Sakıp Sabancı

Sabancı şirketinin kurucusu olan Türk sanayici.
Sakıp Sabancı, 7 Nisan 1933 tarihinde Kayseri'nin Akçakaya köyünde fakir bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Babası Hacı Ömer Sabancı, annesi Sıdıka Sabancı'dır. İlkokulu Adana İsmet İnönü İlköğretim Okulu’nda okudu. Lise eğitimini sürdürdüğü sırada, üst üste üç kez yakalandığı zatürre hastalığıyla aynı anda okulu devam ettiremedi ve 1950 yılında eğitim hayatına son vermek zorunda kaldı.

1948 yılında Akbank’da 25 lira aylıkla “stajyer memur” olarak çalışmaya başladı. 25 lira aylıkla çalıştığı bu işinde hesap makinesi, yazı makinesi kullanma, tahsil ve tediye fişlerini kesmek gibi, ileriki dönemlerde kendine fayda sağlayacak birçok şey öğrendi. İlk kez İstanbul’a geldi, Sirkeci’deki Özipek Palas Oteli’nde kaldı.

Daha sonra 1950 yılında bu işinden ayrılıp Bossa Un Fabrikası’nda veznedar olarak çalışmaya başladı. Maaşı 50 liraya çıktı. 1955 yılına gelindiğinde fabrikanın ticaret müdürü olmuştu. Aynı yıl ikinci el Pontiac marka beyaz spor bir otomobil satın aldı. Sırasıyla, çiftlik müdürü ve Bossa Tekstil İşletmesi Müdürü oldu. Sakıp Sabancı, 1966 yılında polyester ve iplik fabrikası olan SaSa‘yı kurdu. Babasının 1966 yılında vefatından sonra kurulan Sabancı Holding'in yönetim Kurulu Başkanlığı'na getirildi. Bu görevi yanında Holding'e bağlı çok sayıda kuruluşun Yönetim Kurulu Başkanlığı'nı ve Murahhas Üyeliklerini de yapmıştır.

1964 yılından itibaren, 25 yıl müddetle Adana ve Kocaeli Sanayi Odaları, Türkiye Sanayi ve Ticaret Odaları Birliği üyeliği ve başkanlığı yaptı. Muhtelif vakıflarda çeşitli zamanlarda görevler üstlendi.

1970 yılında, ikinci çocuğu Metin’in zihinsel özürlü olarak dünyaya gelmesi sebebiyle Sabancı, diğer insanlara yardım amacıyla, 1976 yılında Erol Sabancı Spastik Çocuklar Tedavi ve Eğitim Merkezi ile 1996 yılında Metin Sabancı Spastik Çocuklar ve Gençler Eğitim Üretim ve Rehabilitasyon Merkezi’ni kurdu.

1974’te İzmit Köseköy’de LasSa fabrikası, 1981’de Londra’da Ak International Bank kuruldu. Bu bankanın özelliği ise Türk sermayesi ile yurt dışında açılmış ilk Türk bankası olmasıydı.

1974 yılında o dönemler Sabancı Holding Genel Koordinatörü olarak görev yapan Türkiye Cumhuriyeti eski Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın ısrarı üzerine Sabancı Holding İstanbul’a taşındı. Anne Sadıka Sabancı’nın bütün malvarlığını bağışlaması ve Sabancı kardeşlerin katkılarıyla Hacı Ömer Sabancı Vakfı VAKSA kuruldu. Aynı yıl İzmit Köseköy’de LASSA (BRİSA) kuruldu.

1981’de Türk sermayesi ile yurtdışındaki ilk banka AKINTERNATIONAL BANK (Sabancı Bank Plc.) Londra’da kuruldu. Sabancı yine 1981’de Amerika’da Houston’da ilk kez kalp kapakçığı ameliyatı oldu.

1984’te ilk onursal doktorası Eskişehir Anadolu Üniversitesi tarafından verildi. İsveç’te, Stockholm’de Uluslararası Ticaret Odası Kongresi’nde Türkiye’yi temsil etti.

1985’te ise ABD eski Başkanı Jimmy Carter ve eşi, Sakıp ve Türkan Sabancı’yı Emirgan’daki evlerinde ziyaret etti. Türk ekonomisindeki gelişmeleri, Avrupa’daki uluslararası firmaların ve bankaların temsilcileri ile Türkiye ile iş yapan İsviçre bankaları ve İsviçre firmalarının temsilcilerine aktarmak amacıyla İsviçre-Türk Derneği’nin Cenevre’de düzenlediği toplantıya konuşmacı olarak katıldı. Aynı yıl “İşte Hayatım” isimli ilk kitabı yayınlandı. Mimar Sinan konusunda Fransa’nın ünlü Sorbonne Üniversitesi’nde konferans verdi.

Sakıp Sabancı 1986’da TÜSİAD’ın Yönetim Kurulu Başkanı oldu. 1987’de ise şimdi Belçika Kralı olan Belçika Kralı Philippe'ın babası Prens Albert İstanbul’a gelerek, Sakıp Sabancı’ya Emirgan’daki evi Atlı Köşk’te “Belçika Kraliyet Nişanı” takdim etti. Aynı yıl Sabancı ve DuPont ortaklığıyla ilk yüzde 50/50 “joint venture” şirket DUSA kuruldu. TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkanı oldu. yine 1986’da Sakıp Sabancı ve eşi, ABD Başkanı Ronald Reagan ve eşini Beyaz Saray’da ziyaret etti.

1986 yılında Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği TÜSİAD'ın Yönetim Kurulu Başkanlığı'nı üstlenen Sakıp Sabancı, 1987-1990 yılları arasında Yüksek İştişare Konseyi Başkanlığını yaptı.

1989’da babası Hacı Ömer Sabancı zamanında toplanmaya başlanan Resim ve Hat koleksiyonlarının sergilenmesi için SSCB Kültür Bakanlığı’nın daveti üzerine Moskova’da bir sergi açıldı. Bu sergi, sonraki yıllarda dünyanın en önemli müzelerinde segilenecek “Altın Harfler: Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nden Osmanlı Hat-Resim Koleksiyonu Sergisi” için bir mihenk taşı oldu. Yine 1989’da Sabancı Amerika’da Houston’da ikinci kez kalp ameliyatı oldu.

1993’te ise 1988 yılında temeli atılan SABANCI CENTER açıldı. 1994’te Japon Toyota ve Mitsui ile yüzde 50/50 ortak olarak Türk otomotiv sanayiine yeni bir pencere açacak TOYOTASA fabrikası Adapazarı’nda açıldı.

1996 Sakıp Sabancı ve Sabancı ailesi için acı dolu bir olay yaşandı. Kardeşi Özdemir Sabancı elim bir saldırıda hayatını kaybetti.

1994 yılında ToyotaSa fabrikasının açılışını yaptı. 1997 yılında Danone firması ile yarı yarıya ortaklık kurarak DanoneSa‘nın kurulmasını sağladı. Bunların yanında Bridgestone, Dupont, Philip Morris, Kraft Foods International ve Carrefour gibi dünya devi birçok marka ile ortaklık kurup, Sabancı adını tüm dünyaya tanıttı.

Sakıp Sabancı 1997’de Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından “Devlet Üstün Hizmet Madalyası” ile onurlandırıldı. Aynı yıl dünyaca ünlü gıda devi Fransız Danone ile yüzde 50-50 ortaklıkla DANONESA kuruldu. Ardından Fransız Hipermarket zinciri Carrefour ve Sabancı ortaklığı ile CARREFOURSA Hipermarket Zinciri kuruldu.

1998’de New York’ta Metropolitan Müzesi’nde “Altın Harfler: Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nden Osmanlı Hat-Resim Koleksiyonu Sergisi” sergilendi. Böylece Metropolitan üzesi’nde sergilenen ilk özel koleksiyon ünvanına sahip oldu. Yine 1998’de Du Pont firması ile ortaklaşa Arjantin ve Brezilya’daki endüstriyel iplik ve kord bezi fabrikaları satın alındı.

Aynı yıl kardeşi Hacı Sabancı vefat etti.

1999 yılı Sabancı’nın eğitme yaptığı en büyük hizmetlerden birinin gerçekleştiği yıldı. 170 Milyon dolarlık yatırımla, Türk eğitimine yeni bir soluk getirmesi hedeflenen SABANCI ÜNİVERSİTESİ İstanbul’da açıldı. Aynı yıl Çukurova Üniversitesi tarafından onbirinci onursal doktorası takdim edildi.

2000 yılında “Altın Harfler: Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nden Osmanlı Hat-Resim Koleksiyonu Sergisi” Paris’te Louvre Müzesi’nde sergilendi.

2001’de Sabancı ve DuPont’un yüzde 50-50 ortaklığıyla 4 kıtada toplam 16 fabrika ile faaliyet gösteren DUPONTSA ve DUSA INTERNATIONAL şirketleri kuruldu. Aynı yıl Sakıp Sabancı ve ailesi ABD Başkanı Bill Clinton’ın davetlisi olarak Beyaz Saray’a gittiler.

Eğitime katkılarından dolayı gerek yurtiçinde gerekse yurtdışında birçok üniversite tarafından kendisine "Fahri Doktorluk" ünvanı verilmiştir.

İşadamı özelliğinin yanında yazar kimliğiyle de ön plana çıkan Sakıp Sabancı, bir çok da kitap yazmıştır.

Yaşamını, sanayi, kültür, sanat ve eğitime adayan Sakıp Sabancı ömrü boyunca Türkiye'nin gelişmesi, dünya ülkeleri arasında hakettiği yere ulaşması için vargücü ile çalışmıştır. Sabancı Üniversitesi ile eğitim hayatına, Sakıp Sabancı Müzesi ile kültüre, Hat ve Resim Koleksiyonu ile sanat dünyasına büyük katkılarda bulunmuştur. Uluslararası bir çok toplantıda Türkiye'yi temsil eden Sakıp Sabancı, Sanayi Odaları, TÜSİAD gibi bir çok kuruluşun da başkanlığını yapmıştır. Sabancı Holding'in uluslararası bir kuruluş olmasına sınırsız katkılarda bulunan Sakıp Sabancı, aynı zamanda Türkiye'nin dört bir yanında eserler yaratan Hacı Ömer Sabancı Vakfı, VAKSA'nın da Mütevelli Heyeti Başkanıydı.

İş dünyasında ve sosyal alanlarda bir ekol yaratarak, pek çok ilke imza atan Sabancı, Prof. Dr. Siyami Ersek, Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay, Mümtaz Zeytinoğlu, İdil Biret, Suna Kan, Leyla Gencer, Cemal Reşit Rey, Hayati Tabanlıoğlu, Münir Nurettin Selçuk, Burhan Felek, Yaşar Doğu, Celal Atik, Adnan Kahveci gibi iş, tıp, sanat ve spor dünyasının önde gelen kişilerin henüz hayattayken büstlerini yaptırdı. Her yıl düzenlediği sanatçı davetiyle Türkiye’nin önde gelen sanatçılarını bir araya toplayan ilk işadamı olan Sabancı, yine her yıl Milli Eğitim Bakanlığı’nca belirlenen öğretmenlere “Yılın Öğretmeni” ödülünü vererek bir ilki gerçekleştirdi. Sabancı, Türkiye’deki özürlülere ilişkin çalışmalara önderlik eden ilk işadamı oldu.

Sakıp Sabancı, 1957 yılında teyzekızı Türkan Sabancı Civelek ile evlendi. Dilek Sabancı (d.1964), Metin Sabancı (d.1970) ve Sevil Sabancı (d.1973) adında üç çocukları oldu.

1981 ve 1989 yıllarında iki defa kalp kapakçığı ameliyatı oldu.

Sakıp Sabancı 10 Nisan 2004 tarihinde İstanbul'da 71 yaşında iken böbrek kanseri tedavisi gördüğü Amerikan Hastanesi'nde öldü.

Yazdığı Kitapları :
1985 - Para Başarının Mükafatıdır
1986 - İşte Hayatım
1988 - Gönül Galerimden
1989 - Rusya'dan Amerika'ya
1990 - Ücret Pazarlığı mı ? - Koyun Pazarlığı mı ?
1991 - Değişen ve Gelişen Türkiye
1993 - Daha Fazla İş Daha Fazla Aş
1995 - Doğu Anadolu Raporu
1998 - Başarı Şimdi Aslanın Ağzında
2001 - Hayat Bazen Tatlıdır
2002 - Sakıpname
2004 - Bıraktığım yerden Hayatım
2004 - Her Şeyin Başı Sağlık


Kaynak:Biyografi.info