Nurullah Berk

Türkiye’ de geometrik-figüratif yapımcılığın (konstruktivizim) ilk temsilcilerinden biridir.
Nurullah Berk, 22 Mart 1906 tarihinde İstanbul da doğmuştur.

İlkokulu Heybeliada’da, ortaokulu Nişantaşı’nda okudu. Galatasaray Lisesi’ni 1924 yılında bitirdikten sonra, Sanayii Nefise mektebine girdi. Burada Hikmet Onat ve İbrahim Çallı atölyelerinde öğrenim görerek mezun oldu.

Daha sonra Paris'e giderek, Paris Güzel Sanatlar Yüksek Okulunda Ernest Lourent'in öğrencisi olmuştur. 1928'de öğrenimini tamamlayarak Türkiye'ye döndü ve bir grup arkadaşıyla “Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği"nin kurucuları arasında yer aldı.

15 Temmuz 1929 tarihinde Refik Fazıl Epikman, Cevat Dereli, Şeref Akdik, Mahmut Cuda, Nurullah Berk, Hale Asaf, Ali Avni Çelebi, Ahmet Zeki Kocamemi, Muhittin Sebati, Fahrettin Arkunlar, Ratip Aşir Acudoğlu’ndan oluşan sanatçılarla birlikte Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği’nin kuruluşuna katıldı.

1933 yılında tekrar Paris'e gitti. Burada Lhote ve Leger atölyelerine devam ederken bu sanatçıların resimde savundukları desen, kütle ve hacim yaratma anlayışlarını benimsemiş, Türkiye de izlenimci Çallı Kuşağının yok ettiğini düşündüğü bu anlayışları, Türk resmine yeniden getirmeyi planlamıştır. Yılsonunda geri döndü ve aynı yıl 1933’de Abidin Dino, Elif Naci, Zeki Faik İzer, Cemal Tollu ve Zühtü Müridoğlu ile birlikte "Türkiye'ye egemen izlenimci tutuma karşı, biçim olarak Batı’ daki çağdaş akımlara paralel kübist ve yapımcı teknik” şeklinde tarif edilen yeni bir anlayışın öncülüğünü yaptı.

Sanatın ne olduğunu insanlara anlatmayı, insanları sanat adına bilinçlendirmeyi amaçlayan grubun adını Nurullah Berk koyar ve kurulan dördüncü grup olduğu için D grubu adını alır. Grup 1947 de dağıldı. Bu dönemde yaptığı resimlerinde tümüyle çizgisellik ve iki boyutluluk dikkati çekmektedir. 1950’lerin sonunda Berk, Türk resminde bir Doğu-Batı birleşiminin gerekliliğini savunmuştur.

1939’da İstanbul Güzel Sanatlar Akademisinde öğrenim üyesi oldu. 1962’de de İstanbul Resim ve Heykel Müzesi müdürlüğüne getirildi.

1939'dan 1968'e kadar Türk plastik sanatlarının kurumsallaşması yolunda yoğun çaba göstermiştir.

Yurtiçi ve yurtdışında birçok resim sergisi açtı.

Nurullah Berk, UNESCO’ya bağlı "Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Türkiye Komitesi"ni Suut Kemal Yetkinle birlikte kurmuş, Paris, Moskova, Bükreş, Leningrad ve Brüksel sergilerinde komiserlik yapmıştır.

Nurullah Berk, Türk Resminin Batı resmi ile kurduğu ilişkide önemli yer tutar. Resimlerinin çok eleştirilmesi, dahası kendisinin bile, “üçüncü sınıf ressam ve yazar” olduğunu ileri sürmesi, onun önemini azaltmaz. Toplumlardaki yeni oluşumlarda ilklerin işi her zaman zordur. Nurullah Berk belki bu anlamda ilk değildir ama, çağdaş sanattaki yeni anlayışlara ayak uydurma isteği ile ilklerin içinde yer alır.

Yapıtları İstanbul, Ankara, İzmir Resim Ve Heykel Müzelerinde, Bursa ve kimi Anadolu sanat Galerilerinde, Bükreş Üniversitesi'nde, Paris Türkiye Büyükelçiliği'nde, Amerika'da Minesota, St. Paul Sanat Galerisi'nde, Türkiye ve yabancı ülkelerde özel koleksiyonlardadır.

Nurullah Berk, Nazım Hikmet'in dayısının kızı Münevver (Andaç) hanım ile evlendi, daha sonra boşandılar. Renan (Genim) adında bir kız çocukları vardır. Nurullah Berk, Daha sonra Efser Hanım ile evlendi. Fatoş adında bir kızı oldu.

Nurullah Berk, 9 Ocak 1982 tarihinde İstanbul’da öldü.

Ödülleri :
1947 - Ahmet Çanaklı Ödülü
1966 - 28. Devlet Resim ve Heykel Sergisi birincilik ödülü
1975 - DYO Ödülü Resim Yarışması 1.ciliği.

En tanınmış eserleri:
İskambil Kağıtlı Natürmort
Nargile İçen Adam (İstanbul Resim Heykel Müzesinde) Ütü Yapan Kadın (Tiglat Sanat Galerisi özel koleksiyonu)
Gergef İşleyen Kadın(İstanbul Resim Heykel Müzesinde) Çömlekçi (İstanbul Resim Heykel Müzesinde)
Kuşlar
Dikenler

Kitapları :
1932 - Modern sanat
1933 - Leonardo da Vinci
1937 - Türk heykeltıraşları
1943 - Türkiye ‘de resim
1950 - La Peinture Turque (Türk Resmi)
1951 - Belliniler
1957 - Türkiye’de Resim ve Heykel
1964 - Resim bilgisi
1968 - Sandro Botticelli, Polo Ucello, Piero della Francesca
1972 - Resim ve Heykel Müzesi
1973 - Elli Yılda Türk Resmi ve Heykeli(H.Gezer ile)
1977 - Fikret Mualla, Türk Resminde İstanbul

Kaynak:Biyografi.info