Ahmet Zeki Kocamemi

15 Temmuz 1929 tarihinde kurulan Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği’nin kuruluşuna katıldı.

Ahmet Zeki Kocamemi, 1900 yılında İstanbul’un Fatih semtinde doğmuştur. İlköğrenimini Hadika-i Meşferet Mektebi’nde tamamladı. Ortaöğreniminin ardından 1916 yılında Sanayi-i Nefise Mektebi’ne girdi. Orada önce Hikmet Onat daha sonra İbrahim Çallı’nın öğrencisi oldu. Resim sanatına bütünüyle yönelmediği ilk gençlik yıllarında, marangoz olan ağabeyinin yanında bu mesleğin inceliklerini öğrendi.

Ahmet Zeki Kocamemi, 1918 yılında 1. Dünya savaşı sırasında askere gitmek zorunda kalınca öğrenimine bir süre ara verdi. Mondros Mütarekesi’nden sonra 1919 yılında Sanayi-i Nefise Mektebi’ne tekrar devam ederek 1922 yılında mezun oldu. Şeref Akdik, Refik Fazıl Epikman, Elif Naci, Mahmut Cuda, Muhittin Sebati, Ali Avni Çelebi, Cevat Dereli, Fahrettin Arkunlar, Hamit Görele, Halil Dikmen, Eşref Üren, Cemal Tollu, Turgut Zaim gibi Cumhuriyet döneminin ilk ve en önemli ressamları arasına girdi.

Ahmet Zeki Kocamemi, Akademi’de öğrenci olduğu sırada 2. Galatasaray Sergisi’ne katılarak; hocalarıyla birlikte eserlerini sergileme olanağı buldu. Yeni Resim Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer alarak; ileride kurulacak olan Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliğinin de ilk temellerini attı. Ancak, Cumhuriyet ruhunun heyecanını yansıtan ve sanat ortamına farklı bir soluk kazandırmayı amaçlayan bu girişim tek bir sergiyle sınırlı kaldı. Topluluk üyelerinin; Refik Fazıl Epikman, Cevat Dereli, Şeref Akdik'in, Mahmut Cuda, Nurullah Berk, Hale Asaf, Ali Avni Çelebi, Muhittin Sebati, Ratip Aşir Acudoğlu ve Fahrettin Arkunlar adlı topluluk üyelerinin her birinin burslu olarak yurtdışına gitmesiyle bu girişim son buldu.

Arkadaşları aldıkları burslarla Paris’e giderken Ahmet Zeki Kocamemi’de, 1922 yılı Aralık ayında, Türk Ocağı’nın vermiş olduğu bursla Münih’e gitti. Ondan birkaç ay önce Münih’e giden Ali Avni Çelebi, Ratip Aşir Acudoğlu ve Kenan Yontunç’un yaptığı gibi, ilk olarak Heinemann’ın özel atölyesinde resim dersleri almaya başladı. Bir yıl sonra da girdiği Münih Güzel Sanatlar Akademisi’nin sınavlarını kazanamayınca Hans Hofmann’ın özel atölyesinde resim dersleri almaya başladı.

Ahmet Zeki Kocamemi’nin Hofmann atölyesinde gerçekleştirdiği Saksılı Tabure, Poz Veren Çıplak ve Otakçılar adlı çalışmalarından başka, bugün Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul Devlet Resim Heykel Müzesi koleksiyonlarında bulunan 1926 tarihli “Gazete Okuyan Çıplak”” adlı deseni de büyük olasılıkla bu dönem çalışmalarının bir örneğidir. Kübist ve heykelsi anlayışıyla bu desen, Kocamemi’nin nü konusuna ilgisinin de ilk örnekleri arasında yer almaktadır.

1927 yılında İstanbul’a dönen Ahmet Zeki Kocamemi, 1928 yılında Trabzon Lisesi’nde resim öğretmenliğine atandı. Burada Bedri Rahmi Eyüboğlu öğrencisi oldu.

Ahmet Zeki Kocamemi; Refik Fazıl Epikman, Cevat Dereli, Şeref Akdik, Mahmut Cuda, Nurullah Berk, Hale Asaf, Ali Avni Çelebi, Muhittin Sebati, Ratip Aşir Acudoğlu, Fahrettin Arkunlar’dan oluşan sanatçılarla birlikte 15 Temmuz 1929 tarihinde kurulan Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği’nin kuruluşuna katıldı.

1930 yılında Güzel Sanatlar Akademisine girerek 1933 yılına kadar 3 yıl İç Mimarlık Bölümünde Prof. Gunter’in asistanlığını yaptı. Asistanlık süresini bitirdikten sonra İç Mimarlık Bölümüne öğretim görevlisi olarak atandı.

Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği ile katıldığı 1939 yılında I. Devlet Resim ve Heykel Sergisi’nde ise Atatürk’ün Cenaze Töreni ya da (Atatürk’ün Naşı’nın Gülhane Parkı’ndan Sarayburnu’na Götürülüşü) adlı resmiyle birincilik ödülü aldı.

Ahmet Zeki Kocamemi - Atatürk’ün Cenaze Töreni - 1939

Ahmet Zeki Kocamemi, Yurt Gezileri kapsamında 1938 yılında Rize’ye gitti ve daha sonra, yurt gezileri neticesinde toplanan eserlerin Anadolu’da dolaştırılması nedeniyle 1944 yılında Konya'yı ziyaret etti. Bu dönemde yaptığı Rize’de Çay Ziraati adlı resmi, teknik olarak daha çok Paul Cézanne’ın peyzajlarını anımsatmaktadır. Hayatını resim öğretmenliği ve resimlerini satarak idame ettiremiyor, boş zamanlarında marangozluk yapıyor, kuş kafesleri yaparak satıyordu. Bu nedenle Marangoz Zeki diye de anılır olmuştu.

1946 yılında İsmail Hakkı Oygar Sanat Galerisinde ilk kişisel resim sergisini açtı. Müstakiller ile birlikte pek çok sergiye katılan Ahmet Zeki Kocamemi, 1947 yılında D Grubu’na katıldı. 1951’den 1959’a dek resim yapmaya ara veren sanatçı, ölümünden bir süre önce yeniden resme başladı.

Ahmet Zeki Kocamemi, 3 Mayıs 1959 tarihinde İstanbul’da 59 yaşında ani bir rahatsızlık sonucu ölmüştür.

Zeki Kocamemi’nin 1935 yılında yaptığı Mekkare Erleri adlı çalışması sanatçının en çok konuşulan baş yapıtlarından birisidir. “ Önde iki süvariyi ve geri planda onları izleyen askerleri gösteren bu resim, konu olarak Kurtuluş Savaşı’ndan bir sahneyi içermektedir. Yakın tarihle ilgili bir konuyu yansıtmasına karşın resimde plastik kaygının ön planda olduğu sezilmektedir. Gri, mavi ve mor tonlarının hâkim olduğu resimde, yüzeyler kalın ve hareketli fırça darbeleriyle oluşturulmuştur. Figürlerin hacimli işlenişi ise Kocamemi’nin özgün tarzını ortaya koymaktadır.

Ahmet Zeki Kocamemi - Mekkare Erleri - 1935

Kaynak:Biyografi.info