Yaser Arafat

Filistin devlet başkanlığı yapmış, Arap-İsrail savaşlarının en önemli isimlerinden biri.

(FKÖ) lideri ve Filistin Kurtuluş Örgütü ile verdiği bağımsızlık mücadelesi ile ünlü olan tanınmış siyaset adamı.

Yaser Arafat, 24 Ağustos 1929 tarihinde Mısır’ın başşehri Kahire'de Filistinli bir anne ve babanın 7. Çocuğunun 6. olarak doğmuştur. Asıl adı Muhammed Abdurrahman Abdurrauf Arafat el-Kudva el-Hüseyni’dir. Babası, Abdurrauf el-Kudva el-Hüseyni, Gazzeliydi; annesi Zehva Mısırlıydı. Arafat'ın babası Kahire'nin kültürel olarak kozmopolit Sakanini mahallesinde tekstil tüccarıydı. Annesi Zehva Ebulsuut 1933'te, Arafat dört yaşındayken böbrek rahatsızlığından öldü. Annesi öldükten sonra babası onu ve küçük kardeşi Fethi’yi eski Kudüs'ün Fas mahallesinde yaşayan babaannesinin yanına gönderdi. 4 yıl amcaları Selim Ebulsuut’un yanında yaşadı. 1937 yılında babası onları yanına aldı ve ablası İnam tarafından büyütüldü.

Çocukluğunu, Doğu Kudüs’te, Yahudiler için kutsal sayılan Ağlama Duvarı’na bir taş atımı uzaklıkta olan bir mahallede geçirdi. Çocukluğunu geçirdiği ev, İsrail’in Doğu Kudüs’ü işgalinden sonra Ağlama Duvarı’na yer açmak için yıkıldı.

Arafat, ilkokulu Kudüs’te okudu; ortaöğrenimini İsrail işgalinden sonra ailesiyle birlikte göç ettiği Gazze’de tamamladı. İsrail ile mücadelesi ise, 18 yaşındayken, İsrail Devleti’nin kurulmasıyla başladı.

1947 yılında Mısır’da Kral I. Fuat Üniversitesi’nde İnşaat Mühendisliği bölümünde okumaya başladı ve 1956 yılında mezun oldu. Bu dönemde Yahudilerle giriştiği tartışmalarla ve Theodor Herzl ile diğer önde gelen siyonistlerin yayımladıkları eserleri okuyarak Yahudilik ve Siyonizm hakkında daha iyi bilgilendi. Yaşamının bu evresinde bir Arap milliyetçisi oldu.

1947-1949 Arap-İsrail savaşında Filistinlilerin komutanı Abdülkadir El-Hüseyni’ye genel sekreterlik yaptı. Filistin savaşçı birliklerinin oluşturulmasında rol oynadı. Gizli yollardan ele geçirdiği silahları Arap Yüksek Komitesi'nin ve Cihat Ordusunun üyeleri tarafından kullanılmak üzere o zaman İngiliz mandası altında olan Filistin'e kaçak yollardan soktu. İnşaat Mühendisliği eğitimi gördüğü Üniversitesi’nde tanıştığı arkadaşlarıyla El Fetih örgütünü kurdu.

1948 Arap-İsrail Savaşı sırasında, diğer Araplarla birlikte Filistin'e girerek İsrail birliklerine karşı savaşan Arap kuvvetlerine katılmaya çalıştı. Arafat, Süveyş Kanalı bölgesinde, İngilizlere karşı gerilla savaşına katılmaya gönüllü üniversite öğrencilerinin askeri eğitiminden sorumluydu. Ayrıca, Filistinli Öğrenciler Birliği’nde de faaldi. O dönemde Müslüman Kardeşler Örgütü’ne yakınlık duymakla beraber, hiçbir partiye katılmamıştı. Arafat’a göre, “Emperyalist rejimlerle bağlantılı, yozlaşmış siyasi partiler Filistin davasını taşıyamazdı”. Müslüman Kardeşlerin yanında savaştı. Çatışmada Mısır kuvvetlerinin ana savaş alanı olan Gazze'de savaşa katıldı.

1949 yılının başlarında savaş İsrail'in lehine doğru ilerlemekteydi ve Arafat bu esnada lojistik destek eksikliğinden ötürü Kahire'ye geri döndü. Üniversiteye döndükten sonra inşaat mühendisliği bölümünden 1956 yılında mezun oldu.

Filistinli gençlerin işgale karşı mücadeleyi bağımsız bir yapı içinde sürdürmesi amacıyla, 1952’de kurulan “Filistinli Öğrenciler Federasyonu”nun başkanı oldu. 1952'den 1956'ya kadar Filistinli Öğrenciler Birliği'nin başkanlığını yaptı. Yaser Arafat, başkanlık yaptığı ilk sene, Özgür Subaylar Hareketi'nin Kral I. Faruk'u devirmesinden sonra okuduğu üniversitenin adı Kahire Üniversitesi oldu. Bu sıralarda Arafat inşaat mühendisliğinden mezun oldu ve Süveyş kanalı Krizi'nde savaşmak için Mısır Ordusu'na çağrıldı ancak bizzat savaş alanında çarpışmadı. O yılın sonunda, Prag'da bir konferansta düz beyaz bir kefiye taktı. Bu kefiye daha sonra Kuveyt'te takmaya başladığı kendisiyle özdeşleşen siyah-beyaz damalı kefiyeden farklıydı. 1956’da okulu bitirince Mısır ordusuna girdi ve İsrail’le mücadele amacıyla Fedayiin örgütünü kurdu.

Aynı yıl, 2’inci Arap-İsrail savaşında, Filistin birliği saflarında, İngiliz ve Fransız kuvvetlerine karşı patlayıcı madde ve sabotaj uzmanı olarak yer aldı. İsrail’in saldırısı ve İngiltere ile Fransa’nın Kanal bölgesine asker çıkarmasıyla başlayan Süveyş savaşı, ABD ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin ortak çabalarıyla durduruldu.

1956 yılında Süveyş Krizi'nin sonucunda Özgür Subaylar Hareketi'nin lideri Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdülnasır, Birleşmiş Milletler Acil Müdahele Gücü'nün Sina Yarımadası ve Gazze Şeridi'ne yerleşmesini kabul etti ve bu da aralarında Yaser Arafat'ın da bulunduğu tüm gerilla ya da fedailerin bölgeden uzaklaştırılmasına neden oldu. Yaser Arafat önce Kanada'ya sonra da Suudi Arabistan'a vize alabilmek için başvuruda bulundu ama ikisinde de başarılı olamadı.

Mısır’da üniversite öğrenimlerini tamamlamış Filistinli öğrenciler çeşitli Arap ülkelerine dağıldı. Yaser Arafat, 1957 yılında, İngiltere mandası altında olan Kuveyt’e inşaat mühendisliği işi için çalışmaya gitti. Orada Mısır'daki Müslüman Kardeşler örgütünün üyesi iki Filistinli arkadaşı Salah Halef (Ebu İyad) ve Halil el Vezir (Ebu Cihad) ile karşılaştı. Her ikisi de sonraki dönemlerde Arafat'ın sağ kolu oldular. Gazze'den gelen diğer Filistinli mültecilerle arkadaşlığını geliştirdikçe el-Fetih diye bilinen grup oluşmaya başladı. Filistinli gençler, 1959’da El Fetih bünyesinde tekrar toplandı. Grubun ismi olan el-Fetih, Arapça Harekat el Tahrir el Vatani el-Filistini yani "Filistin Ulusal Kurtuluş Hareketi" 'nin baş harflerinin tersten yazılışıdır. Yaser Arafat, Gerilla kariyerinin başlarında da kod adı olarak Ebu Ammar'ı seçti. Arafat’ın El Fetih içindeki adı artık Ebu Ammar’dı.

El-Fetih kendini Filistinliler tarafından yürütülen bir silahlı mücadeleyle Filistin'in kurtarılmasına adadı.

Filistin’deki çatışmaları izleyen Time dergisi 13 Aralık 1963 sayısının kapağında Yaser Arafat’ın resmini koyunca Yaser Arafat’ı tüm dünya tanıdı. Arafat ve el-Fetih ortaya çıkmış ve İsrail'e karşı çıkmaya cesaret eden ulusal kahraman olarak görülmeye başlamıştır. Arap dünyasından gelen toplu takdirler sonucu finansal bağışlar önemli ölçüde artmış ve el-Fetih silah ve mühimmatı gelişmiştir.

29 Mayıs 1964 tarihinde Filistin Ulusal Konseyinin toplanmasının ardından 2 Haziran 1964 tarihinde Filistin Kurtuluş Örgütü kuruldu. FKÖ şemsiyesi altında bulunan gruplar içindeki en büyük örgüt olan El-Fetih'in lideri Yaser Arafat 1969'da FKÖ Yürütme Kurulu Başkanlığı'na getirildi. 1973'te FKÖ'nün siyasal kolunun da başına geçti, Arafat yönetimi 1973 yılından itibaren diplomasiye ağırlık vererek FKÖ'ye sürgün hükümeti niteliği kazandırdı. 1974 yılında örgüt, Arap Birliği, İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından Filistinlilerin tek meşru temsilcisi olarak tanındı. Örgütün merkezi 1967 savaşından sonra Ürdün'e, 1970'te Lübnan'a ve 1982 yılında İsrail'in Lübnan'ı işgaliyle Tunus'a taşındı.

Arafat 1980'lerde Libya, Irak ve Suudi Arabistan'dan aldığı parasal destekle oldukça yıpranmış olan FKÖ'nü tekrar yapılandırdı.

1982 yılından 1993'e kadar Yaser Arafat ve el-Fetih'in harekât merkezi Tunus'un başkentinde kaldı. 1 Ekim 1985 tarihinde İsrail Hava Kuvvetleri'nin Tahta Bacak Harekâtı'nın bir parçası olarak örgüt merkezini F-15 savaş uçaklarıyla bombalamasından sabah sporu için koşuya çıktığı için şans eseri kurtuldu. Bu saldırıda 73 Filistinli ölmüştür.

15 Kasım 1988 tarihinde Filistin Kurtuluş Örgütü bağımsız Filistin Devleti'ni ilan etti. Arafat 13 Aralık ve 14 Aralık tarihindeki konuşmalarıyla, İsrail'e "barış ve güvenlik içinde varolma" hakkını veren Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 242 sayılı kararını kabul etti ve "devlet terörizmi de dahil olmak üzere her türlü terörizmi" reddetti. Uzun yıllar boyunca ABD ile FKÖ arasında resmî görüşmelerin başlaması için şart koştukları bu koşulların Arafat tarafından kabul edilmesi ABD hükümeti tarafından kabul gördü. Arafat'ın bu sözleri Filistin Kurtuluş Örgütü'nün ana amaçlarından biri olan İsrail'in yok edilmesinden vazgeçildiğini gösteriyordu. Yeni görüş 1949 ateşkes sınırları içinde bir İsrail Devleti ile Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde bir Arap devleti olarak iki ayrı oluşumun kurulmasıydı. 2 Nisan 1989'da Arafat Filistin Ulusal Konseyi'nin Merkez Konseyi tarafından ilan edilen Filistin Devleti'nin başkanı seçildi

1991 yılında Körfez Savaşı sırasında Yaser Arafat, Saddam Hüseyin'in Kuveyt'i işgaline tam destek vererek tüm dünya kamuoyunu şaşırttı. Bunun sonucunda savaşın ardından Kuveyt'teki tüm Filistinliler Kuveyt'ten atıldılar.

7 Nisan 1992 tarihinde bir kum fırtınası sırasında uçağı Libya Çölü'ne düştü. İki pilot ve bir mühendis öldü Yaser Arafat hafif yara bere ile kurtuldu.

1994 yılında İsrail ile yapılan Gazze-Eriha Anlaşması ve Eylül 1995'te yapılan II. Oslo Anlaşması'yla İsrail Gazze Şeridi'nin tamamına yakınının, Batı Şeria'nın ise bazı bölgelerinin yönetimini Filistin Otoritesi'ne bıraktı. 1996 yılının Ocak ayında yapılan seçimlerin sonucunda 88 üyeli Filistin Otoritesi Konseyi oluşturuldu. Ayrıca seçimlerin sonunda Yaser Arafat Filistin Otoritesi'nin başkanı olarak göreve başladı. Filistin Otoritesi kabinesi 23 bakanlıktan oluşuyordu fakat önemli kararları alma yetkisi Yaser Arafat'a aitti. Ayrıca hükümette önemli pozisyonlar el-Fetih üyelerine verildi.

1973 yılında Arap Birliği'nin Rabat'ta yapılan zirvesinde Filistin Kurtuluş Örgütü "Filistin halkının yasal tek temsilcisi" olarak ilan edildi ve birliğe tam üyeliğe kabul edildi. Arafat, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na hükümet dışı bir örgütün üyesi olarak hitap eden ilk kişi olmuştur.

Yaser Arafat,1990 yılında Filistinli bir Hristiyan olan Süha Tavil ile evlendi. Evlendiğinde kendisi 61, eşi 27 yaşındaydı. Eşi Süha evlenmeden önce müslüman oldu. 24 Temmuz 1995 tarihinde Arafat'ın eşi Süha Fransa, Sorbonne'da bir kız çocuk dünyaya getirdi. Arafat'ın ölmüş annesi Zehva'nın adı çocuğa verildi.

Yaser Arafat, Paris yakınlarındaki Clamart'da Percy Askerî Hastanesinde 11 Kasım 2004 tarihinde 75 yaşında vefat etti. Arafat'ın cenazesi 12 Kasım 2004'te Kahire'de düzenlenen törenden sonra Ramallah'ta toprağa verildi.

Yaser Arafat’ın ölümünden sonra FKÖ Genel Sekreteri Mahmut Abbas FKÖ'nün başına seçildi ve Faruk Kaddumi el-Fetih'in başına geçti.

Kaynak:Biyografi.info