Gotthold Ephraim Lessing

Yazar, filozof, gazeteci, sanat eleştirmeni, dramaturg

Alman yazar, filozof, gazeteci ve Alman Edebiyatının ilk önemli eleştirmeni olan Gotthold Ephraim Lessing, Aydınlanma Çağı’nın önde gelen temsilcilerindendir.

Gotthold Ephraim Lessing, 22 Ocak 1729 tarihinde Almanya'nın Saksonya eyaleti'nde Kamenz şehirinde doğmuştur. Babası bir papaz ve dini yazılar yazmakta idi. 1737 yılında başladığı Kamenz’deki Latin okulu ve Meissen’deki Fürstenschule St. Afra okulunu bitirdikten sonra Leipzig’de 1746-1748 yılları arasında teoloji ve tıp eğitimi aldı. Ünlü bir Alman aktris olan Karoline Neuber ile ilişkisi burada başladı. Onun için birkaç Fransızca oyun çevirdi ve böylece tiyatroya olan ilgisi daha da arttı. Bu süre zarfında ilk oyunu “The Young Scholar”ı yazmaya başladı ve 1748 yılında eserini ortaya çıkardı. Daha sonra ilgisini yitirerek şiir ve tiyatroyla yöneldi. 1748 yılında Almanya'nın Saksonya-Anhalt eyaletinde yer alan bir Wittenberg adlı şehirde Wittenberg Üniversitesi’ne girerek tıp öğreniminde karar kıldı. Fakat aynı yıl Berlin’e taşındı ve eleştiri yazıları kaleme almaya başladı.

1748 – 1760 yılları arasında Leipzig ve Berlin’de yaşadı ve Vossische Zeitung isimli gazetede editör olarak çalıştı. Bu süreçte kuzeni Christlob Mylius ile yakın bir bağ kurdu ve onu Berlin’e kadar takip etmeye karar verdi. Burada bir araya gelerek “Beiträge zur Historie und Aufnahme des Theatres” adını taşıyan bir dergi çıkardılar. Dergi yalnızca dört sayı yayımlanmasına rağmen halkın ilgisini çekti ve Lessing’in ciddi bir drama eleştirmeni, aynı zamanda teorisyeni olduğunu ön plana çıkardı.

1751 yılında öğrenimine devam etmek üzere Wittenberg’e geri döndü ve felsefe, tarih, matematik, etik, retorik, şiir ve Yunanca dersleri aldı. 1752 yılında ihtisasını tamamladı.

1760-1765 yılları arasında Breslau’da (bugün Wroclaw) General Tauentzien’in sekreteri olarak çalıştı. 1765 yılında Berlin’e döndü; ancak 1767 yılında Hamburg’da Hamburg Ulusal Tiyatrosu’nda dramaturg ve danışman olarak görev aldı. Orada, eşi Eva König ile tanıştı. Tiyatro 1770 yılında kapanınca Wolffenbüttel’deki Dük August Kütüphanesi’nde kütüphaneci olarak çalıştı. William Shakespeare tiyatrosunu temel alan dramları ve teorik yazılarıyla Alman tiyatrosunun yönünü değiştirdi.

Yahudi-Alman filozof Moses Mendelssohn ile kurduğu dostluk, oldukça ünlüydü. Lessing’in, zamanın popüler dinî tartışmalarına ilgi duymasını sağlayan da bu ilişkiydi. Nihayetinde yasaklanan inançları hakkında oldukça hararetli broşürler yayımlamaya başladı. Bunun üzerine bir sürgüne mahkûm edildi; bu sürgün, zihnini canlandırarak “Bilge Nathan”ı yazmasına ilham oldu.

Alman tiyatrosunun klasik ve Fransız modellerinin etkisinden kurtulmasına yardımcı oldu ve kalıcı öneme sahip oyunlar yazdı. Eleştirel yazıları Alman edebiyatını büyük ölçüde teşvik etti ve muhafazakar dogmatizm ve ikiyüzlülükle mücadele ederken, dini ve entelektüel hoşgörüyü ve tarafsız hakikat arayışını tasdik etti.

Gotthold Ephraim Lessing, Antik Yunan ve Roma eserlerini taklit etmek yerine, William Shakespeare’nin eserlerini temel alarak, özellikle drama üzerine yoğunlaşmış ve 1779 yılında, son büyük dramı olan, Haçlı Seferleri sırasında Kudüs’te geçen olayda Musevilik, Hıristiyanlık ve Müslüman’lığı simgeleyen “üç halka” konusunu ele aldığı, dinsel bir sorgulama niteliğindeki Bilge Nathan'ı (Nathan der Weise) yazarak; güçlü bir savunucusu olduğu aydınlanma felsefesini, aklın kullanılmasını etkili bir biçimde ifade etmiştir.

Gotthold Ephraim Lessing, Bıraktığı eserlerle, “Milli Alman Edebiyatı”nın gelişimini hızlandıracak bir zemin oluşturmuştur.

Gotthold Ephraim Lessing, birçok demene yazdı ve bu denemeleri Hamburg dramaturjisi başlığı altında topladı. yarı-klasik kurallara karşıydı. klasik kurallar antik sahneler içindir, kendi döneminin klasik kurallara uygun olmadığını, yeni kuralların getirilmesi gerektiğini savunmuştur.

Dini ve felsefi yazılarında sadık Hıristiyanların düşünce özgürlüğü hakkını savundu. Vahiy inancına ve daha sonra Lessing Hendeği olarak adlandırılacak bir sorunla, baskın ortodoks doktrin tarafından İncil'in birebir yorumlanmasına karşı çıktı. Lessing, dini "Güç Kanıtı" kavramının ana hatlarını çizdi: Mucizelere dair hiçbir kanıtımız yokken, mucizeler nasıl Hıristiyanlığın temeli olarak kullanılmaya devam edebilir? Şüpheli olan tarihi gerçekler, metafizik gerçekleri (Tanrı'nın varlığı gibi) kanıtlamak için kullanılamaz. Lessing'in söylediği gibi: "O halde bu, o sıçramayı ne kadar sık ve ne kadar ciddi bir şekilde yapmaya çalışsam da geçemediğim çirkin büyük hendektir."

Gotthold Ephraim Lessing, 1776 yılında Eva König ile evlendi. Traugott Lessing (d.1778) adında bir oğlu oldu. Eşi Eva 1778 yılında doğum yaparken öldü.

Gotthold Ephraim Lessing, 15 Şubat 1781 tarihinde Almanya, Braunschweig’de 52 yaşında şarap satıcısı Angott'u ziyareti sırasında ölmüştür.

Kitapları :
1748 - Der junge Gelehrte (Genç Akademisyen)
1749 - Der Freigeist (Özgür Düşünen)
1749 - Die Juden (Yahudiler)
1755 - Bayan Sara Sampson
1759 - Filotalar
1759 - Fabeln (Masallar)
1767 - Laokoön oder Über die Grenzen der Malerei und Poesie (Laocoön)
1767 - Minna von Barnhelm (Barnhelm'li Minna)
1767–1769 - Hamburgische Dramaturgie
1772 - Emilia Galotti
1778 - Anti-Goeze ( Hamburg'daki papaz Johann Melchior Goeze'ye karşı yazılmıştır)
1779 - Nathan der Weise (Bilge Nathan)
1776–1778 - Ernst und Falk - Gespräche für Freymäurer
1780 - Die Erziehung des Menschengeschlechts (İnsan Irkının Eğitimi)


Kaynak:Biyografi.info