep Şehri" adlı şiir kitabını yayınladı.

1947 yılında Ankara'da "Seçilmiş Hikâyeler Dergisi" onun öyküleriyle özel sayı çıkardı.

1947-1949 yılları arasında öykülerini Seçilmiş Hikâyeler, Varlık, Adım Adım, Yücel, Büyük Doğu, Yeni Ufuklar, ve Şadırvan gibi önemli dergilerde yayımlayarak adını edebiyat dünyasında duyurdu. Öykülerinde, göçmenlik olgusu ve Türkiye'nin toplumsal değişimi gibi önemli temaları ele aldı.

1947 yılında dönemin siyasal karışıklığı sırasında devlet başkanına dille hakaret etmiş durumuna düşüren bir çatışma yüzünden tutuklandı. Aklanmayla sonuçlanan yargılaması boyunca birkaç ay ceza evinde yattı. Davadan aklanarak çıkmasına rağmen, aynı yıl hocası Sabahattin Ali'nin Bulgaristan'a geçerken 2 Nisan 1948 tarihinde öldürülmesi nedeniyle Türkiye'den ayrılmaya karar verdi. 1949 Eylül'ünde iki arkadaşıyla (Ziya Yamaç ve Tuğrul Deliorman) birlikte, gizlice Bulgaristan'a geçti.

Fahri Erdinç ve iki arkadaşı, Bulgaristan'da siyasi iltica hakkı kazandı ve uzun yıllar bu ülkede yaşadı. Bulgaristan'da Erdinç ve arkadaşlarına 1949 Ekim’inde siyasi iltica ve sığınma hakkı verildi. Fahri Erdinç dil öğrendiği sürece 1950-1951 yılları arasında "Jdanov, 9" üniversal mağazasında veznedar olarak çalıştı. Bir yandan Marksist derneğe ve bir yıllık parti gece okuluna devam etti. 1953-1958 yılları arasında Türkçe popüler-politik yayımlar redaktörü olarak BKP Yayınevi'nde görev aldı. Aralıklı olarak Bulgaristan'da ve Sovyetler Birliği'nde yaşamaya devam eden Fahri Erdinç, 1957 yılında İllegal Türkiye Komünist Partisinin "Dış-Büro"su ile ilişki kurmuş, partide aktif çalışmaya katılmak için 1958 yılında Bulgaristan'dan ayrılarak 20 Mart 1958 yılında TKP üyeliğine alınmıştır. 1971 yılında kesin olarak Bulgaristan'a dönüp yerleşti.

1965 yılında Bulgaristan vatandaşı olan Fahri Erdinç, 1973 yılında yazarlar birliğine üye oldu ve kitapları Türkiye'de erişilemese de, Türk okurlarıyla buluşmaya devam etti.

Fahri Erdinç'in önemli eserleri arasında "Acı Lokma" ve "Kore Nire" gibi romanlar, "Akrepler," "Âsi," ve "Diriler Mezarlığı" gibi öykü kitapları yer alır. Ayrıca, şiir ve inceleme alanında da eserler verdi. Özellikle Akhisar'daki çocukluk dönemini anlattığı "Acı Lokma" romanı dönemin en ilgi çeken yapıtlarından biridir.

Fahri Erdinç, 11 Kasım 1986 tarihinde Bulgaristan'ın başkenti Sofya’da 69 yaşında öldü.

Kemal Anadol, Karşı Yaka Memleket (1998) adlı belgesel romanında Fahri Erdinç'in hayatını ele almıştır.

Kitapları:
1945 - Şen Olasın Halep Şehri (şiir)
1951 - Kapitalist Türkiye Çocukları (inceleme)
1952 - Akrepler (öykü)
1952 - Göç (piyes)
1955 - Âsi (öykü)
1956 - İşte Böyle (şiir)
1958 - Alinin Biri (roman)
1960 - Memleketimi Anlatıyorum (öykü)
1961 - Acı Lokma (roman)
1964 - Diriler Mezarlığı (öykü)
1966 - Kore Nire (roman)
1973 - Canlı Barikat (öykü)
1976 - Türkiye Hikâyeleri
1976 - Nâzım Hikmet ve Bulgaristan
1978 - Mustafa Suphi Destanı
1979 - Kardeş Evi (roman)
1987 - Kalkın Nâzım'a Gidelim (anı)
2019 - Destur Ya Sefalet

Çeviri:
1978 - İngiliz-Türk İlişkileri 1933-1939 1939 (Ludmila Todorova Jivkova’dan, F. Muharrem ile, 1978)
1979 - Haydut Otu (Lubomir Levçev’den, Kemal Özer ile)
1982 - Benimdir Bu Dünya (Georgi Cagarov’dan, Kemal Özer ile)
1984 - Genç Bulgar Şiiri (Özdemir İnce ile birlikte)
1984 - Kurşun Asker (Lubomir Levçev’den)

Yazarın bir şiiri:

PANAROMA- II
Sen hangi gövdenin
Yaralı başısın şaşkın dünya?
Çatık kaşların var resimlerinde
Beyninin yüzüne vurmuş humması;
Karaların, kırmızı lekelere
Denizlerin, pembe mendillere dönmüş.
Çelik kuşlar pislemiş kafana
En sonunda Atom’u…
O bir fiske olmuş
Sen, “Bin ah duyulan kâsei fağfur”
İster keramet, ister selamet say bunu’
Sersemce dönüşünden artık uyan,
Yaklaş güneşe doğru
Pervaneler gibi yan.

Fahri Erdinç


Kaynak:Biyografi.info