İlhan Berk

Renkleri ve sözcükleri ustalıkla harmanlayan, hep yenilik peşinde koşan bir İlhan Berk geçti bu dünyadan…

İlhan Berk, 18 Kasım 1918 tarihinde Manisa’da Hesna Hanım ve Veli Bey’in altıncı ve son çocukları olarak doğmuştur. Küçükken babası evden ayrılıp başka bir kadınla evlendi. Balıkesir, Necatibey Öğretmen Okulundan (Necatibey Eğitim Fakültesi)mezun oldu. Giresun ilinin bir ilçesi olan Espiye’de iki yıl ilkokul öğretmenliğinden sonra Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü'ne girdi ve 1944 yılında Fransızca bölümünden mezun oldu.

İlk şiirlerini Manisa Halkevi'nin dergisi Uyanış'ta 1935 yılında yayımlamıştır. İlhan Berk, 17 yaşındayken Güneşi Yakanların Selâmı adıyla kitaplaştırdığı bu şiirlerinde "hece vezni" kullanmakta ve o dönemin şiir anlayışına özgü bir karamsarlık taşımaktaydı. "Sonsuzluk", "kızıl", "hülya", "ateş" en sevdiği sözcükler olarak görülmektedir. Sembolist şiirden esinlenilmiş izlenimi veren imgeler kullanmayı sevmektedir.

İlhan Berk, Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü'nden mezun olduktan sonra 1945-1955 yılları arasında Zonguldak, Samsun ve Kırşehir'de ortaokul ve liselerde Fransızca öğretmenliği yaptı. 1956 yılından itibaren 13 yıl boyunca 1969 yılına kadar Ankara'da T.C. Ziraat Bankası'nın Yayın Bürosu'nda çevirmenlik yaptı.1969 yılında emekli olduktan sonra Bodrum’a yerleşti ve ölümüne kadar orada yaşadı.

Bu süre içinde modern dünya şiirinin iki büyük şairi sayılan Arthur Rimbaud ve Ezra Pound'un şiirlerini çevirerek kitaplaştırdı. Bu tarihten sonra kendini tümüyle yazmaya verdi ve bir anlatı kitabı dışında, yalnız şiir ve şiire ilişkin eserler üretti. Kül adlı kitabıyla 1979 yılında Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü ve İstanbul Kitabı ile de 1980 yılında ilk Behçet Necatigil Şiir Ödülünü kazandı. 1983'te Deniz Eskisi adlı kitabıyla, Yeditepe Şiir Armağanı'nın 1988'de de Güzel Irmak adlı kitabıyla Sedat Simavi Edebiyat Ödülü'nü aldı.

İlhan Berk, 1940'lara doğru Yeni Edebiyat anlayışı içinde yer almış, Servet-i Fünun - Uyanış, Ses, Yığın, Varlık, Yeryüzü, Kaynak gibi dergilerde yazmıştır. Türk şiirinin en deneyci şairlerinden biri olan İlhan Berk, durmadan yatak değiştirerek, ama bazı sorunsallara hep bağlı kalarak şiirini günümüze kadar eskitmeden getirmeyi başarmıştır. 1954 yılından itibaren İkinci Yeni tarzında şiirler yazmaya başladı, “Salt Şiir” dediği bu tarzı savunan yazılar yazdı. “Galile Denizi” (1958) kitabından sonra, İkinci Yeni’nin en çok anılan şairlerinden biri oldu.

1960’ların başından itibaren peş peşe yayımladığı kitaplarıyla, “şiirin kırk türlü yazılabileceği”ni gösterdi. Dilin tüm olanaklarını deneyerek modernist şiirin ufkunu genişletti. Kadim uygarlıklardan cinselliğe, nesnelerden şehirlere, şifalı otlardan şairlere kadar “her şeyi” şiirin alanına dahil etti.

1982 yılında yayımlanan otobiyografisi “Uzun Bir Adam”dan sonra günlüklerini, kendine özgü bir “tür”e dönüştürdüğü “defterlerini kitaplaştırmaya başladı. Türünün tek örneği “Şifalı Otlar Kitabı”nda doğaya bakışını saydamlaştırdı.

1985 yılında yayımlanan “Galata” ve 1990 yılında yayımlanan “Pera” kitaplarıyla İstanbul’un “kent belleği”ni kayda geçirdi.

Şiir anlayışını anlattığı yazılarını ve aforizmalarını “Poetika” ve “Logos”ta bir araya getirdi.

Hazırladığı şiir antolojilerinin yanı sıra Ezra Pound, Jose Maria de Heredia, Arthur Rimbaud gibi şairlerin şiirlerini Türkçeye çevirdi.

İlhan Berk, Edibe Berk ile evli idi, eşi 15 Eylül 2001 tarihinde vefat etti. Ahmet Berk adında bir oğlu vardır.

İlhan Berk, 28 Ağustos 2008 tarihinde Bodrum, Muğla’da 90 yaşında ölmüştür.

Ödülleri :
1979 - Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü (Kül)
1980 - Behçet Necatigil Şiir Ödülü (İstanbul)
1983 - Yedi Tepe Şiir Armağanı (Deniz Eskisi)
1988 - Sedat Simavi Edebiyat Ödülü (Güzel Irmak)

Eserleri :
Şiirleri :
1935 - Güneşi Yakanların Selamı
1947 - İstanbul
1952 - Günaydın Yeryüzü
1953 - Türkiye Şarkısı
1955 - Köroğlu
1958 - Galile Denizi
1960 - Çivi Yazısı
1961 - Otağ
1962 - Mısırkalyoniğne
1968 - Âşıkane
1975 - Taşbaskısı
1972 - Şenlikname
1976 - Atlas
1978 - Kül
1980 - İstanbul Kitabı
1981 - Kitaplar Kitabı (Seçilmiş Şiirler)
1982 - Deniz Eskisi (Şiirin Gizli Tarihi'ni de içerir)
1984 - Delta ve Çocuk
1985 - Galata
1988 - Güzel Irmak
1990 - Pera
1993 - Dün Dağlarda Dolaştım Evde Yoktum
1996 - Avluya Düşen Gölge
1997 - Şeyler Kitabı Ev
1999 - Çok Yaşasın Sayılar
1999 - Ne Böyle Sevdalar Gördüm Ne Böyle Ayrılıklar
2008 - Tümceler Geliyorum

Otobiyografik Anlatı:
1982 - Uzun Bir Adam

Söyleşi:
1994 - Kanatlı At

Deneme/Günlük :
1994 - Inferno
1996 - Logos

Çeviri :
1962 - Arthur Rimbaud'dan Seçme Şiirler
1968 - Dünya Edebiyatından Aşk Şiirleri (Charles d'oieans, Christine de Pisan, Françoise Villon, Clement Marot, Pierre de Ronsard, Joachim de Ballay, Maurice Sceve, Pierre Corneille, Jose Maria de Heredia, Edgar Allan Poe, Arthur Rimbaud, Stephane Mallarme, Yeats, Guillaume Apollinaire, Paul Valery, Ezra Pound, Paul Eluard, Louis Aragon, Henri Michaur, Saint John Perse, Cummings, Rene Char)
1969 - Dünya Şiiri ve Ezra Pound: Seçme Kantolar
1996 - Asılı Eros

Antoloji :
1960 - Başlangıcından Bugüne Beyit Mısra Antolojisi
1965 - Aşk Elçisi (antoloji)

Diğer :
1982 - Şifalı Otlar Kitabı
1983 - El Yazılarına Vuruyor Güneş (günlük)

1992 - Şairin Toprağı

Şiir Çevirileri :
- Bir İspanyol Çiftçisinin Mezar Taşı - Attila Jozsef
- Bölge - Guillaume Apollınaıre
- Camichi - Max Jacob
- Canto L - Ezra Pound
- En Yüksek Kulenin Türküsü - Arthur Rimbaud
- Eskil - Arthur Rımbaud
- Mutluluk - Arthur Rimbaud
- Nâibin Hikâyesi - Saint John Perse
- Olmak - Andre Breton
- Rondel - Stéphane Mallarmé
- Sarı Asma Kuşu - René Char
- Sesliler - Arthur Rimbaud
- Yaz Üzüntüsü - Stéphane Mallarmé

İlhan Berk'e Ait Sözler :
*Ne gerek var kafiyeli cümleler kurmaya. Özledim işte o kadar.
*Aklıma gelme diye dinleyemediğim şarkılar var benim.
*Fazla büyütme kendini en fazla sevebildiğim kadarsın dahası yok…
*Sesini hatırlamıyorum bile ama söyledikleri hala aklımda.
*İstediğim tek şey gece başını yastığa koyduğunda aklına gelebilmek…
*Kötü bir niyeti yoktu aslında sakarlık işte kalbimi kırdı gitti.
*Dikkat et amalarla beni kaybettin keşkeklerle kendini mahvedeceksin!
*Buğulu camlardaki sözler gibisin yani nefesim olmadan bir hiçsin.
*Korkuyorum bir gün biri çıkıp Ey İnsanoğlu! Diyecek ve kimse üstüne alınmayacak.
*Kadına yaşı sorulmaz. Çünkü oda bilmez ağladığı gecelerin hesabını kitabını.
*Ben dostlarımı hiç satmadım! Çünkü ya beş para etmez çıktılar ya da paha biçilemez…
*Akla gelen başa gelir diyorlar ya yalan! Öyle olsa milyonlarca sen düşerdi başıma.


Kaynak:Biyografi.info