Ratip Aşir Acudoğlu

Ratip Aşir Acudoğlu, 15 Temmuz 1929 tarihinde kurulan Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği’nin kuruluşuna katıldı. Cumhuriyet döneminde yurtdışına gönderilen ilk heykeltıraş, ilk anıtsal heykelimizi yapan sanatçımızdır.

Ratip Aşir Acudoğlu, 20 Şubat 1898 tarihinde İstanbul'da doğmuştur. İlköğrenimini Mahmudiye Rüştiyesi'nde, ortaöğrenimini Ankara Sultanisi'nde yaptı. Birinci Dünya Savaşı'na katılan Osmanlı Devleti, 1915 yılında lise son sınıfta iken Ratip Aşir Acudoğlu’nu askere aldı. 37. Kafkas Fırkası depo taburunda katılmış ve Mondros Mütarekesinden sonra terhis edilmiştir. 1918 yılında Savaş bittikten sonra Sanayi-i Nefise Mektebine (Güzel Sanatlar Akademisi) Heykel Bölümü'ne girdi. Sanayi-i Nefise Mektebi'nde İhsan Özsoy’un atölyesinde çalışmaya başlayarak ilk heykelcilerimizden İhsan Özsoy'un öğrencisi oldu. İhsan Özsoy'dan heykel sanatıyla ilgili temel bilgileri aldı.

Ratip Aşir Acudoğlu, babası Aşir Molla'nın yardımıyla 1920 yılında Almanya'ya gitti. Münih Güzel Sanatlar Akademisi'ne girdi ve bir süre Prof. Bernard Blecker'in atölyesinde çalıştı. Fakat o Fransa'nın Rodin'den sonra yetişen en güçlü heykelcisi Aristide Maillol'a hayrandı. Bütün dileği Antoine Bourdelle ve Aristide Maillol gibi büyüklerin yanında çalışmaktı. Nitekim Münih'e geldiğinin ikinci yılında Almanya'dan Fransa'ya geçerek Aristide Maillol'dan ders almak istedi. Aristide Maillol atölyesine kabul edip eserlerini bir bir gösterdi ama hayranı olduğu Aristide Maillol'dan ders almayı başaramayınca Aristide Maillol ve Antoine Bourdelle’nin eserlerinin etkisinde serbest olarak çalışmaya başladı.

1925’te Türkiye’ye döndükten sonra “Yaralı Asker” heykeliyle Sanayi-i Nefise Mektebi'nin Avrupa sınavını kazanınca eğitimini tamamlamak üzere yeniden Fransa’ya gitti. Ratip Aşir Acudoğlu, devlet tarafından Paris’e heykel eğitimi için gönderilen ilk heykel sanatçısı olmayı başarmıştı. Böylece ikinci kez yurtdışına ve Paris'e gitti; julian Akademisi'nde Paul Landowski ve Henri Bouchard'ın atölyelerinde çalıştı. Ama söz konusu sanatçılar, heykelin akademik disiplinini uygulayan ve bu yolda eğitim veren kişiler olduklarından, Ratip Aşir onların istediği kıvama gelmekte çok zorlanmıştı. Yine de zaman buldukça, kendine usta olarak seçtiği Aristide Maillol ve Antoine Bourdelle'in atölyelerine giderek, onların önerilerinden yararlandı. Üç yıl eğitim aldığı Avrupa’dan 1928 yılında Türkiye’ye dönüşünde Edirne Öğretmen Okulu'na resim öğretmeni olarak tayin edildi. Bu okulda kendisine bir heykel atölyesi verildi ve ilk anıt çalışması olan "Kubilay Şehidi Anıtı"'nı bu atölyede 1932 yılında gerçekleştirdi.

Ratip Aşir Acudoğlu, Refik Fazıl Epikman, Cevat Dereli, Şeref Akdik, Mahmut Cuda, Nurullah Berk, Hale Asaf, Ali Avni Çelebi, Ahmet Zeki Kocamemi, Muhittin Sebati, Fahrettin Arkunlar’dan oluşan sanatçılarla birlikte 15 Temmuz 1929 tarihinde kurulan Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği’nin kuruluşuna katıldı.

Ratip Aşir Acudoğlu, Edirne Öğretmen Okulu'ndan sonra İstanbul'da Zeyrek, Bakırköy, Beykoz ve Çubuklu ortaokullarında resim öğretmenliği yaptı.

Ratip Aşir Acudoğlu, ömrünün sonuna kadar ortaokullarda çocuklara resim yaptırmak gibi kişiliğine hiç uymayan işlerle uğraşmak zorunda kalmıştı. İlk önemli heykelcilerden birisi olduğu halde diğer akranları gibi akademiye vb girmeyi başarmadı. Buna rağmen Menemen Şehit Kubilay anıtı (Mustafa Fehmi Kubilay), Erzincan İsmet İnönü anıtı (1948), Ankara Ziraat Fakültesi Atatürk anıtı gibi büyük eserler ona sipariş edilmişti. Ancak bu anıt heykellerden sağladığı kazançla kendi heykel çalışmalarını sürdürebilmiştir.

Ratip Aşir Acudoğlu, 17 Ocak 1957 tarihinde İstanbul’da Çubuklu Ortaokulu’nda resim öğretmenliği yaptığı için ikamet ettiği Çubuklu’daki yalısında kalp krizi geçirerek 59 yaşında ölmüştür.

Eserleri :
1932 - Şehit Kubilay Anıtı, (Mustafa Fehmi Kubilay) Menemen,
1948 - İsmet İnönü Anıtı, Erzincan,
1954 - Atatürk Anıtı, Ziraat Fakültesi önü, Ankara
1940 - Bolu Atatürk heykeli (Nijat Sirel ile birlikte), Bolu


Kaynak:Biyografi.info