Paul von Hindenburg

Mareşal Paul von Hindenburg, Almanya'nın (Weimar Cumhuriyeti) halkoyuyla seçilen ilk cumhurbaşkanı oldu.

Paul von Hindenburg, 2 Ekim 1847 tarihinde Posen, Almanya’da soylu Prusyalı bir ailenin oğlu olarak doğmuştur. Tam adı Paul Ludwig Hans Anton von Beneckendorff und von Hindenburg’dur. Babası Robert von Beneckendorff und von Hindenburg (1816-1902) ve annesi Luise Schwickart’dır. (1825-1893). On bir yaşında iken 1858 yılında harp okuluna girdi.

Paul von Hindenburg, Prusya Ordusu’na katılıp, teğmen olarak 1866 yılında Avusturyalılara karşı Yedi Hafta Savaşı`nda, 1870-1871’de Fransızlara karşı piyade olarak savaştı. 1877-1878'de kurmay eğitimi gördü, yüzbaşılığa yükseldi kurmay subay kadrosuna alındı, 1888'den 1893'e kadar Savaş Bakanlığı'nda şube başkanı, 1893'te Alay komutanı, 1894'te Yarbay, 1897'te Tümgeneral, 1900'de Korgeneral ve Tümen komutanı, 1903'te IV. Kolordu'nun Korgenerali, 1905'te Piyade Generali oldu. Magdeburg`da 4.Kolordu`ya komuta ettikten sonra 1911 yılında emekliye ayrıldı.

Ancak, Birinci Dünya Savaşı başlar başlamaz, Rusların Doğu Prusya’yı istilası üzerine Generaloberst (Kıdemli Orgeneral) Maximilian von Prittwitz`in Doğu Prusya'da Rus'lara karşı bir etkisi olmayınca Tümgeneral Erich Ludendorff'un üstü olarak tekrar göreve çağrıldı ve 1914 yılında 8. Ordu Komutanlığına atandı. Dört haftada Rusları, Tanneberg ve Masuria gölleri meydan savaşlarında yok ederek kısa bir süre sonra da İmparator Kaiser Wilhelm-II'i geride bırakan konumu ile feldmareşallığı üstlendi. 1916 yılında ise Rus'lara karşı kazandığı zafer sonucunda Alman Kara Kuvvetleri'nin komutanlığına getirildi.

Paul von Hindenburg, 1915 ve 1916 başlarında Lodz’da bir büyük zafer kazandıktan sonra Rusları, Litvanya, Polonya ve Osmanlıların yardımlarıyla Galiçya’dan attı. 1916 yılında Genelkurmay Başkanı oldu. Ruslara ve Romenlere karşı yeni zaferler kazandı.

Ertesi yıl, Hindenburg Hattı denen cephe boyunca İtilaf devletlerinin Batı Cephesi'ndeki saldırılarını engelledi. Hindenburg hattı I. Dünya savaşı boyunca Alman ordusunun Batı Cephesi'ndeki kurduğu savunma hattıdır. İtilaf devletlerinin saldırılarına karşı Almanların asker tasarrufu etmek ve Fransa'da işgal altında bulunan toprakları korumak için kurmuş olduğu bir hattır. Bu hat savunma ya da geri çekilme durumunda olan bir ordunun tahkimli bölgelerinden görebileceği desteğin önemini göstermiştir. Ancak bu savaşa ABD'nin de girmesi ile Almanya bu savaşta yenilgiye uğradı ve 1918 yılında ateşkes istemek zorunda kaldı.

1917 yılında başbakanı görevinden uzaklaştırdıktan sonra, bu görevi de üstlenerek devlet yönetimine el koydu. 1919 baharında Almanlar İtilaf Devletleri’ne karşı büyük bir saldırı düzenledilerse de yenilmekten kurtulamadılar. Kaiser Wilhelm-II'den sonra Paul von Hindenburg yeni cumhuriyet hükümeti ile iş birliği yaptı. Emrinde olan subayların, Almanya'da çıkan sol radikal ayaklanmaları bastırmalarına destek verdi. 9 Temmuz 1919’da Almanya tarafından kabul edilen Versay Antlaşmasından sonra ordudan ayrılarak Hannover’deki evine çekildi.

Nisan 1925 yılında Cumhurbaşkanı Friedrich Ebert’in zamansız ölümü üzerine muhafazakar partilerin adayı olarak adaylığını koydu ve cumhurbaşkanı seçildi. İtilaf devletleri onun monarşiyi geri getirmek istemesinden korktularsa da Hindenburg Cumhuriyet anayasasının özüne olmasa da sözüne bağlı kaldı.

1929 Büyük Bunalımı'yla birlikte hükümet bir daha düşünce Hindenburg Reichstag'ın (Parlamento) desteğinden yoksun yeni bir kabine aradı. Reichstag 1930 Temmuz 1930'da feshedildi. Seçimler sonunda daha az birlik düşüncesi olan bir parlamento oluştu. Parlamento karşıtı Nasyonal Sosyalistler de ikinci büyük parti oldu. Şansölye, Heinrich Brüning bu saatten sonra ülkeyi tek başına yönetmeye başladı. Cumhurbaşkanı hükümeti orduya, donanmaya, borçlu toprak sahiplerine karşı büyük paralar ayırmaya zorladı. Fakire yardım ise geri planda kaldı.

Bu arada Nazi kışkırtması da artmaya başladı. 1930’de ekonomi bunalımının patlak vermesi sonucu Şansölye (Başbakan) Hermann Müller’in istifası üzerine yürütme yetkisini de ele alarak Almanya’da başkanlık sistemine dayalı ilk yönetimi kurdu. 1932’de görev süresi bitmesine karşın ılımlı partilerin önderlerince bu kez de aşırı sağın adayı Adolf Hitler’e karşı seçimlere katıldı; oy çokluğuyla seçimi kazandı. Tutucu çevrelerse yani milliyetçiler artık Hitler'i desteklemeye başladı. Hitler kısa sürede terör, entrikayla sınırsız bir güç elde etti. Bu arada artan ekonomik bunalımlar ve sıkıntılar sonucu Hindenburg'ta bu nazi rejimine boyun eğmeye başladı.

Hindenburg şahsen Hitler'i hor görmekte, onu küçümseyerek defalarca "Bohem Onbaşı" olarak söz etmekteydi. Hitler'in taleplerini defalarca reddetmiş fakat zorla ve baskı ile şansölye olarak Adolf Hitler'i tayin etmiştir. 30 Ocak 1933 tarihinde Adolf Hitler’i Şansölye başbakan olarak atadı, Franz von Papen de başbakan yardımcısı oldu. Böylece Hitler bütün yönetimi ele aldı. Hitler'in iktidar yetkilerini adım adım ele geçirmesini yeni olağanüstü kararnameler ve simgesel eylemlerle (Potsdam Günü) destekledi. Şubat ayında, çeşitli sivil özgürlükleri askıya alan Reichstag Yangını Kararnamesini yayınladı ve parlamentoyu Hitler'in idaresi altına alarak ona yasama yetkileri verdi. Bu kararname, tarihçiler tarafından Almanya'da tek parti Nazi devletinin kurulmasında önemli adımlardan biri olarak kabul edilir. 1933'ün mart ayında Etkinleştirilme Yasası'nı imzaladı.

Görünüşte Hitler’den büyük saygı görmesine karşın, son günlerini Neudeck’ deki evinde geçirdi. 1933 sonbaharından itibaren sık sık hastalandı ve güncel politik olaylar üzerinde etkili olamadı.

Paul von Hindenburg, 2 Ağustos 1934 tarihinde 87 yaşında Almanya'nın Neudeck kasabasında kendi evinde ölmüştür.

Ölümünün ardından Adolf Hitler boşalan cumhurbaşkanlığı makamını da üstlenip "Führer und Reichskanzler" unvanını kullanarak şansölyelik ve cumhurbaşkanlığı görevlerini bir arada yürütmeye başladı.

6 Mayıs 1937 tarihinde New Jersey'deki Lakehurst donanma hava üssünde gerçekleşen Hindenburg faciasındaki zeplinin adı kendisinden gelmekteydi. Ayrıca SMS Hindenburg isimli savaş gemisi, 1917 yılında Alman İmparatorluk Donanması içinde yaptırılan bir savaş kruvazörü ve İmparatorluk Donanmasında hizmete giren son gemi olarak aynı zamanda onun adını almıştır.

Paul von Hindenburg sözleri :
Sadakat onurun işaretidir.
Orijinali: Loyalität ist das Mark der Ehre.

Bir Prusyalı general olarak size şeref sözü veririm ki bu bohem onbaşıyı (Adolf Hitler) asla Alman Şansölyesi yapmayacağım.
Kasım 1932'de Hindenburg'un Gregor Strasser'e söyledikleri. Orijinali: Ich gebe Ihnen mein Ehrenwort als preußischer General, daß ich diesen böhmischen Gefreiten niemals zum deutschen Reichskanzler mache.


Kaynak:Biyografi.info