Yılmaz Güney

Yönetmen, oyuncu, senarist ve öykü yazarı. Gerçek adı Yılmaz Pütün'dür. Türk sinemasında çığır açan yapımlara imza atmış, Yeşilçam’ın klişelerini sarsmış, siyası duruşu, mahkûmiyeti ve başarılı yönetmenliğiyle kilometre taşı olmuştur. Çirkin Kral lakaplı Güney, hapishane yıllarında kaleme aldığı Yol adlı filmin senaryosuyla Cannes film festivalinde Altın Palmiye ödülünü kazanmıştır. Umut, Arkadaş ve Sürü Güney’in önemli filmlerinden bazılarıdır.
1 Nisan 1937'de bir işçi ailesinin iki çocuğundan biri olarak Adana'nın Yenice köyünde dünyaya geldi. Babası Urfa Siverekli Zaza, annesi ise Vartolu bir Kürt kökenlidir. İlk ve orta öğrenimini Adana'da tamamlayan Güney, çocukluk yıllarında pamuk işçiliğinden gazoz ve simit satıcılığına kadar çeşitli işlerde çalıştı. Güney, ilerleyen yıllarda And Film ve Kemal Film şirketlerinin bölge temsilciliklerinde film dağıtımcılığı yaptı. Edebiyatla ilgilenen ve öyküler yazan Güney, üniversite eğitimini almak üzere Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne kaydoldu. Bu süre içinde usta yönetmen Atıf Yılmaz'la tanışan Güney, rejisörün desteğiyle sinema dünyasına ilk adımını attı. 1959 yılında yönetmenliğini Atıf Yılmaz'ın yaptığı Bu Vatanın Çocukları ve Alageyik filmlerinin senaryolarını yazan ve oyuncu olarak da bu yapımlarda performans gösteren Yılmaz, Karacaoğlan'ın Karasevdası isimli filmde yönetmen yardımcılığı yaptı. Yeni Ufuklar ve On Üç gibi dergilere öyküler yazan Güney'in edebiyat ve kalemle ilişkisi de hep güçlü oldu. Ancak Onüç dergisinde yayımlanan "Üç Bilinmeyenli Eşitsizlik Sistemleri" adlı öyküsünde komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle yargılandı, 1961 yılında 18 ay hapis cezasına ve 8 ay Konya'ya sürgün cezasına mahkûm oldu.

1963 yılında mahkûmiyet sonrası yeni hayatına merhaba diyen Güney, tutkuyla bağlı olduğu sinemaya döndü. Küçük bütçeli ve sıradan macera filmlerinde rol almaya başlayan Güney, şiddet temalı bu filmlerde canlandırdığı ezilen ama yazgısını kabul etmeyen; kötülüğe karşı tek başına direnip mücadele eden dürüst Anadolu çocuğu karakteriyle popüler oldu. Anadolu izleyicisi Güney'in çizdiği bu profille kendini özdeşleştiriyordu ve aktör bu özellikleriyle kendine sağlam bir yer edindi.

Güney'in o dönemde izleyiciyle buluştuğu filmlerden biri de Çirkin Kral'dı. Bu filmden sonra Çirkin Kral olarak anılmaya başlayan aktör, senaryosunu kendisinin kaleme aldığı, Ömer Lütfü Akad'ın yönetmenliğini yaptığı Hudutların Kanunu filmindeki sade ve abartısız performansıyla Türk sinemasında yeni bir oyuncu tipi yarattı. Efsaneleşmeye doğru hızla giden aktör, Yeşilçam'daki iyi karakterlerin yakışıklı, kötü karakterlerinse çirkin oyuncular tarafından canlandırıldığı sistemi tersine çevirdi. Onunla birlikte sade ve doğal oyunculuk taçlandı.

Güney'in yönetmenlik süreci At Avrat Silah isimli filmle start aldı. 1968 yılındaysa filmografisinde ilk önemli filmi olan Seyyit Han'ı çeken Güney, filmde doğu topraklarındaki bir sevda öyküsünü anlatıyordu. Üslup ve anlatım açısından büyük övgü alan bu filminden sonra Aç Kurtlar ve Bir Çirkin Adam için yönetmen koltuğuna oturan Güney vatani görevini yapmak için askere gitti.

1964 yılında Kamalı Zeybek filminin çekimlerinde Nebahat Çehre ile tanıştı ve 30 Ocak 1967 tarihinde Nebahat Çehre ile dünya evine girdi. 24 Nisan 1968 tarihinde boşandılar.

1970 yılında Türk sineması için önemli bir yere sahip olan Umut adlı filmi izleyiciyle buluşturdu. Umut, eski faytonu ve atıyla kalabalık ailesini geçindirmeye çalışan Cabbar'ın mücadele dolu hayatını anlatıyordu ve Güney'in yaşamıyla paralellikler içeriyordu. Anlatımının gerçekçiliğiyle dikkat çeken film, Adana Altın Koza Film Şenliği'nde en iyi film ödülünün sahibi oldu. Ancak sansür kurulu tarafından yasaklanmasının ardından Danıştay kararıyla yeniden izleyiciyle buluştu. Umut, yurt içinde olduğu kadar yurt dışında da büyük ilgiyle karşılandı ve Yılmaz Güney sinemasında bir dönemi kapayıp yepyeni bir dönemi açan bir film olarak Türk sinema tarihinin de başyapıtları arasında yerini aldı.

Güney'in 1971 yılında yönetmenliğini yaptığı Ağıt, Acı ve Umutsuzlar adlı filmlerinin üçünün de Adana Altın Koza Film Şenliği'nde dereceye girmesiyle festival tarihinde bir ilk gerçekleşiyordu. Aynı yıl, gözaltına alınan Güney bir hafta süreyle gözaltında tutulduktan sonra 3 aylığına Nevşehir'e sürgüne gönderildi.

12 Mart 1972'de gerçekleşen darbe sırasında adının siyasal olaylara karıştığı gerekçesiyle tutuklanan Güney 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Aynı yıl Boynu Bükükler adlı romanını Boynu Bükük Öldüler adıyla yayımladıktan sonra Orhan Kemal Roman Ödülü'nü kazanan yönetmenin mahkûmiyeti, Bülent Ecevit'in iktidar olduğu 1974 senesinde genel affın yürürlüğe girmesiyle sona erdi. Bu zorlu sürecin ardından filmografisi için oldukça önemi olan ve aynı adı taşıyan şarkısıyla da klasikler arasına giren Arkadaş'ı çeken Güney, filmde iki üniversite öğrencisinin, aralarındaki toplumsal uçurumların farkına varmalarını işliyordu. Ülkemizdeki kültür şokunun resmedildiği film büyük ilgiyle karşılandı. Yılmaz Güney, Endişe ismindeki filminin Adana'daki çekimleri sırasında karıştığı bir olay sırasında bir yargıcın hayatına son verdiği için 19 yıl hapis cezasına mahkûm oldu. Cezaevinde bulunduğu dönemde Güney adlı bir dergi çıkaran ve senaryo çalışmalarına devam eden rejisörün, o dönemde kaleme aldığı Sürü, yönetmen Zeki Ökten tarafından beyaz perdeye aktarıldı. Büyük ilgi gören filmden sonra Şerif Gören tarafından çekilen ve senaryosunu Güney'in yazdığı Yol filmi Türk sinema tarihine adını altın harflerle yazdırdı.

1981'de Isparta yarı açık cezaevinden izinli olarak ayrılan ve sonrasında yurt dışına kaçan Güney, Yol'un kurgusunu tekrar yaptı ve Cannes Film Festivalinde en iyi senaryo ödülünün sahibi oldu. Güney yurda dönme çağrılarına uymaması sebebiyle 1983'te Türk vatandaşlığından çıkarıldı ve aynı yıl Fransa'da Duvar adlı filmin yönetmenliğini yaptı.

Yılmaz Güney'in fırtınalı yaşamı 9 Eylül 1984'te son yıllarını geçirdiği Paris'te mide kanseri sebebiyle sona erdi.

Evlilikleri :
1.eşi: Nebahat Çehre (1967-1968)
2.eşi: Fatoş Güney (1970-1984)

Filmleri ve Dizileri :
Yönetmen :
1983 - Duvar (Sinema Filmi)
1981 - Yol (Sinema Filmi)
1978 - Sürü (Sinema Filmi)
1974 - Zavallılar (Sinema Filmi)
1974 - Endişe (Sinema Filmi)
1974 - Arkadaş (Sinema Filmi)
1971 - İbret (Sinema Filmi)
1971 - Yarın Son Gündür (Sinema Filmi)
1971 - Vurguncular (Sinema Filmi)
1971 - Umutsuzlar (Sinema Filmi)
1971 - Kaçaklar (Sinema Filmi)
1971 - Baba (Sinema Filmi)
1971 - Ağıt (Sinema Filmi)
1971 - Acı (Sinema Filmi)
1970 - Yedi Belalılar (Sinema Filmi)
1970 - Umut (Sinema Filmi)
1970 - Piyade Osman (Sinema Filmi)
1970 - Canlı Hedef (Sinema Filmi)
1969 - Bir Çirkin Adam (Sinema Filmi)
1969 - Aç Kurtlar (Sinema Filmi)
1968 - Seyyit Han (Sinema Filmi)
1968 - Pire Nuri (Sinema Filmi)
1967 - Benim Adım Kerim (Sinema Filmi)
1967 - Bana Kurşun İşlemez (Sinema Filmi)
1966 - At Avrat Silah (Sinema Filmi)

Senaryo :
1983 - Duvar (Sinema Filmi)
1981 - Yol (Sinema Filmi)
1979 - Düşman (Sinema Filmi)
1978 - Sürü (Sinema Filmi)
1975 - İzin (Sinema Filmi)
1975 - Bir Gün Mutlaka (Sinema Filmi)
1974 - Zavallılar (Sinema Filmi)
1974 - Endişe (Sinema Filmi)
1974 - Arkadaş (Sinema Filmi)
1971 - İbret (Sinema Filmi)
1971 - Çirkin Ve Cesur (Sinema Filmi)
1971 - Yarın Son Gündür (Sinema Filmi)
1971 - Vurguncular (Sinema Filmi)
1971 - Umutsuzlar (Sinema Filmi)
1971 - Kaçaklar (Sinema Filmi)
1971 - Baba (Sinema Filmi)
1971 - Ağıt (Sinema Filmi)
1971 - Acı (Sinema Filmi)
1970 - Şeytan Kayaları (Sinema Filmi)
1970 - İmzam Kanla Yazılır (Sinema Filmi)
1970 - Yedi Belalılar (Sinema Filmi)
1970 - Umut (Sinema Filmi)
1970 - Sevgili Muhafızım (Sinema Filmi)
1970 - Piyade Osman (Sinema Filmi)
1970 - Canlı Hedef (Sinema Filmi)
1969 - Bir Çirkin Adam (Sinema Filmi)
1969 - Bin Defa Ölürüm (Sinema Filmi)
1969 - Belanın Yedi Türlüsü (Sinema Filmi)
1969 - Aç Kurtlar (Sinema Filmi)
1968 - Seyyit Han (Sinema Filmi)
1968 - Pire Nuri (Sinema Filmi)
1968 - Kardeşim Benim - Kargacı Halil (Sinema Filmi)
1968 - Azrail Benim (Sinema Filmi)
1967 - Şeytanın Oğlu (Sinema Filmi)
1967 - Çirkin Kral Affetmez (Sinema Filmi)
1967 - Benim Adım Kerim (Sinema Filmi)
1967 - Bana Kurşun İşlemez (Sinema Filmi)
1967 - At Hırsızı Banuş (Sinema Filmi)
1966 - Yedi Dağın Aslanı (Sinema Filmi)
1966 - Tilki Selim / Hedefdekiler (Sinema Filmi)
1966 - Kovboy Ali (Sinema Filmi)
1966 - Hudutların Kanunu (Sinema Filmi)
1966 - Eşrefpaşalı (Sinema Filmi)
1966 - Burçak Tarlası (Sinema Filmi)
1966 - At Avrat Silah (Sinema Filmi)
1965 - Krallar Kralı (Sinema Filmi)
1965 - Konyakçı (Sinema Filmi)
1965 - Kasımpaşalı Recep (Sinema Filmi)
1965 - Kasımpaşalı / Korkunç Vurgun (Sinema Filmi)
1965 - Gönül Kuşu (Sinema Filmi)
1964 - Prangasız Mahkumlar (Sinema Filmi)
1964 - Koçero (Sinema Filmi)
1964 - Kamalı Zeybek (Sinema Filmi)
1964 - Hergün Ölmektense (Sinema Filmi)
1963 - İkisi De Cesurdu (Sinema Filmi)
1962 - Ölüme Yalnız Gidilir (Sinema Filmi)
1961 - Yaban Gülü (Sinema Filmi)
1960 - Suçlu (Sinema Filmi)
1959 - Karacaoğlan'ın Kara Sevdası (Sinema Filmi)
1959 - Bu Vatanın Çocukları (Sinema Filmi)
1959 - Ala Geyik (Sinema Filmi)

Yapımcı :
1979 - Düşman (Sinema Filmi)
1978 - Sürü (Sinema Filmi)
1975 - İzin (Sinema Filmi)
1975 - Bir Gün Mutlaka (Sinema Filmi)
1974 - Zavallılar (Sinema Filmi)
1974 - Endişe (Sinema Filmi)
1974 - Arkadaş (Sinema Filmi)
1971 - İbret (Sinema Filmi)
1971 - Vurguncular (Sinema Filmi)
1971 - Ağıt (Sinema Filmi)
1970 - Umut (Sinema Filmi)
1969 - Bir Çirkin Adam (Sinema Filmi)
1969 - Aç Kurtlar (Sinema Filmi)
1968 - Seyyit Han (Sinema Filmi)
1968 - Pire Nuri (Sinema Filmi)

Oyuncu :
2017 - Çirkin Kral Efsanesi (Sinema Filmi)
1996 - Aynalar (Arşiv)(TV Dizisi)
1995 - Adana - Paris (Kendisi) (Sinema Filmi)
1987 - Yılmaz Güney: His Life, His Fi... (Kendisi) (Sinema Filmi)
1984 - O'na Çirkin Kral Derlerdi (Kendisi) (Sinema Filmi)
1982 - CHAMBRE 666 (Ses Kaydı) (TV Dizisi)
1975 - İnce Memed Vuruldu (Şeref Misafiri) (Sinema Filmi)
1974 - Zavallılar (Abuzer) (Sinema Filmi)
1974 - Endişe (Pamuk İşçisi) (Sinema Filmi)
1974 - Arkadaş (Âzem) (Sinema Filmi)
1972 - Sahtekar (Bülent Akif) (Sinema Filmi)
1972 - Sahtekar (Bülent Akif) (Sinema Filmi)
1971 - İbret (Doktor) (Sinema Filmi)
1971 - Çirkin Ve Cesur (Yabancı) (Sinema Filmi)
1971 - Yarın Son Gündür (Kara Çocuk) (Sinema Filmi)
1971 - Vurguncular (Cessi-Cemal) (Sinema Filmi)
1971 - Umutsuzlar (Fırat) (Sinema Filmi)
1971 - Silah ve Namus (İlyas) (Sinema Filmi)
1971 - Sezercik Yavrum Benim (Sezercikten gazete alan Çirkin Kral) (Sinema Filmi)
1971 - Kaçaklar (Osman) (Sinema Filmi)
1971 - Baba (Cemal) (Sinema Filmi)
1971 - Ağıt (Sinema Filmi)
1971 - Acı (Çiçek Ali) (Sinema Filmi)
1970 - Şeytan Kayaları (Ali) (Sinema Filmi)
1970 - İmzam Kanla Yazılır (Kedi) (Sinema Filmi)
1970 - Çifte Yürekli (Ali) (Sinema Filmi)
1970 - Zeyno (Murat) (Sinema Filmi)
1970 - Yedi Belalılar (Banoş) (Sinema Filmi)
1970 - Umut (Cabbar) (Sinema Filmi)
1970 - Son Kızgın Adam (Yılmaz) (Sinema Filmi)
1970 - Sevgili Muhafızım (Mehmet Silvan) (Sinema Filmi)
1970 - Piyade Osman (Osman) (Sinema Filmi)
1970 - Onu Allah Affetsin (Erol) (Sinema Filmi)
1970 - Kanımın Son Damlasına Kadar (Ali) (Sinema Filmi)
1970 - Canlı Hedef (Asım Mavzer) (Sinema Filmi)
1969 - Çifte Tabancalı Kabadayı (Rıfat) (Sinema Filmi)
1969 - Kurşunların Kanunu (Sinema Filmi)
1969 - Kan Su Gibi Akacak (Sinema Filmi)
1969 - Güney Ölüm Saçıyor (Güney) (Sinema Filmi)
1969 - Bir Çirkin Adam (Bino) (Sinema Filmi)
1969 - Bin Defa Ölürüm (Yılmaz) (Sinema Filmi)
1969 - Belanın Yedi Türlüsü (Zaza Şeyhmuz) (Sinema Filmi)
1969 - Aç Kurtlar (Serçe Memet) (Sinema Filmi)
1968 - Öldürmek Hakkımdır (Nazif) (Sinema Filmi)
1968 - Seyyit Han (Seyyit) (Sinema Filmi)
1968 - Pire Nuri (Karşıyakalı Pire Nuri) (Sinema Filmi)
1968 - Marmara Hasan (Marmara Hasan) (Sinema Filmi)
1968 - Kardeşim Benim - Kargacı Halil (Halil) (Sinema Filmi)
1968 - Can Pazarı (İlyas) (Sinema Filmi)
1968 - Beyoğlu Canavarı (Kadir) (Sinema Filmi)
1968 - Azrail Benim (Büyük Örfi) (Sinema Filmi)
1968 - Aslan Bey (Aslan Bey) (Sinema Filmi)
1967 - Şeytanın Oğlu (Kazım Dumrul) (Sinema Filmi)
1967 - İnce Cumali (Cumali) (Sinema Filmi)
1967 - Çirkin Kral Affetmez (Yusuf Dağcı) (Sinema Filmi)
1967 - Kızılırmak Karakoyun (Ali Haydar) (Sinema Filmi)
1967 - Kurbanlık Katil (İpsiz Mustafa) (Sinema Filmi)
1967 - Kozanoğlu (Kozanoğlu Hüseyin) (Sinema Filmi)
1967 - Eşkiya Celladı (Kerim / Satılmış / Durali) (Sinema Filmi)
1967 - Büyük Cellatlar (Kerim Şamil) (Sinema Filmi)
1967 - Bomba Kemal (Kemal) (Sinema Filmi)
1967 - Benim Adım Kerim (Kerim) (Sinema Filmi)
1967 - Bana Kurşun İşlemez (Yadigar) (Sinema Filmi)
1967 - Balatlı Arif (Arif) (Sinema Filmi)
1967 - At Hırsızı Banuş (Banuş) (Sinema Filmi)
1967 - Aslan Arkadaşım (Kuduz Recep) (Sinema Filmi)
1966 - Çirkin Kral (Metin) (Sinema Filmi)
1966 - Yiğit Yaralı Olur (Yusuf) (Sinema Filmi)
1966 - Yedi Dağın Aslanı (Gökçen) (Sinema Filmi)
1966 - Yalnız Adam (Kibar Haydut) (Kopuk Ali) (Sinema Filmi)
1966 - Ve Silahlara Veda (Hikmet) (Sinema Filmi)
1966 - Tilki Selim / Hedefdekiler (Tilki Selim) (Sinema Filmi)
1966 - Silahların Kanunu (Metin Demir) (Sinema Filmi)
1966 - Kovboy Ali (Ali) (Sinema Filmi)
1966 - Kibar Haydut (Kopuk Ali) (Sinema Filmi)
1966 - Kerimo / Anası Yiğit Doğurmuş (Kerimo) (Sinema Filmi)
1966 - Hudutların Kanunu (Hıdır) (Sinema Filmi)
1966 - Eşrefpaşalı (Kudret) (Sinema Filmi)
1966 - At Avrat Silah (Yusufcuk) (Sinema Filmi)
1965 - Üçünüzü De Mıhlarım (Mehmet) (Sinema Filmi)
1965 - Yaralı Kartal (Ali) (Sinema Filmi)
1965 - Torpido Yılmaz (Torpido Yılmaz) (Sinema Filmi)
1965 - Tehlikeli Adam (Yılmaz) (Sinema Filmi)
1965 - Sokakta Kan Vardı (Turgut) (Sinema Filmi)
1965 - Silaha Yeminliydim (Hasan) (Sinema Filmi)
1965 - Sayılı Kabadayılar (Osman) (Sinema Filmi)
1965 - Mağrur Ve Sefil (Beyaz Atlı Adam) (Sinema Filmi)
1965 - Krallar Kralı (Murat) (Sinema Filmi)
1965 - Korkusuzlar (Yılmaz/Ali) (Sinema Filmi)
1965 - Konyakçı (Konyakçı) (Sinema Filmi)
1965 - Kasımpaşalı Recep (Recep) (Sinema Filmi)
1965 - Kasımpaşalı / Korkunç Vurgun (Recep) (Sinema Filmi)
1965 - Kanlı Buğday (Sinema Filmi)
1965 - Kan Gövdeyi Götürdü (Metin) (Sinema Filmi)
1965 - Kahreden Kurşun (Metin) (Sinema Filmi)
1965 - Haracıma Dokunma (Kara Osman) (Sinema Filmi)
1965 - Gönül Kuşu (Çirkin Ali) (Sinema Filmi)
1965 - Dağların Oğlu (Sinema Filmi)
1965 - Davudo (Davudo) (Sinema Filmi)
1965 - Beyaz Atlının Dönüşü (Beyaz Atlı) (Sinema Filmi)
1965 - Beyaz Atlı Adam (Beyaz Atlı Adam) (Sinema Filmi)
1965 - Ben Öldükçe Yaşarım (Ahmet) (Sinema Filmi)
1964 - Zımba Gibi Delikanlı (Yılmaz) (Sinema Filmi)
1964 - Prangasız Mahkumlar (Sinema Filmi)
1964 - On Korkusuz Adam (Konyakçı) (Sinema Filmi)
1964 - Mor Defter (Suphi) (Sinema Filmi)
1964 - Koçero (Koçero) (Sinema Filmi)
1964 - Kocaoğlan (Kemal) (Sinema Filmi)
1964 - Kara Şahin (Kara Şahin) (Sinema Filmi)
1964 - Kamalı Zeybek (Kamalı Zeybek) (Sinema Filmi)
1964 - Hergün Ölmektense (Bekir) (Sinema Filmi)
1964 - Halime'den Mektup Var (Adanalı) (Sinema Filmi)
1963 - İkisi De Cesurdu (Ali Duran) (Sinema Filmi)
1961 - Tatlı Bela (Erdoğan) (Sinema Filmi)
1960 - Dolandırıcılar Şahı (Benzinci Genç) (Sinema Filmi)
1959 - Tütün Zamanı (Cemal) (Sinema Filmi)
1959 - Bu Vatanın Çocukları (Milliyetçi Genç) (Sinema Filmi)
1959 - Ala Geyik (Halil) (Sinema Filmi)

Eser :
1978 - Düzen (Sinema Filmi)
1966 - Hudutların Kanunu (Sinema Filmi)

Kurgu :
1981 - Yol (Kurgu) (Sinema Filmi)

Yönetmen Ekibi :
1960 - Suçlu (Yönetmen Yardımcısı) (Sinema Filmi)
1960 - Dolandırıcılar Şahı (Reji Ekibi) (Sinema Filmi)
1959 - Karacaoğlan'ın Kara Sevdası (Yönetmen Yardımcısı) (Sinema Filmi)

Kamera Ekibi :
1981 - Yol (Jimmy-Jib) (Sinema Filmi)

Seslendirme :
1981 - Yol (Seslendirme Yönetmeni) (Sinema Filmi)


Kaynak:Biyografi.info