Hasan Ferit Alnar

Besteci ve orkestra şefi olan Anlar, 1940’larda adını duyuran “Türk Beşleri” arasında yer almıştır.

PTT Genel Müdürü, Hüseyin Bey ve iyi derecede kanun çalan Saime Hanım’ın ilk oğulları olarak 1906 yılında İstanbul’un Saraçhane semtinde doğmuştur.

Müzikle ilişkisi annesinden aldığı kanun dersleriyle başladı. 1914 yılında Alman Okulundaki çoksesli koroda görev aldı.

Alman Okulu’nda ve İstanbul Lisesi’nde okudu. Kanuni Vitari Efendi’den 13 yaşında iken kanun dersleri aldı. Ardından İstanbul Lisesi’nin 10’uncu sınıfından sınavla Güzel Sanatlar Akademisi’nin Mimarlık Bölümü’ne geçiş yaptı. Fakat aklı müzikte olduğu için özel olarak Saadettin Arel’den armoni, Edgar Manas’tan kontrpuan, füg ve piyano öğrendi. Bu yıllarda vokal ve piyano fügleri, keman ve piyano için sözsüz romans gibi eserlerini besteledi.

1922 yılında Darüttalimi Musiki, yani Müzik öğretimevi Heyeti’ne girdi. İki kez İzmir’e iki kez Kahire’ye konser vermeye gittiler. Bu sıralarda 10 saz semaisi bestelemişti.

Mimarlık öğrenimini yarıda bırakarak müzik eğitimi için 1927’de Avrupa’nın ünlü müzik merkezi Viyana’ya annesi ve kardeşi ile gitti. Orada Josef Marx’ın bestecilik, Oswald Kabasta’dan orkestra şefliği dersleri aldı.

1932 yılında hem bestecilik hem de orkestra şefliğini başarıyla bitirerek diplomalarını aldı ve Türkiye’ye döndü. Muhsin Ertuğrul’un teklifi ile İsmail Galip Arcan’ın adapte ettiği Yalova Türküsü adlı vodvilin müziğini besteledi. Orkestrasyonunu ve provalarını yaptı. Bütün bu işler 48 günde bitti. Bedia Muvahhit, Neyyire Neyir, Hazım Körmükçü, Vasfi Rıza Zobu, Muammer Karaca, Behzat Butak ve Halide Pişkin başrollerdeydiler. O zamanki İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ’ın daveti üzerine galaya gelen Atatürk temsili sonuna kadar izledi.

1930 yılından sonra Türk Süiti (1930), Piyano İçin Beş Oyun Havası (1932), Yaylı Sazlar Dörtlemesi (1933), Sekiz Parça (1935), Viyolonsel Konçertosu (1943), Kanun Konçertosu (1951) adlı Türk makamlarını kullandığı Batı tarzında birçok eser besteledi.

Tahsilini tamamlayıp 1932 yılında yurda döndükten sonra İstanbul Şehir Tiyatrosu Müzik Şefliği ve Belediye Konservatuvarı’nda müzik tarihi ve armoni öğretmenliğine atandı. İstanbul Şehir Tiyatrosu’nda orkestra yöneticiliği, Belediye Konservatuarı’nda da müzik tarihi öğretmenliği yapmaya başladı. Bu görevlerde bulunduğu dört yıl içinde “Sarızeybek Opereti”, Oyun havaları, sekiz piyano parçası, “Prelüd ve İki Dans”ı yazdı.

Bu arada 1935 yılında Cemal Reşit Rey ile beraber Viyana’ya davet edildi ve Viyana Senfoni, eserini seslendirdi.

İstanbul’da dört yıl kaldıktan sonra 3 Haziran 1936 yılında Ankara’ya davet edildi. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ikinci şefliği ve Ankara Devlet Konservatuvarı kompozisyon öğretmenliğine atandı. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasıyla konserler, Devlet Operasıyla oyunlar yönetti ve Ankara Devlet Konservatuarında dersler vererek çalışmalarını sürdürdü. Burada Devlet Konservatuarına bestecilik öğretmeni ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının şefi Ernst Praetorius’un şef yardımcısı görevine atandı.

1938 yılında Ankara Radyosu’nu ilk binasının büyük salonunda bir orkestra konseri yöneterek yayına açtı. 1940 yılında Carl Ebert’in sahneye koyduğu Tosca’nın ikinci perdesini yöneterek opera şefliğine de başladı. 1941’de Buttery Operası’nı ilk Türkçe sözlü büyük opera temsili olarak yönetti. 1942’de Fidello, 1943’de Satılmış Nişanlı, 1944’te Figaro’nun Düğünü, 1945’te La Bohem, 1946’da Maskeli Balo Operası’nı yöneterek operanın kuruluşunda, müzik işlerinin başında bulunmuş oldu. 1942’de büyük çellist David Zirkin’in arzusu üzerine, kendisine ithaf ettiği Viyolonsel Konçertosu’nu bestelemiştir.

Hasan Ferit Alnar, 1943 yılında opera sanatçısı Ayhan Aydan ile evlendi. 1950 yılında boşandı. Bu evlilikten Aydan (d.22 Eylül 1946) isminde bir oğlu oldu. Oğlu Londra’da okurken 17 Mart 1964 tarihinde 18 yaşında Londra’da havagazından zehirlenerek öldü. Eşi Ayhan Aydan kendisinden boşanmadan önce o devrin başbakanı Adnan Menderes ile birlikte olmaya başlamıştı.

1946 Ağustosu’nda Atina’ya davet edildi. Herodes Atticus Açıkhava Tiyatrosu’nda açık hava konseri yönetti.

1946 yılına kadar kompozisyon ve orkestrasyon okuttu. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının şefi Ernst Praetorius’un 1946 yılında ölümünden sonra Senfoni Orkestrası’nın şefi oldu. 1952 yılına kadar bu görevde kaldı.

Sağlık sorunları üzerine görevinden ayrılarak Ankara Devlet Konservaruarı’na orkestra şefliği bölümüne öğretmen olarak döndü. Armoni, form bilgisi, orkestrasyon dersleri verdi.

1955 yılında Muhsin Ertuğrul tarafından operanın genel müzik müdürlüğüne getirildi. Aynı yılın yazında orkestraya lazım olan yabancı üyeleri angaje etmek üzere Viyana’ya gönderildi. Viyana Filarmonisini, München ve Stütgrad Radyo Senfoni Orkestralarını konuk şef olarak başarıyla yönetti.

Annesi Viyanalı, babası İnsbruck’lu olan Hilde adındaki kızla tanıştı. Bir süre sonra Sevin adını alan bu kızla 1957 yılında Ankara’da evlendi. Daha sonra orkestra yönetmek üzere tekrar Viyana’ya döndüler.

Hasan Ferit Alnar’ın en sevilen eserlerinden biri olan Prelüd ve İki Dans (1935) folklorik temalar içerir ve yurt dışında da tanınmıştır. Hasan Ferit Alnar’ın bestelediği Kanun Konçertosu (1944-1951), ilk kez bir geleneksel çalgımızın orkestra eşliğinde kullanıldığı eser olma özelliğini taşır.

1961 yılında kendi arzusu ile emekli oldu. Emekli olduktan sonra yeni eşi ile birlikte Viyana’ya yerleştiler. 1963 yılında tekrar Türkiye’ye taşındılar. Konuk şef olarak 1970’e kadar Devlet Operası’nda birçok temsili ve senfoni orkestrası salonunda konserler yönetti. 17 Nisan 1970’de konser salonunda jübilesi yapıldı.

1953 yılında babasını, 1964 yılında İngiltere’de öğrenimde bulunan oğlunu ve 1975’de çok sevdiği annesini kaybeden Alnar’ın 1977 yılından sonra sağlığı iyice bozuldu.

Sanatçı 72 yaşındayken 26 Temmuz 1978 tarihinde Ankara’da hayatını kaybetti.

Eserleri:
Üç Şarkı, Romantik Uventür, Prelüd ve İki Dans, Türk Süiti, İstanbul Orkestra Süiti, Viyolonsel Konçertosu, Kanun Konçertosu, Fantezi, Yalova Türküsü, Sarı Zeybek, İstanbul Sokakları, Namık Kemal, Halıcı Kız, Kelebek Zabit, On Saz Semaisi, Bayati Araban Peşrevi Bayati Araban Saz Semaisi, Segah Peşrev, Sözsüz Romans.

Kaynak:Biyografi.info