Sabiha Bengütaş

Sabiha Bengütaş Sanayi-i Nefise Mektebi'nin heykel bölümünden mezun olan ilk kadın sanatçıdır.

Sabiha Bengütaş, 1904 yılında İstanbul’da doğmuştur. Asıl adı Sabiha Ziya’dır. Annesi Asime Hanım, babası Ziya Bey’dir. İlköğrenimi Eyüp Sultan Reşadiye Numune Mektebi'nde tamamladı. Babasının görevi nedeniyle çocukluğunda ailesiyle birlikte Şam'a gitti ve eğitiminin dört yılını Şam'da sürdürdü; bu dönemde bir yıl Fransız Katolik Mektebi'ne devam etti. Ailesi ile İstanbul'a dönüp Büyükada'ya yerleştikten sonra Köprülü Fuat Paşa Okulu'ndan mezun oldu.

1920 yılında henüz liseden mezun olmadan Sanayi-i Nefise Mektebi'nin resim bölümüne girdi ve ressam Feyhaman Duran'ın öğrencisi oldu. Resim eğitimi sırasında antik bir büstü kopya eden Sabiha Ziya’nın bu çalışması, Heykel Atölyesi hocası İhsan Özsoy tarafından beğenilince bölüm değiştirdi ve heykel bölümündeki üç erkek öğrenci (Zühtü Müridoğlu, Nusret Suman, Nijat Sirel) arasına ilk kız öğrenci olarak katıldı. Sanayi-i Nefise Mektebi'nden 1924 yılında mezun oldu.

Hastalığı nedeniyle eğitimine iki yıl ara vermek zorunda kalan Sabiha Bengütaş, ara verdiği dönemde de heykelden kopmadı. Öğrenimi boyunca öğrenciler arasında açılan birçok yarışmaya katıldı ve yedisini kazandı. Abideler Komisyonu'nun, İtalya'da heykeltıraş Pietro Canonica'nın yanında çalışmak üzere öğrenci gönderilmesi için açtığı yarışmayı da kazanarak Roma'ya gitti. Pietro Canonica'nın atölyesinde 18 ay çalıştı. Bu sırada Roma Güzel Sanatlar Akademisi'ne yazıldı ve Ermenegildo Luppi'nin atölyesinde öğrenim gördü.

Sabiha Bengütaş, 31 Temmuz 1925 günü açılan Galatasaray Sergisine biri Ahmet Haşim'in büstü olmak üzere üç eseri ile; ertesi yıl yapılan sergiye ise Hakkı Şinasi Paşa, Âkil Muhtar Özden ve ressam Hikmet Onat’ın büstleriyle katıldı. Galatasaray Sergisi ismini taşıyan bu sanat etkinliklerine katılım gösteren ilk kadın sanatçı yine Sabiha Ziya olmuştur.

Sabiha Bengütaş, 1933 yılında şair Abdülhak Hamit Tarhan’ın torunu diplomat Şakir Emin Bengütaş ile evlendi. Sabiha Ziya, iki yıl sonra soyadı kanunu gereği bu evlilik ile Bengütaş soyadını almıştır.

Bu evlilik ile Sabiha Ziya Bengütaş yurt dışı ziyaretlerini daha sık gerçekleştirmiş ve böylelikle ismini daha geniş camiaya duyurmuştur. Diplomat bir eşe sahip olmanın gereği olarak önce Brüksel’e gitmiş buradaki sanat eserlerini ve müzeleri tanımış, daha sonra uzunca yıllar Türkiye’nin Roma elçiliğinde eşi görev aldığı için İtalya’da mesleğini sürdürmüştür. Bunlara ek olarak Moskova, Varşova ve Prag’da da yaşamak da Sabiha Ziya Bengütaş’ın mesleğine büyük katkı sağlamıştır.

Sabiha Bengütaş, 1938 yılında yapılan Atatürk ve İsmet İnönü heykel yarışmalarında birinci oldu. Bugün Çankaya’da bulunan Atatürk heykeli dünyanın en değerli mermerlerinden biri olan carcara mermeri kullanılarak yapılmıştır. Ayrıca Mudanya’daki İsmet İnönü heykelini yaptı. İsmet İnönü’nün heykeli Garp Cephesi Kumandanı giysisiyle, Mudanya Mütarekesi dönemini sembolize etmektedir. Söz konusu bu heykel günümüzde Mudanya’dadır.

Sabiha Bengütaş, yaşamı boyunca Atatürk, İsmet İnönü, Abdülhak Hamit Tarhan, Ahmet Haşim, Namık İsmail, Bedia Muvahhit, Hakkı Şinasi Paşa, Ali Fuat Paşa, Hasan Ali Yücel gibi birçok tanınmış kişinin heykel ve büstünü yapmıştır.

Sabiha Bengütaş, heykeltıraşlığının yanında ressamlıktan kopmamış, peyzaj resimlerine devam ederken yakın çevresinin de portrelerini yapmıştır. Eşi emekli olduktan sonra Ankara’ya yerleşmişler kalan hayatlarını burada sürmüşlerdir. Eşini kaybettikten sonra Nurol adında bir kız evlat edinmiştir.

Sabiha Bengütaş, 2 Ekim 1992 tarihinde Ankara’da 88 yaşında ölmüştür.

Kaynak:Biyografi.info